Waarom ben ik altijd zo moe?
Dit is een vraag die velen van ons zich de laatste tijd stellen. Soms is het onvermijdelijk, in bepaalde situaties volledig begrijpelijk, maar moe zijn zou geen constante staat moeten zijn. 'Altijd moe zijn' wordt vaak genormaliseerd en zelfs geromantiseerd in onze maatschappij, maar het is eigenlijk heel gevaarlijk. Overmatige vermoeidheid is altijd een signaal van je lichaam dat er iets mis kan zijn. Laten we kijken naar de meest voorkomende oorzaken van aanhoudende vermoeidheid en enkele mogelijke oplossingen.
Moeheid is een volkomen normale lichamelijke reactie op de eisen van de dag, zowel fysiek als mentaal. In een perfecte wereld zou moeheid gewoon een welkom teken zijn dat een vervullende dag vol werk en activiteiten erop zit en dat er 8 uur zalige slaap op je wacht. Natuurlijk is dat voor de meesten niet het geval.
Afhankelijk van je algehele gezondheid, baan, levensstijl en gezinssituatie kunnen die ideale 8 uur slaap en een evenwichtig dagelijks leven letterlijk onmogelijk zijn. Maar je kunt waarschijnlijk zelf wel inschatten of jouw moeheid begrijpelijk is voor jouw situatie of dat er misschien meer aan de hand is. In elk geval is overmatige vermoeidheid niet normaal en kan het blijvende negatieve effecten hebben.
Energie is een beperkte bron en we kunnen maar zoveel per dag doen. Als je merkt dat je te moe bent, stemmen je energieniveaus waarschijnlijk niet overeen met de taken en activiteiten die je wilt en moet doen op een dag. Het gebrek aan energie kan door externe factoren komen of door interne: je dagschema kan te belastend zijn en/of er kunnen onderliggende gezondheidsproblemen meespelen. Die tweede optie komt vaker voor dan je denkt.
Voor veel mensen, vooral in de bedrijfscultuur, creatieve sectoren en onder ondernemers, is 'altijd moe zijn' bijna een statussymbool, een teken van een rijk, vervullend leven vol activiteiten en verantwoordelijkheden. Ben je niet moe, dan doe je vast te weinig, toch? Fout. Als je constant moe bent, ben je waarschijnlijk niet op je best qua cognitieve vaardigheden en algemene gezondheid. Het is zelfs gevaarlijk om bijvoorbeeld auto te rijden of zware machines te bedienen wanneer je moe bent.
Natuurlijk zijn er veel banen die nachtdiensten en soortgelijke regelingen vereisen, waarbij moeheid aan het eind van de dag helaas de norm is. Het kan nodig zijn, maar gezond is het niet.
Een andere groep die begrijpelijkerwijs wordt blootgesteld aan overmatige moeheid zijn jonge ouders. ’s Nachts opstaan is onvermijdelijk met baby's, net als algemene moeheid tijdens hun kindertijd. Hoewel continu waakzaam zijn bij het ouderschap hoort en moeheid dus logisch is, mag overmatige, verlammende moeheid dat niet zijn.
Als je dag in dag uit te moe bent, is de eerste stap het heroverwegen van je dagschema's en geplande activiteiten in verhouding tot de momenten dat je weer energie kunt opdoen.
Let op details zoals:
- Is mijn dagschema realistisch?
- Zijn mijn maaltijden regelmatig en in balans?
- Krijg ik voldoende regelmatige, herstellende slaap?
- Wat is mijn totale schermtijd per dag?
- Krijg ik genoeg frisse lucht en beweging op een dag/week?
- Is mijn werklast realistisch en eerlijk?
- Hoe gestrest ben ik in mijn dagelijks leven?
Natuurlijk heeft niet iedereen simpelweg de luxe om ‘minder te werken’ en tijd vrij te maken voor activiteiten gericht op gezondheid, of zelfs gewoon voor goede maaltijden. Evalueer je situatie en stel realistische doelen voor jouw gezondheidsreis.
Gezondheidsproblemen die je moe laten voelen
Het is lastig aan moeheid: het is een complex verschijnsel dat je hele lichaam beïnvloedt. Net zoals bij pijn is het soms moeilijk om een duidelijke oorzaak aan te wijzen en zijn er vaak verborgen factoren die zich opstapelen en de 'zwakke plekken' in jouw lichaam raken. Voor sommigen uit zich dat in spanningshoofdpijn en droge ogen, voor anderen in zwellingen, spierpijn, trillen of andere klachten.
Als je onvoldoende let op je welzijn, kan gewone moeheid uitgroeien tot uitputting en uiteindelijk tot een burn-out. Omgekeerd is moeheid ook een bekend symptoom van verschillende aandoeningen die onbehandeld kunnen blijven als je blijft doorduwen.
Een bloedonderzoek kan enkele oorzaken van overmatige moeheid aan het licht brengen, zoals:
Bloedarmoede – ijzertekort is een van de meest voorkomende oorzaken van chronische vermoeidheid. Vooral bij vrouwen met hevige menstruaties en tijdens de zwangerschap komt het vaak voor.
Onbalans in vitaminewaarden – vitaminen als B12, C en D zijn onmisbaar voor je welzijn. Zwakte, duizeligheid, hartkloppingen en slecht zicht zijn allemaal symptomen van een tekort aan vitamine B12, die overlappen met de effecten van moeheid. Blijkt er een tekort in je bloed, dan adviseert je arts de juiste supplementen. Magnesium is ook een superbelangrijk micronutriënt dat invloed heeft op je energieniveau.
Slaapstoornissen
Slaapstoornissen zoals insomnia, rusteloze benen syndroom, REM-slaapgedragsstoornis en apneu zorgen onvermijdelijk voor moeheid overdag. Bovendien ben je je er misschien niet van bewust dat je zo’n aandoening hebt.
Zo laat slaapapneu je ademhaling steeds stoppen en weer beginnen tijdens je slaap, vaak zonder dat je het merkt. Symptomen zijn luid snurken, snakken naar adem in je slaap, wakker worden met een droge mond en overdag snel geïrriteerd of slaperig zijn.
Let op je slaaphygiëne:
- Probeer steeds op vaste tijden naar bed te gaan en op te staan
- Houd je bed echt alleen voor slapen
- Gebruik schoon beddengoed en losse kleding om in te slapen
- Zorg dat je slaapkamer niet stoffig is en voldoende frisse lucht heeft
- Verwijder waar mogelijk allergenen uit je slaapkamer en huis
- Als je de mogelijkheid hebt, houd dan je slaap bij met een smartwatch of een app
- Vermijd digitale schermen minstens een uur voor het slapen
Als je samenwoont, kan iemand anders je slaappatroon misschien observeren en signaleren als er iets mis is.
Stress en psychische aandoeningen
Stress en verschillende psychische problemen zijn grote veroorzakers van vermoeidheid en zorgen vaak voor veel andere klachten.
Apathie en een algemeen gebrek aan energie zijn typische symptomen van depressie die verrassend lastig te herkennen kunnen zijn, bij jezelf en bij anderen. Maar ze mogen niet genegeerd worden.
Neuro-ontwikkelingsstoornissen zoals OCD en ADHD beïnvloeden hoe je met de wereld omgaat, hoe je tijd beleeft en hoe goed je jouw energie over de dag kunt verdelen; dit kan extreem vermoeiend zijn.
Chronische stress is uitermate schadelijk voor je lichaam en is vaak een van de belangrijkste triggers voor uiteenlopende andere problemen, van Prikkelbare Darm Syndroom (PDS) tot slapeloosheid.
Cafeïnegebruik
Producten met cafeïne kunnen je slaap beïnvloeden. Vermijd koffie en andere cafeïnehoudende drankjes in de avond en middag, en probeer het helemaal af te bouwen als je slaapproblemen en moeheid ervaart.
Ook alcohol en andere genotsmiddelen kunnen je slaappatroon verstoren en je moe maken.
Medische aandoeningen
Allerlei medische aandoeningen kunnen je moe maken, bijvoorbeeld ook het herstel van ziekte of een operatie. Kanker, diabetes, nier- en schildklierproblemen zijn bekende oorzaken, maar in feite kan elke medische aandoening je lichaam op den duur uitputten.
Er ontstaat een vicieuze cirkel: bestaande problemen zorgen voor moeheid en slaapproblemen, die de medische aandoening weer verergeren.
Laat je niet afschrikken door de grootte van deze opgave. Werken aan het verminderen van vermoeidheid is absoluut de moeite waard: zelfs kleine veranderingen in je routine kunnen een groot verschil maken voor je gezondheid.
Powernap of toch niet?
Een dutje doen ligt gevoelig. Aan de ene kant lijkt het dé oplossing om snel weer energie op te doen, maar niet iedereen is het eens over hoe, wanneer en of het überhaupt wel zinvol is.
Onderzoekers zijn het erover eens: een powernap kán nuttig zijn, als deze een hele slaapcyclus omvat van 90 minuten. Voor sommige mensen werkt een kort dutje van 10-20 minuten ook goed. Andere duur of timing kan slecht uitpakken, omdat slaapfasen dan worden onderbroken.
Een middagdutje kan stress verminderen, het geheugen verbeteren en vermoeidheid tegengaan. Jammer genoeg werkt het niet voor iedereen – als je al snel slapeloos wordt of prikkelbaar en verward wakker wordt van dutjes, heb je er waarschijnlijk niet veel aan.
Maak gerust gebruik van de kracht van een dutje als je ziek bent of voor langere tijd alert moet blijven, bijvoorbeeld bij lange autoritten. Even opladen kan dan enorm verschil maken.
Je kunt je menstruatie volgen met WomanLog. Download WomanLog nu:
