Laten we het hebben over zweten
Zweten is een natuurlijke lichaamsfunctie—iedereen zweet, ongeacht leeftijd, geslacht of de intensiteit van lichamelijke activiteit. Soms merken we veranderingen in hoeveel we zweten of hoe onze zweet ruikt. Hier zijn redenen voor deze veranderingen.
Zweten of transpiratie is het natuurlijke koelsysteem van het lichaam: de lichaamstemperatuur daalt wanneer zweetdruppels op de huid verschijnen en verdampen.
Zweten is ook een manier waarop het lichaam zich reinigt van toxines. Hoeveel we zweten en hoe onze zweet ruikt, kan aanwijzingen geven over wat er in ons lichaam gebeurt.
We gaan het zweten voelen zodra het verlies van vloeistof meer dan een halve liter bedraagt. Dit valt vooral op bij hoge temperaturen, in de sauna of tijdens lichamelijke inspanning. Tijdens sport genereren de spieren veel warmte, waardoor het lichaam gaat zweten.
Naast warmte is een andere veelvoorkomende aanleiding voor zweten stress. We zweten in gespannen situaties en bepaalde lichaamsdelen zweten meer dan andere—het gezicht, de handpalmen, de nek, oksels, polsen en voeten.
Hoe ontstaat zweet
Het proces van zweten wordt gereguleerd door het sympathische en parasympathische zenuwstelsel. Zweet wordt geproduceerd door twee soorten klieren: de eccriene en apocriene klieren.
- De eccriene klieren bevinden zich over het hele huidoppervlak, inclusief de voeten, handpalmen, het voorhoofd, de wangen en oksels. Zij scheiden een heldere, geurloze zweet af die bestaat uit water en zout. Dit is het belangrijkste verkoelingsmechanisme van het lichaam.
- De apocriene klieren zijn te vinden in de oksels, onder de borsten, rondom de navel en in het genitale gebied. Het zweet van deze klieren bevat verschillende eiwitten, afgestoten huidcellen en vetzuren, die reageren wanneer ze in contact komen met zuurstof en bacteriën. Zo krijgt elke persoon haar eigen unieke lichaamsgeur.
Zweet dat enige tijd op je huid blijft, krijgt een onaangename geur doordat het in contact komt met bacteriën die op de huid leven. Hoe langer het zweet blijft zitten, hoe sterker je ruikt.
Waarom verandert de geur van zweet?
Soms lijkt het of je zweet sterker ruikt dan normaal. Dit kan veroorzaakt worden door verschillende factoren, maar de meest voorkomende is voeding. Hoe sterker het voedsel (kruiden, uien, knoflook, enz.), hoe krachtiger de zweetgeur.
Het vocht in zweet komt uit het bloedplasma—een kleurloze vloeistof waarin rode en witte bloedcellen, zout en andere stoffen zweven. Als het voedsel dat we eten wateroplosbare aromatische stoffen bevat, worden deze opgenomen door onze lichaamsvloeistoffen. Het grootste deel van het vocht dat het lichaam verlaat, wordt door de nieren uitgescheiden als urine, de rest verlaat het lichaam via de huid als zweet.
Sommige bronnen geven aan dat het eten van vlees en andere dierlijke eiwitten sterker ruikend zweet veroorzaakt. Andere voedingsmiddelen die de geur van zweet beïnvloeden zijn kool, kaas, koffie, chocolade, citroenen en alcohol. Alcohol verandert niet alleen de geur, maar verhoogt ook de hoeveelheid geproduceerd zweet. Sommige medicijnen geven een medicinale geur aan je zweet, die verdwijnt nadat je stopt met het innemen.
Naast voeding en medicijnen spelen vitamines ook een rol in de geur van zweet. Het B-vitamine choline kan een vislucht veroorzaken en een teveel aan B-1 thiamine kan een sterke geur geven aan zowel zweet als urine. Een van de meest voorkomende symptomen van een overdosis selenium supplementen is een knoflooklucht in adem en zweet; een persoon met zulke hoge seleniumwaarden heeft directe medische zorg nodig.
Overmatig zweten
Vrouwen zweten doorgaans meer tijdens de menopauze. Wanneer het lichaam niet langer hoeft te reguleren voor ovulatie en menstruatie, dalen de niveaus van oestrogeen en progesteron. Deze hormonen beïnvloeden andere hormonen die de lichaamstemperatuur regelen. Sommige vrouwen krijgen opvliegers en zweten hevig tijdens deze overgang. Het goede nieuws: deze symptomen verdwijnen als het lichaam gewend is aan de nieuwe situatie.
Overgewicht draagt bij aan meer zweten. Met meer gewicht moet het lichaam harder werken, zelfs bij eenvoudige taken. Zwaar werk betekent meer warmte en dus meer zweet.
Een andere oorzaak van overmatig zweten kan een overbelasting van het zenuwstelsel zijn. Stress ontstaat door tal van factoren; als we dagelijks en langdurig gestrest zijn, lijdt het zenuwstelsel daaronder. Minder werken is de beste aanpak, maar als dat niet kan, zoek dan gezonde manieren om te ontspannen—zoals sport, een hobby, meditatie of praten met een therapeut voor een nieuw perspectief.
Neemt het zweten plots toe, bijvoorbeeld als je 's nachts meerdere keren drijfnat wakker wordt, dan kan er een onderliggende medische oorzaak zijn.
- Infecties zoals griep of verkoudheid zijn veelvoorkomende oorzaken. Hierbij komen doorgaans ook andere klachten zoals koorts, hoofdpijn, loopneus of hoest die in enkele dagen verdwijnen.
- Is zweten een symptoom van hartproblemen, dan gaat dat vaak samen met vermoeidheid en opgezette voeten of benen. Deze klachten verergeren meestal bij blootstelling aan warmte.
- Hyperthyreoïdie—een versnelde stofwisseling door hormonale disbalans—kan een verhoogde lichaamstemperatuur veroorzaken, een hogere hartslag in rust, klamme handen en gewichtsverlies.
- Zweten kan een symptoom zijn van diabetes of sommige diabetesmedicaties die de bloedsuiker snel verlagen.
- Hevig zweten kan een aanwijzing zijn voor een kwaadaardige tumor, zeker in combinatie met lichte koorts, verlies van eetlust en gewichtsverlies.
- Mensen met een longziekte kunnen ook meer zweten, vaak samen met extreem gewichtsverlies.
De meeste van deze aandoeningen ontwikkelen zich langzaam. Blijf alert op veranderingen in je lichaam. Weet je niet wat de oorzaak is, zoek dan medische hulp.
Hyperhidrose
Soms zweten mensen die verder gezond zijn, toch overdreven veel. Dit heet primaire focale hyperhidrose, een aandoening die voorkomt bij ongeveer 1% tot 3% van de bevolking en meestal begint in de kinderjaren of puberteit.
Ze wordt 'focaal' (of gelokaliseerd) genoemd omdat ze slechts specifieke delen van het lichaam treft, zoals de oksels, lies, hoofd, gezicht, handen of voeten. De symptomen zijn doorgaans aan beide zijden van het lichaam gelijk.
We weten nog niet waardoor primaire focale hyperhidrose ontstaat, maar waarschijnlijk is het een kleine storing in het zenuwstelsel. Er zijn ook aanwijzingen dat de aandoening erfelijk kan zijn.
Hoewel de aandoening niet gevaarlijk is, kan ze wel tot schaamte leiden en zelfs sociale isolatie veroorzaken. Als je manieren vindt om ermee om te gaan, maakt dat een groot verschil voor je mentale gezondheid.
Omgaan met zweten
- Drink voldoende! Tijdens het zweten neemt niet alleen het percentage plasma in ons bloed af, waardoor het hart harder moet werken, we verliezen ook zouten en mineralen die nodig zijn voor een goede werking van het lichaam. Als we meer zweten dan normaal, moeten we dit compenseren door extra vocht en elektrolyten in te nemen.
- Let op persoonlijke hygiëne—was jezelf regelmatig en douche vaker als het warm is. Trek schone kleding aan als je kleding nat is van het zweet.
- Sommige stoffen verhogen de zweetproductie of versterken geurtjes. Kies kleding die ademt of die vocht afvoert, vooral tijdens het sporten.
- Gebruik een anti-transpirant/deodorant om zweet en geur te verminderen. Deze producten kunnen bijwerkingen hebben, dus gebruik ze liever niet dagelijks.
- Gebruik een natuurlijk alternatief voor deodorant—er zijn vele opties, maar het kan wat uitproberen kosten voordat je de juiste vindt.
- Wordt overmatig zweten gecombineerd met andere klachten (zoals gewichtsverlies, zwakte enz.), raadpleeg dan een arts om te laten onderzoeken wat er aan de hand is. Je zult opgelucht zijn dat je het doet.
Je kunt je menstruatie bijhouden met WomanLog. Download WomanLog nu:
