เมื่อเซ็กส์สร้างความเจ็บปวดมากกว่าความสุข
การเจ็บปวดระหว่างการสอดใส่หรือดิสแพเรเนีย (dyspareunia) คืออาการเจ็บหรือไม่สบายบริเวณอวัยวะเพศที่เกิดขึ้นต่อเนื่องหรือเกิดซ้ำก่อน ระหว่าง หรือหลังการมีเพศสัมพันธ์ ผู้หญิงจำนวนไม่น้อยเคยรู้สึกไม่สบายขณะที่มีการสอดใส่ทางช่องคลอด แต่สำหรับบางคน อาการนี้กลายเป็นส่วนหนึ่งของชีวิตใกล้ชิดอย่างต่อเนื่อง
ดิสแพเรเนียทำให้ความคาดหวังในการมีเพศสัมพันธ์กลายเป็นเรื่องฝืนใจ ส่งผลกระทบต่อชีวิตรักและความใกล้ชิดของผู้หญิง หลายคนอาจพยายามอดทนต่อความเจ็บปวดหรือแยกตัวจากความรู้สึกทางเพศ แต่นั่นอาจนำไปสู่ปัญหาอื่นตามมาอีก น่าเสียดายที่อาการนี้สามารถเกิดกับผู้หญิงทุกวัย ทุกไลฟ์สไตล์ แต่ข่าวดีคือหลายกรณีสามารถรักษาได้ไม่ยาก
จากการศึกษาของสหราชอาณาจักร พบว่าผู้หญิง 1 ใน 13 คนมีอาการเจ็บปวดขณะมีเพศสัมพันธ์ที่ยาวนานเกิน 3 เดือนต่อปี
อาการของการมีเพศสัมพันธ์ที่เจ็บปวด ได้แก่
- เจ็บหรือมีความรู้สึกไม่สบายขณะสอดใส่
- ระคายเคืองระหว่างสอดใส่ เช่น การใส่ผ้าอนามัยแบบสอดหรือถ้วยอนามัย
- เจ็บลึกหรือปวดบริเวณช่องท้องเมื่อลักษณะการสอดใส่ลึก
- รู้สึกแสบหรือปวดระบม
- เยื่อบุช่องคลอดฉีกขาด
- ปวดจี๊ด ๆ คล้ายปวดท้องประจำเดือน และปวดคงอยู่นานหลังเพศสัมพันธ์
อะไรเป็นสาเหตุของเซ็กส์ที่เจ็บปวด?
การมีเพศสัมพันธ์ที่เจ็บปวดเกิดจากหลายสาเหตุ แม้แต่ผู้หญิงที่ไม่มีปัญหาสุขภาพมาก่อนก็อาจเจ็บขณะสอดใส่ได้จากเรื่องง่าย ๆ เช่น การหล่อลื่นไม่เพียงพอ แต่บางรายมีอาการจากโรคหรือภาวะทางกายภาพและจิตใจที่ทำให้เซ็กส์กลายเป็นประสบการณ์ที่น่ากลัว
สาเหตุที่พบบ่อยมีดังนี้
ช่องคลอดเกร็งตัว (Vaginismus)
คนที่มีช่องคลอดเกร็งตัวจะเจ็บปวดเมื่อต้องใส่วัตถุใด ๆ ไม่ว่าจะเป็นระหว่างเพศสัมพันธ์ ผ้าอนามัยแบบสอด หรือแม้แต่เวลาตรวจภายใน เพราะกล้ามเนื้อช่องคลอดจะหดเกร็งโดยไม่สามารถควบคุมได้ ผู้ป่วยอธิบายว่ารู้สึกแสบร้อนหรือเหมือนมีแรงต้านขณะสอดใส่ สาเหตุยังไม่ชัดเจน แต่มักเกี่ยวข้องกับความวิตกกังวลหรือประสบการณ์ทางเพศที่ไม่ดีในอดีต
ติดเชื้อ
หากเสียสมดุลของจุลินทรีย์ในช่องคลอด ช่องคลอดจะมีอาการไวต่อการสัมผัส อาการคัน แสบ หรือเจ็บ การติดเชื้อที่พบบ่อย เช่น เชื้อราช่องคลอด หรือ แบคทีเรียวาไจโนซิส ทำให้เกิดความแห้งและเยื่อบุฉีกขาด เซ็กส์และการสอดใส่จึงเจ็บปวด การติดเชื้อทางเพศสัมพันธ์ (STI) เช่น หนองในเทียม (chlamydia) หนองในแท้ (gonorrhoea) ก่อให้เกิดอาการระคายเคืองฉีกขาดของเยื่อบุอวัยวะเพศ ส่วน เริมที่อวัยวะเพศ อาจทำให้เกิดแผลที่ปวดรุนแรงมาก
ปากมดลูกอักเสบ (cervicitis)
การติดเชื้อในช่องคลอดและ STIs บางชนิดทำให้เกิดปากมดลูกอักเสบ ปวดขณะสอดใส่ ปวดหน่วงหลังมีเพศสัมพันธ์ และแสบเวลาปัสสาวะ หากมีอาการเหล่านี้ ควรไปพบแพทย์เพื่อหาสาเหตุ ปากมดลูกที่เจ็บและมีเลือดออกขณะมีเซ็กส์อาจเป็นสัญญาณของมะเร็งปากมดลูก สูตินรีแพทย์จะตรวจคัดกรองมะเร็ง (pap smear) ได้ อ่านบทความเรื่องโรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์ของเราที่ ที่นี่
เนื้องอกมดลูก คือก้อนเนื้อที่ผิดปกติที่สร้างขึ้นในมดลูก มักไม่มีอาการและตรวจพบโดยบังเอิญระหว่างตรวจภายในประจำปี แม้จะไม่อันตรายแต่สามารถทำให้มีประจำเดือนปวดรุนแรง เป็นตะคริว หรือเจ็บขณะมีเซ็กส์ อ่านบทความเกี่ยวกับเนื้องอกมดลูกได้ ที่นี่
เยื่อบุโพรงมดลูกเจริญผิดที่ (Endometriosis) คือภาวะที่เยื่อบุโพรงมดลูกไปเจริญเติบโตผิดที่นอกร่างกาย อาการแตกต่างกันในแต่ละคนตามตำแหน่งที่เยื่อบุไปเกาะ เจ็บระหว่างเซ็กส์อาจเกิดขึ้นได้ บางรายจะรู้สึกปวดจี๊ดลึกบริเวณท้องน้อย ตั้งแต่อ่อนจนถึงรุนแรง
ถุงน้ำรังไข่
ถุงน้ำรังไข่ (functional cysts) ขนาดเล็กมักเกิดขึ้นและแตกเองในรอบเดือน แต่บางกรณีอาจใหญ่จนทำให้เจ็บขณะมีเซ็กส์ โดยเฉพาะเมื่ออวัยวะเพศชายไปสัมผัสกับรังไข่ขณะสอดใส่ทำให้ถุงน้ำแตกและปล่อยของเหลวออกมา หากมีอาการประจำเดือนผิดปกติ ปวดมาก เป็นสิวและน้ำหนักขึ้นร่วมด้วย อาจเป็นสัญญาณของ กลุ่มอาการรังไข่มีถุงน้ำหลายใบ
โรคอุ้งเชิงกรานอักเสบ
การอักเสบของอุ้งเชิงกรานมักเกิดจากเชื้อที่ติดต่อทางเพศสัมพันธ์ ทำให้ปัสสาวะแสบขัด ตกขาวผิดปกติ มีเลือดออกกะปริบกะปรอยระหว่างรอบเดือน และเจ็บปวดขณะมีเพศสัมพันธ์ หากปล่อยทิ้งไว้อาจทำให้มีบุตรยาก เจ็บเรื้อรัง หรือการตั้งครรภ์นอกมดลูกได้
วัยหมดประจำเดือน (Menopause)
เมื่ออายุมากขึ้น ฮอร์โมนเอสโตรเจนในร่างกายผู้หญิงจะลดลง ทำให้เยื่อบุช่องคลอดบางตัวลง หล่อลื่นตามธรรมชาติลดลง ความแห้งและเยื่อบุฉีกขาดทำให้เจ็บและไม่สนุกกับเซ็กส์ได้
หลังคลอดบุตร
ร่างกายของแม่หลังคลอดจะให้ความสำคัญกับการเลี้ยงดูทารก ฮอร์โมนเอสโตรเจนลดลง อาจรู้สึกเจ็บเวลามีเซ็กส์หลังคลอด ถ้ามีเพศสัมพันธ์เร็วเกินไป ขณะกล้ามเนื้ออุ้งเชิงกรานยังไม่ฟื้นตัวดี
ช่องคลอดแห้ง
การขาดหล่อลื่นธรรมชาติเป็นสาเหตุที่พบบ่อยที่สุดของดิสแพเรเนีย ความหล่อลื่นในช่องคลอดสัมพันธ์กับฮอร์โมนเอสโตรเจน ซึ่งจะลดลงตามวัยหมดประจำเดือนหรือขณะใช้ยาคุมกำเนิด ยารักษาความดันโลหิต หรือยาต้านซึมเศร้า หากไม่มีน้ำหล่อลื่นเพิ่ม เซ็กส์อาจไม่น่ารื่นรมย์และทำให้เยื่อบุฉีกขาดได้
โวลโวไดเนีย (Vulvodynia)
เป็นชื่อเรียกของอาการเจ็บปวดบริเวณแคมช่องคลอด โดยมักรู้สึกปวดแหลมหรือแสบและถูกกระตุ้นด้วยการสอดใส่ สาเหตุแท้จริงยังไม่ทราบแน่ชัดแต่เชื่อว่ามีทั้งปัจจัยทางร่างกาย เช่น การติดเชื้อหรือแพ้ และปัจจัยจิตใจ เช่น ระบบประสาทไวเกินปกติ
เมื่อทราบสาเหตุเบื้องต้นแล้ว มาดูทางออกที่จะช่วยให้ชีวิตเซ็กส์ดีขึ้น
การหาสาเหตุเป็นก้าวแรกของการวินิจฉัยและรักษา แพทย์จะตรวจว่าไม่มี STI หรือการติดเชื้อในช่องคลอด หากผลเป็นลบ สูตินรีแพทย์จะตรวจอัลตร้าซาวด์และอุ้งเชิงกรานเพื่อดูว่ามีถุงน้ำ เนื้องอก หรือเยื่อบุโพรงมดลูกเจริญผิดที่หรือไม่ หากมีสาเหตุทางจิตใจ แพทย์อาจแนะนำบำบัดทางเพศหรือเทคนิคเจริญสติเพื่อช่วยลดความวิตกกังวล
บ่อยครั้งดิสแพเรเนียเกี่ยวข้องกับช่องคลอดแห้ง ยาที่ช่วยเพิ่มน้ำหล่อลื่นสามารถบรรเทาอาการได้ ผลิตภัณฑ์หล่อลื่นและความชุ่มชื้นช่องคลอดจะช่วยลดแรงเสียดสี ลดการระคายเคือง และช่วยให้เยื่อบุฟื้นตัวหลังเพศสัมพันธ์ การรักษาด้วยฮอร์โมนเอสโตรเจนมักแนะนำสำหรับหญิงวัยหมดประจำเดือน (แต่ไม่เหมาะกับผู้มีความเสี่ยงมะเร็งเต้านม)
แม้จะรักษาทางกายแล้ว บางคนยังมีความวิตกกังวลที่สั่งสมจากประสบการณ์ ถ้าพูดคุยกับคู่รักเกี่ยวกับความรู้สึกและประสบการณ์ทางเพศจะช่วยฟื้นฟูความสนิทใจและลดบาดแผลด้านอารมณ์
เคล็ดลับเพื่อชีวิตเซ็กส์ที่ดีขึ้น ลองทำสิ่งเหล่านี้
- ทดลองท่าทางที่หลากหลาย ค้นหาว่าแบบไหนทำให้สุขสมมากที่สุด ถ้าท่าใดถูกใจเป็นพิเศษก็ใช้ท่านั้นต่อ หรือถ้ากังวลว่าเซ็กส์จะจำเจ ลองเล่นกับเซ็กส์ทอย สวมบทบาท หรือเปลี่ยนสถานที่
- ลองใช้สารหล่อลื่น หลายคนเข้าใจผิดว่าใช้เฉพาะวัยหมดประจำเดือน แต่จริง ๆ แล้ว แม้ก่อนหน้านั้นผู้หญิงจำนวนไม่น้อยก็รู้สึกถึงความแตกต่างของเซ็กส์ที่นุ่มนวลขึ้นและช่วยป้องกันการระคายเคืองหรือฉีกขาดได้ ยิ่งมีหล่อลื่นมาก ยิ่งลดโอกาสถุงยางแตก
- ให้เวลากับการเล้าโลมมากขึ้น พบว่าผู้หญิงต้องใช้เวลาปลุกเร้าราว 20 นาที หรือมากกว่านั้นถ้ามีความเจ็บปวดหรือวิตกกังวล การเล่นและสร้างความสบายใจขณะเล้าโลมช่วยให้คู่รักผ่อนคลาย อ่านบทความเรื่องการเล้าโลมของเรา ที่นี่
- ถ้าไม่พร้อม อย่าฝืนฟังร่างกายตัวเอง เซ็กส์ควรเป็นไปตามธรรมชาติ
- หาวิธีอื่น ๆ เพื่อใกล้ชิดมากขึ้น เพราะเซ็กส์ไม่ได้หมายถึงการสอดใส่เสมอไป ผู้หญิงส่วนใหญ่ไม่ได้ถึงจุดสุดยอดจากการสอดใส่เพียงอย่างเดียว การสัมผัส กอด จูบ หรือช่วยตัวเองและออรัลเซ็กส์ช่วยเพิ่มความพึงพอใจและความสัมพันธ์
อ่านบทความเกี่ยวกับเซ็กส์แบบไม่สอดใส่ ที่นี่
แม้ยังมีอาการเจ็บในขณะมีเซ็กส์ ก็ไม่จำเป็นต้องละทิ้งชีวิตรัก สามารถหาทางเพลิดเพลินกับความใกล้ชิดได้ทั้งลำพังและกับคู่รัก การเปิดใจเล่าประสบการณ์อาจรู้สึกเปราะบางและน่ากังวล แต่จงอย่าทนทุกข์เงียบ ให้พูดคุยกับคู่รักหรือแพทย์เพื่อรับการดูแลที่เหมาะสม
ติดตามรอบเดือนและบันทึกเรื่องราวชีวิตเซ็กส์ของคุณผ่านแอป WomanLog ได้แล้ววันนี้
