Hevige menstruatie en menorragie
Verre van aangenaam—zo zouden de meeste vrouwen hun menstruatie beschrijven—ook al is menstruatie een volledig normaal, natuurlijk en min of meer regelmatig proces. Bij menorragie is er echter abnormaal veel bloedverlies, vaak gepaard met hevige buikkrampen.
Menorragie maakt niet alleen dagelijkse activiteiten lastiger en kan je nachtrust verstoren, maar vormt ook een direct gezondheidsrisico aangezien overmatig bloedverlies kan leiden tot bloedarmoede. Als je vermoedt dat je menstruatie heviger is dan normaal, raadpleeg dan je arts om de oorzaak te achterhalen.
Is het bloedverlies tijdens mijn menstruatie normaal?
Gemiddeld verliest een vrouw tussen de 30–40 ml bloed tijdens haar menstruatie, soms zelfs tot 60 ml—tussen twee en vier eetlepels. Veel vrouwen die hun menstruatie als heftig ervaren, verliezen echter niet meer dan 80 ml.
Er is grote variatie in wat normaal is voor het vrouwelijk lichaam, en de hoeveelheid bloedverlies kan per maand verschillen. Maar als je twijfelt, onderneem dan stappen om te achterhalen wat er aan de hand is.
Hoe kan ik het bloedverlies meten?
Om te bepalen of jouw bloedverlies binnen het gemiddelde valt, kun je het echt meten. Het is geen eenvoudige taak, maar het is zeker mogelijk als je hier aandacht aan besteedt.
Gebruik van een menstruatiecup
Een van de simpelste manieren om menstruatiebloed te meten is met een menstruatiecup—afhankelijk van het merk en model, kan jouw cup waarschijnlijk 30 tot 60 ml bevatten. Sommige cups hebben zelfs maataanduidingen voor makkelijke meting.
Tel bij elke keer legen de hoeveelheid op en gooi het bloed weg. Wanneer je menstruatie stopt, tel je alles bij elkaar op om de totale hoeveelheid bloedverlies van deze maand te weten.
Tampons tellen
Je kunt ook een redelijke schatting maken door te tellen hoeveel tampons je gebruikt. De meeste reguliere tampons nemen 5 ml op, super-tampons tot 10 ml. Om 60 ml bloed op te nemen heb je 12 reguliere tampons of 6 supertampons nodig.
Bijhouden van maandverband
Nog eenvoudiger is het om te noteren hoeveel maandverbanden je gebruikt. Als je ze ongeveer om de twee uur moet vervangen, is je menstruatie waarschijnlijk ‘gemiddeld’. Ook hier geldt: normaal maandverband neemt ongeveer evenveel op als reguliere tampons, 5 ml, en super-absorberend maandverband tot 10 ml.
Wanneer wordt bloedverlies als hevig beschouwd?
Volgens veel bronnen wordt een menstruatie als ‘hevig’ beschouwd als je meer dan 60 ml bloed verliest of je menstruatie langer dan 7 dagen duurt. Sommige bronnen zeggen dat tot 80 ml nog binnen het normale bereik ligt.
Menstruatie met abnormaal hevig of langdurig bloedverlies tijdens een regelmatig cyclus heet menorragie. Hoewel hevige menstruatie niet ongewoon is, ervaart maar een klein deel van de vrouwen bloedverlies dat ernstig genoeg is voor deze diagnose. Menorragie belemmert je dagelijkse bezigheden aanzienlijk door overmatig bloedverlies en hevige krampen.
Neem contact op met je arts als:
- je om het uur of vaker tampons of maandverband moet vervangen, meerdere uren achter elkaar
- je menstruatie langer dan een week duurt
- je dubbele bescherming gebruikt—tampon plus maandverband—om doorlekken te voorkomen (of nog creatiever bent, bijvoorbeeld een luier)
- je bloedstolsels groter dan een vingernagel in het menstruatievocht hebt
- je je activiteiten beperkt door je menstruatie (bijvoorbeeld eerder van school/werk weggaan om je te verschonen of ’s nachts meerdere keren opstaan om te verschonen)
- je last hebt van vermoeidheid, kortademigheid of andere symptomen van bloedarmoede (een tekort aan gezonde rode bloedcellen die zuurstof naar de weefsels brengen)
In de meeste gevallen kan je arts helpen de oorzaak van het hevige bloedverlies te achterhalen. Er zijn verschillende onderzoeken mogelijk om de oorzaak vast te stellen en een passende behandeling te adviseren.
Veelvoorkomende oorzaken van menorragie zijn:
- Baarmoederfibromen en/of poliepen. Dit zijn goedaardige tumoren in de baarmoeder die voorkomen tijdens de vruchtbare jaren van een vrouw. Fibromen kunnen zowel hevig als langdurig bloedverlies veroorzaken, evenals tussentijds bloedverlies.
- Hormonale disbalans. De balans tussen oestrogeen en progesteron reguleert normaal gesproken de opbouw en afbraak van het baarmoederslijmvlies of endometrium. Bij een disbalans kan het slijmvlies overmatig groeien en uiteindelijk als hevige menstruatie afgestoten worden.
- Ovariële disfunctie. Wanneer de eierstokken geen eicel vrijgeven tijdens de cyclus, maakt het lichaam geen progesteron aan op het juiste moment. Dit veroorzaakt hormonale disbalans en kan menorragie veroorzaken.
- Adenomyose. Hierbij raken klieren van het endometrium ingekapseld in de spierwand van de baarmoeder. Dit leidt vaak tot hevig bloedverlies en pijnlijke menstruaties.
- Gebruik van een spiraaltje (IUD) als anticonceptie. Menorragie is een erkende, zij het zeldzame, bijwerking van het gebruik van een niet-hormonaal (koperen) spiraaltje. Werkt het spiraaltje niet voor jou, dan zijn er andere anticonceptiemethoden beschikbaar.
Andere mogelijke oorzaken van overmatig menstruatiebloedverlies zijn baarmoederkanker, baarmoederhalskanker, leverziekten, nierziekten en bloedingsstoornissen, zoals de ziekte van Von Willebrand. Bepaalde medicijnen, zoals ontstekingsremmers, antistollingsmiddelen en hormoonpreparaten, kunnen ook bijdragen aan hevig of verlengd bloedverlies.
Of de oorzaak nu onschuldig of ernstig is, wees proactief met het stellen van een diagnose zodat je je sneller weer beter voelt.
Complicaties kunnen optreden…
Wordt hevig of langdurig bloedverlies genegeerd, dan kunnen er andere problemen ontstaan. De meest waarschijnlijke is bloedarmoede. Menorragie kan ernstige bloedarmoede veroorzaken—dit betekent dat je te weinig hemoglobine hebt. Rode bloedcellen bevatten hemoglobine; dit rode pigment vervoert zuurstof naar je lichaamsweefsels. Wanneer er een hemoglobinetekort is, gebruikt je lichaam de ijzervoorraad om nieuwe rode bloedcellen aan te maken en raakt de rest van het lichaam aan ijzer uitgeput. Door menorragie verlies je veel bloed, waardoor het aantal rode bloedcellen afneemt en zowel bloedarmoede als ijzertekort ontstaat.
Zwakheid, vermoeidheid en bleke huid zijn allemaal aanwijzingen voor bloedarmoede.
Hoe wordt menorragie vastgesteld?
Voor de diagnose zal de arts vragen naar je medische voorgeschiedenis en menstruatiecyclus:
- Hoe oud was je bij je eerste menstruatie?
- Hoe lang duurt je menstruatiecyclus?
- Hoeveel dagen duurt je menstruatie meestal?
- Hoeveel van deze dagen is het bloedverlies hevig?
- Hoe beïnvloeden je menstruaties je levenskwaliteit?
De arts kan ook vragen naar de medische familiegeschiedenis—zijn er andere familieleden met hevig bloedverlies tijdens de menstruatie?
Om goed voorbereid naar de arts te gaan, kun je je menstruaties bijhouden in onze app of gewoon de data noteren en hoe hevig het bloedverlies is (probeer het aantal tampons of maandverbanden te tellen).
Een lichamelijk onderzoek en aanvullend onderzoek helpen bij het stellen van de diagnose. Een bloedtest kan een ijzertekort of bloedarmoede uitwijzen; een uitstrijkje kijkt naar cellen van de baarmoederhals om infectie, ontsteking of tekenen van kanker op te sporen; een echografie brengt inwendige structuren in beeld om cysten of andere afwijkingen te vinden; en bij een endometrium-biopsie neemt de arts een klein stukje baarmoederslijmvlies voor onderzoek in het laboratorium.
Voordat de arts de diagnose menorragie stelt, zal ze andere mogelijke oorzaken willen uitsluiten.
Hoe wordt het behandeld?
De behandeling hangt af van de oorzaak en ernst van het bloedverlies. Factoren als leeftijd, algehele gezondheid en medische voorgeschiedenis, én hoe je lichaam reageert op medicijnen en behandelingen spelen een rol.
Bespreek je wensen en verwachtingen met je arts. Sommige vrouwen willen vooral minder bloedverlies, anderen zijn blij als het helemaal stopt; voor de een is het belangrijk wat ze van hun cyclus mag verwachten, voor de ander staat het behoud van vruchtbaarheid voorop. Als alle opties besproken zijn, kun je samen met je arts kiezen wat het beste bij jou past.
De meest voorkomende medicamenteuze behandelingen bij menorragie zijn:
- Pijnstillers kunnen menstruatiepijn en krampen verminderen
- Ijzersupplementen herstellen het ijzer om rode bloedcellen aan te maken als je bloedarmoede hebt
- Hormonale anticonceptie (pillen of spiraaltje) of hormoontherapie kan helpen je menstruatie te reguleren en bloedverlies te verminderen
Soms biedt een chirurgische ingreep de beste oplossing:
Curettage—de bovenste laag van het baarmoederslijmvlies wordt verwijderd om het bloedverlies te verminderen; deze ingreep kan herhaald moeten worden.
Operatieve hysteroscopie—een speciaal instrument bekijkt de binnenkant van de baarmoeder. Zo kunnen poliepen en myomen worden verwijderd, afwijkingen gecorrigeerd en het baarmoederslijmvlies verminderd om het bloedverlies te beheersen.
Ablatie of resectie van het endometrium—twee technieken waarbij geheel of gedeeltelijk het baarmoederslijmvlies wordt verwijderd ter controle van het bloedverlies. Sommige vrouwen stoppen hierna volledig met menstrueren, anderen krijgen een lichtere menstruatie. De baarmoeder blijft intact, maar na deze behandelingen kun je geen kinderen meer krijgen.
Hysterectomie
Een grote operatie die ziekenhuisopname vereist en waarbij de hele baarmoeder wordt verwijderd. Na deze ingreep kun je niet meer zwanger raken en stopt de menstruatie voorgoed.
Een hevige menstruatie hoeft geen ‘vaststaand feit’ te zijn dat je elke cyclus tot last is. Als je elke maand veel bloed verliest, bespreek dan de behandelmogelijkheden met je arts om jouw situatie te verbeteren.
Je kunt je menstruatie bijhouden met WomanLog. Download WomanLog nu:
