Borst(en) en Borstvoeding
Borst(en) reageren bijzonder sterk op hormonale schommelingen. Tijdens de zwangerschap ondergaan de borsten aanzienlijke veranderingen ter voorbereiding op borstvoeding. Het kan lastig zijn om na de bevalling hetzelfde jeugdige silhouet te behouden, maar er zijn methoden om goed voor je borsten te zorgen.
In tegenstelling tot wat vaak wordt gedacht, zorgt borstvoeding er niet voor dat borsten minder stevig worden na de bevalling. Ongeacht of een vrouw borstvoeding geeft of niet, verliezen haar borsten hun stevigheid na de bevalling. Met de juiste zorg kunnen je borsten echter weer sterk lijken op hun vorm van vóór de borstvoeding, zodra je menstruatie opnieuw op gang komt.
Het begin van alles
De boezem van een vrouw verandert gedurende haar hele leven. Tot de puberteit zijn er weinig verschillen tussen de borstkas van jongens en meisjes. Bij het begin van de puberteit begint het vrouwelijk lichaam meer oestrogeen en progesteron aan te maken. Hierdoor neemt het vetweefsel in de borststreek toe. De hoeveelheid geproduceerd vet bepaalt de borstgrootte; inwendige ophangbanden en de huid geven natuurlijke ondersteuning.
In deze periode ontwikkelen zich ook nieuwe bloedvaten en klierweefsel, dat gespecialiseerd is in de productie van melk—ieder borst heeft gemiddeld 15 tot 20 lobben. Elke lob bestaat uit meerdere lobules met melkproducerende klieren, die samen een netwerk vormen van melkgangen dat uitmondt in de tepel. De donkere huid rondom de tepel heet de tepelhof (areola).
Borsten zijn meestal volledig ontwikkeld rond de leeftijd van 15–17 jaar.
Borsten zijn zelden volledig symmetrisch of perfect gepositioneerd, en ze komen voor in veel verschillende vormen en maten. Meestal is één borst iets groter dan de andere. Ook de vorm en grootte van tepels variëren sterk. Ze zijn gevoelig voor aanraking en temperatuurwisseling en worden hard en rechtopstaand bij kou of seksuele opwinding. Borsten vormen een erogene zone. Stimulatie van de tepels tijdens intiem contact is voor veel vrouwen plezierig en kan zelfs een orgasme uitlokken. Tepelstimulatie verhoogt de productie van oxytocine.
De maat en het voorkomen van de borsten is vaak onderwerp van speculatie en vormt dikwijls een bron van onzekerheid voor jonge meisjes en volwassen vrouwen. Een ongezonde kijk op haar eigen borsten tijdens de vormende jaren kan ertoe leiden dat een meisje gesprekken over beha’s en borstgezondheid uit de weg gaat, waardoor zij minder geïnformeerd raakt en eerder fouten maakt die blijvende gevolgen kunnen hebben voor haar lichaam. Dit kan zelfs leiden tot een slechte houding als zij zich lichamelijk probeert te verbergen.
Je lichaam liefhebben is belangrijk voor zowel je fysieke als mentale gezondheid.❤️
Vormveranderingen
Het silhouet van het lichaam verandert door de jaren heen. Veroudering, gewichtstoename en veranderingen tijdens de zwangerschap zorgen voor rek en verlies van elasticiteit, wat de positie, vorm en het volume van je borsten geleidelijk doet veranderen.
Er zitten geen spieren in de borsten, dus je kunt ze niet groter maken door te trainen. Wel verbetert lichamelijke activiteit de huidkwaliteit omdat alle weefsels meer zuurstof krijgen. De huid van de borsten is bijzonder dun en zacht, vaak ook iets droger dan de rest van je lichaam. Esthetisch dermatologen raden aan je borsten net zo zorgvuldig te verzorgen als je gebit. Hydraterende crèmes, milde scrubs, massages, wisseldouches en luchtbaden kunnen helpen de stevigheid te behouden voor en na de bevalling en borstvoeding.
Dagelijkse oefeningen voor de borstspieren helpen je borstspieren soepel en stevig te houden, bijvoorbeeld de isometrische borstdruk: Plaats je handpalmen tegen elkaar en breng ze ter hoogte van het midden van je borst zodat je ellebogen een driehoek vormen voor je lichaam. Duw je handpalmen stevig tegen elkaar gedurende 30 seconden. Herhaal 3–5 keer.
Borstspieren vormen de natuurlijke ondersteuning van je borsten. Het is dus zinvol ze te trainen.
Let op! Borstmassage is niet aan te raden tijdens de zwangerschap, vooral niet vlak voor de bevalling. Het stimuleert de aanmaak van oxytocine, wat het risico op vroeggeboorte vergroot.
Ondersteuning en stijl
De meest gekozen manier om borsten te ondersteunen is de beha. Behamaten bestaan uit een cijfer en een letter, bijvoorbeeld 75C. Het cijfer geeft de omtrek direct onder de borsten aan, terwijl de letter voor de cupmaat staat. Beha’s hebben meestal schouderbanden en een sluiting op de rug, maar er bestaan talloze variaties en modellen. Grotere maten bevatten vaak beugels voor extra steun, en sommige beha’s hebben vulling voor een push-up effect.
Een beha vinden die mooi is, goed past en binnen je budget valt, is niet altijd eenvoudig, maar de juiste structuur, kwaliteit en maat zijn essentieel. Slecht passende beha’s kunnen klachten veroorzaken aan borsten, rug en schouders, problemen aan de wervelkolom, slechte houding, striemen en schuren. Borstomvang verandert in de loop van de tijd—je beha-maat aanpassen hoort erbij, net als je schoenmaat.
Draag bij het sporten een sportbeha. Deze zit strakker dan een gewone beha, waardoor beweging van de borsten wordt geminimaliseerd, ongemak verminderd en schade aan ophangbanden wordt beperkt. Ook tijdens de zwangerschap is een passende beha belangrijk. Naarmate je borsten groter en zwaarder worden, kies dan eerder voor comfort dan voor stijl—kies een beha van natuurlijke vezels, zoals katoen of zijde, met brede bandjes. ’s Nachts een beha dragen kan helpen verslapping te beperken, vooral als je borsten flink gegroeid zijn tijdens de zwangerschap.
Een beha dragen is een persoonlijke keuze en sommige vrouwen kiezen ervoor zonder beha te leven. In de meeste gevallen is de beha niet strikt noodzakelijk, zeker bij kleinere cupmaten. Als je je er prettig bij voelt, kun je prima je hele leven zonder beha doen.
Striemen en huidverzorging
Tijdens de zwangerschap worden de borsten groter en wordt de tepelhof iets groter en donkerder door hormonale veranderingen. Veel vrouwen krijgen ook striemen—kleine rode of paarse lijntjes omdat de huid moet uitrekken. Anti-striemencrèmes tijdens de zwangerschap kunnen de elasticiteit van de huid verbeteren en herstel van striemen ondersteunen, maar helemaal verdwijnen zullen ze zelden.
Hydraterende crèmes en zachte lichaamsscrubs helpen om de huid soepel te houden. Breng deze met ronddraaiende bewegingen aan, maar vermijd de tepel.
Wisseldouches kunnen ook helpen—koud water bevordert de bloedsomloop, verstevigt de huid en vermindert een zwaar gevoel, terwijl warm water ontspant en de haarvaten verwijdt. Je hoeft niet te rillen onder de douche—eindig je gewone douche met een straal koud water. Begin bij je voeten en werk langzaam omhoog naar je borstkas.
Je leefstijl en gezondheid beïnvloeden hoe je lichaam verandert. Borsten worden sterker beïnvloed door gewichtstoename tijdens en na de zwangerschap dan door borstvoeding zelf. Het is een veelgemaakte fout om dieetmaatregelen te nemen die de melkproductie kunnen verminderen vanwege ontoereikende voeding. Je lichaam verandert negen maanden lang geleidelijk bij zwangerschap, en doet er ongeveer een jaar over om weer in de oude vorm te komen.
Zwangerschap en borstvoeding
Als een vrouw begint met borstvoeden, voelen haar tepels vaak gevoelig aan. Na verloop van weken hoort borstvoeding comfortabeler te worden, maar soms verergert het en kunnen de tepels pijnlijke kloven krijgen. Gebruik speciale zalven of crèmes om je tepels te verzachten en problemen te voorkomen of te behandelen.
Rond het einde van de zwangerschap kunnen de borsten een dikke, gelige vloeistof afscheiden, colostrum genoemd. Dit is de eerste, eiwitrijke melk die de borsten produceren tot de tweede of derde dag na de bevalling. Colostrum bevat veel belangrijke voedingsstoffen voor de pasgeborene. Verschijnt het eerder, reinig je tepels dan voorzichtig met warm water. Gebruik zo nodig zoogkompressen om kleding te beschermen tegen lekken.
Was je borsten tijdens de borstvoedingsperiode met warm water en gebruik niet te vaak zeep, omdat die de huid kan uitdrogen, irriteren of zelfs laten barsten. Vermijd sterk geparfumeerde verzorgingsproducten met veel actieve ingrediënten. Raadpleeg bij twijfel je arts voor milde, niet-giftige huidproducten die voor jou en je baby veilig zijn. Gebruik om die reden ook milde wasmiddelen.
Sommige moeders vinden speciale voedingsbeha’s met los te maken cups handig. Dat maakt voeden en borstverzorging makkelijker, terwijl huid-op-huid-contact tussen moeder en kind behouden blijft—essentieel voor hun unieke emotionele band en ritme bij het voeden.
Wanneer een vrouw stopt met borstvoeding geven, stopt de melkproductie en kunnen haar borsten in volume en vulling afnemen. De veranderingen zijn altijd anders en niet te voorspellen. Bij sommige vrouwen keert de borstgrootte terug naar pre-zwangerschap, bij anderen blijft een blijvende toename over. Gewichtstoename tijdens de zwangerschap, leeftijd, en leefgewoontes zoals roken hebben invloed op celvernieuwing en huidelasticiteit. Correct geplaatste implantaten hebben over het algemeen geen invloed op zwangerschap of borstvoeding.
Er zijn talloze behandelingen die borsten kunnen veranderen—om esthetische of medische redenen—zoals oefeningen, vacuümprocedures en operaties. Overweeg je een ingrijpende ingreep, overleg dan met je arts voor een borstonderzoek en neem eerdere veranderingen, bijvoorbeeld door zwangerschap, borstvoeding en andere factoren, mee in je beslissing.
Borstkanker
Borstkanker is de meest voorkomende kanker onder vrouwen en kan leiden tot het verlies van één of beide borsten, en soms zelfs tot overlijden. Vroege opsporing is essentieel voor succesvolle behandeling. Door regelmatig medische controles te ondergaan en maandelijks zelf je borsten te onderzoeken op knobbeltjes, vergroot je de kans op vroege detectie aanzienlijk. Doe dit alleen of samen met een partner. Tumoren die niet voelbaar zijn, kunnen worden opgespoord met mammografie of echografie.
Vroege tekenen van borstkanker zijn onder andere:
- Pijn in de borst of tepel.
- Zwelling van de borst, zwelling van de lymfeklieren onder de arm of bij het sleutelbeen.
- Irritatie, roodheid, verdikking of rimpeling van de huid van borst of tepel.
- Intrekkende tepel.
- Afscheiding anders dan moedermelk.
Enige gevoeligheid is normaal tijdens bepaalde fases van je cyclus—zo kunnen je borsten gezwollen en gevoelig zijn tijdens je menstruatie. Ook kunnen borsten licht opzwellen bij opwinding. Raadpleeg altijd een arts als je zorgen hebt over je borstgezondheid zodat bepaald kan worden of er iets aan de hand is.
Je kunt meer dan 100 symptomen bijhouden met WomanLog. Download WomanLog nu:
