Eileiders: Alles Wat Je Moet Weten
Het vrouwelijke voortplantingssysteem is zo complex dat we er tot op de dag van vandaag nog veel niet over weten. Laten we daarom een van de belangrijkste organen van het vrouwelijke voortplantingssysteem en menselijke conceptie beter begrijpen – de eileiders. In dit artikel leer je wat de eileiders zijn, hun functies en hun rol bij het helpen om zwanger te worden en een zwangerschap voldragen.
Het vrouwelijke voortplantingssysteem bestaat uit inwendige en uitwendige organen. De uitwendige voortplantingsorganen zijn de vulva, de grote schaamlippen, de kleine schaamlippen, de clitoris en de vaginale opening. De inwendige voortplantingsorganen zijn de vagina, baarmoederhals, eileiders, eierstokken en de baarmoeder. Al deze organen zijn belangrijk en hebben meerdere functies — van reproductieve en seksuele gezondheid tot endocriene functie. Toch weten maar weinig mensen precies wat de functies van de eileiders zijn en hoe belangrijk zij zijn bij zwangerschap.
Wat zijn de eileiders en wat zijn hun drie hoofdfuncties?
De eileiders zijn ongeveer 10-12 cm lang en hebben een trechtervormige opening bij elke eierstok. Hun binnenkant is bekleed met haartjes, zogenaamde trilhaarcellen, die helpen het eitje de eileider in te leiden.
De eileiders hebben drie hoofdfuncties:
- Transport van het eitje: Tijdens de ovulatie, rond het midden van de cyclus, geven de eierstokken een rijpe eicel af. Nadat het eitje is vrijgekomen, komt het in de eileider terecht. De trilhaarcellen en spiercontracties van de eileider helpen het eitje richting de baarmoeder te verplaatsen, waar het eventueel een zaadcel kan ontmoeten.
- Plaats van bevruchting: Dezelfde trilhaarcellen helpen ook zaadcellen naar het eitje toe bewegen. Als het eitje een zaadcel tegenkomt in de eileider, vindt daar doorgaans de bevruchting plaats. Het bevruchte eitje, de zygote genoemd, reist vervolgens verder naar de baarmoeder.
- Transport van het embryo: Na de bevruchting verplaatst het vroege embryo zich via de eileider naar de baarmoeder om zich in het baarmoederslijmvlies in te nestelen.
Anatomie van de eileiders
De eileiders lijken qua vorm een beetje op een bloem. Ze lopen vanuit de baarmoeder en verbinden zich aan beide kanten met de eierstokken via brede openingen die op een bloesem lijken.
Het orgaan bestaat uit vier onderdelen:
- Infundibulum: Dit is het trechtervormige deel van de eileider dat het dichtst bij de eierstok ligt. Het bestaat uit vingervormige uitstulpingen, fimbriae genaamd, die naar de eierstok reiken. Eén van deze fimbriae, de fimbria ovarica, is lang genoeg om de eierstok aan te raken. De fimbriae vangen het losgelaten eitje op en sturen het de eileider in richting baarmoeder. Deze kleine uitstulpingen zijn erg kwetsbaar en kunnen beschadigd raken door infecties zoals soa’s. Beschadigde fimbriae kunnen een eitje niet goed vangen en transporteren.
- Isthmus: Dit is een smal kanaal dat het hoofdgedeelte van de eileider, de ampulla, verbindt met het gedeelte van de eileider dat het dichtst bij de baarmoeder ligt, de intramurale sectie.
- Ampulla: Dit is het hoofdgedeelte van de eileider tussen het infundibulum en de isthmus. Hier vindt meestal de bevruchting plaats.
- Intramuraal: Dit deel van de eileider loopt de bovenkant van de baarmoeder in. Het mondt uit in de baarmoederholte, waar een embryo zich aan de baarmoederwand kan hechten en kan uitgroeien tot een foetus.
Hoe gebruiken de eileiders vibratie?
Hoewel de eileiders misschien klinken als simpelweg transportkanalen voor eitjes, zijn ze een stuk complexer. Eileiders zijn een van de belangrijkste onderdelen voor een geslaagde bevruchting. Hiervoor maken zij gebruik van vibratie en spiercontracties.
Nadat een eicel tijdens de ovulatie door de eierstok is vrijgegeven, gebruikt de eileider lichte samentrekkingen om een zuigend effect te creëren zodat het eitje de opening in wordt geholpen. Hormonale signalen in het lichaam zorgen ervoor dat de spieren in de wand van de eileider samentrekken. Dit zorgt ervoor dat het eitje op de juiste manier de eileider binnenkomt.
Zoals eerder genoemd: het slijmvlies binnenin de eileider is bedekt met miljoenen kleine trilhaartjes. Deze cilia bewegen constant gecoördineerd en creëren een stroom waardoor het eitje naar de baarmoeder wordt geleid. De gezamenlijke beweging van de cilia en de spiercontracties verplaatsen het eitje voorzichtig door de nauwe eileider. De zachte trilhaartjes voorkomen dat het eitje blijft steken en zorgen voor een soepele tocht naar de baarmoeder, waar innesteling kan plaatsvinden.
Dit kwetsbare proces kan echter verstoord raken en leiden tot vruchtbaarheidsproblemen.
Veelvoorkomende problemen en aandoeningen van de eileiders
Hoewel de rol van de eileiders binnen een zwangerschap relatief kort is, is het essentieel dat ze goed functioneren. Beschadigde eileiders maken niet alleen een succesvolle zwangerschap moeilijker, maar verhogen ook het risico op complicaties voor moeder en kind.
Aandoeningen die de eileiders aantasten
Buitenbaarmoederlijke zwangerschap
Een buitenbaarmoederlijke of tubaire zwangerschap ontstaat wanneer een embryo zich nestelt in een van de eileiders. Normaal dient het embryo zich te nestelen in de baarmoederwand, maar als de bevruchting plaatsvond in de eileider en de zygote wordt niet naar de baarmoeder getransporteerd, kan deze in de eileider innestelen. Buitenbaarmoederlijke zwangerschappen zijn gevaarlijk en niet levensvatbaar. Ze moeten zo snel mogelijk beëindigd worden omdat ze tot rupturen en inwendige bloedingen kunnen leiden.
Salpingitis
Salpingitis is een vorm van bekkenontsteking veroorzaakt door een infectie. Dit ontstaat meestal door een onbehandelde soa zoals chlamydia of gonorroe. Ontsteking in de eileiders kan op de lange termijn voor meer problemen zorgen, zoals onvruchtbaarheid of complicaties tijdens de zwangerschap.
Eileiderkanker
Eileiderkanker is zeldzaam en maakt slechts 1-2% uit van alle gynaecologische kankers. Dit type kanker ontstaat in de eileiders en kan zich snel verspreiden naar de eierstokken. Het goede nieuws is dat eileiderkanker, indien vroeg ontdekt, een hoge overlevingskans heeft.
Verstoppingen van de eileiders
Een verstopping in de eileider, ook wel hydrosalpinx genoemd, ontstaat wanneer vocht zich ophoopt en zo de doorgang blokkeert. Dit is gevaarlijk, omdat de blokkade verhindert dat zaadcellen het eitje kunnen bereiken en bevruchten.
Para-ovariaal cyste
Een para-ovariaal cyste ontstaat aan de eileider of eierstok. De meeste para-ovariële cysten zijn gevuld met helder vocht, maar kunnen ook vaste delen bevatten. Kleine, ongecompliceerde cysten hebben vaak geen behandeling nodig. Soms barsten ze of lekken ze zonder klachten. Grotere of symptomatische cysten kunnen een chirurgische behandeling nodig hebben.
Wat gebeurt er als één van de eileiders verstopt raakt?
Verstoppingen van de eileiders komen relatief vaak voor. Ongeveer 30% van de gevallen van onvruchtbaarheid komt door een geblokkeerde eileider. Meestal ontstaat de verstopping door littekenweefsel na een infectie. Een van de belangrijkste oorzaken hiervan is een onbehandelde soa die overgaat in een bekkenontsteking. Andere aandoeningen zoals endometriose, tubapoliepen, vleesbomen en tumoren of eerdere buitenbaarmoederlijke zwangerschappen kunnen de eileider blokkeren.
Wanneer de eierstok die vastzit aan een verstopte eileider een eitje loslaat, blijft het eitje daar steken en bereikt het de baarmoeder niet voor een eventuele bevruchting. Ook is er een verhoogd risico op een buitenbaarmoederlijke zwangerschap, omdat het eitje blijft vastzitten en mogelijk op de verkeerde plek innestelt.
De blokkade verkleint ook het venster voor bevruchting en daarmee de kans dat het eitje wordt bevrucht. In veel gevallen kom je er pas achter dat er sprake is van een eileiderverstopping wanneer je zwanger probeert te raken. Meestal geeft een verstopping namelijk nauwelijks klachten.
Hoewel het lastiger is, kun je met een geblokkeerde eileider soms toch zwanger worden. De meeste artsen adviseren in-vitrofertilisatie (IVF). Afhankelijk van de oorzaak en het soort blokkade kan een arts ook een salpingostomie voorstellen. Tijdens deze ingreep maakt een chirurg een kleine incisie om de blokkade op te heffen of beschadigde delen te verwijderen. Na de ingreep is het risico op een miskraam of complicaties bij een zwangerschap soms verhoogd.
Je eileiders laten afbinden
Het laten "afbinden" van de eileiders heet een tubale ligatie of sterilisatie. Dit is een chirurgische, permanente anticonceptiemethode voor vrouwen. Sommige vrouwen kiezen hiervoor zodra ze geen kinderen meer willen. Ook vrouwen zonder kinderwens kiezen soms voor deze ingreep om ongewenste zwangerschappen te voorkomen zonder hormonale anticonceptie. Helaas zijn veel artsen nog terughoudend om deze ingreep bij kinderloze vrouwen uit te voeren, door vooroordelen en angst voor spijt achteraf.
Hoe werkt een sterilisatie van de eileiders?
Tijdens de ingreep worden de eileiders geblokkeerd, geklemd, doorgesneden of dichtgemaakt via een kleine incisie in de buik. Hierdoor kunnen de eitjes die uit de eierstokken worden vrijgelaten, niet meer via de eileider naar de baarmoeder reizen. Zonder deze weg kunnen eitje en zaadcel elkaar niet ontmoeten en kan er dus geen bevruchting of innesteling plaatsvinden.
Het wordt beschouwd als een permanente vorm van anticonceptie omdat het omkeren van een tubale ligatie moeilijk en vaak onsuccesvol is. De eierstokken blijven wel functioneren en maken nog eitjes aan, maar de geblokkeerde eileiders vormen een doeltreffende barrière tegen zwangerschap. De menstruatie en hormoonspiegels blijven gewoon doorgaan en de methode is voor meer dan 99% effectief in het voorkomen van zwangerschappen. Het is daarom een uitstekende oplossing voor blijvende anticonceptie zonder de bijwerkingen van hormonale middelen. Overweeg echter wel zorgvuldig de voor- en nadelen van deze definitieve keuze.
Tot slot
De eileiders zijn van essentieel belang voor een geslaagde bevruchting en een gezonde zwangerschap. We hopen dat dit artikel je meer inzicht heeft gegeven in de werking, anatomie en veelvoorkomende aandoeningen van de eileiders. Meer weten over de menstruatiecyclus, zwangerschap en vrouwengezondheid? Lees gerust onze andere artikelen!
Download WomanLog nu:
