Adet Döngüsünün Evreleri ve Yılın Mevsimleri: Bedene Odaklı Bir Hayat Yaşamak
Adet döngüsü, kadın sağlığı ve iyiliği için üreme yıllarında ve sonrasında anahtar bir itici güçtür. Buna rağmen araştırmacılar yalnızca son zamanlarda çalışmalar tasarlarken adet döngüsünü hesaba katmaya başladılar; günlük yaşamda ise menstrüasyonla ilişkili damgalanmadan ancak şimdi uzaklaşmaya başlıyoruz. Adeti normal ve hatta güçlendirici bir deneyim olarak yeniden sahiplenmek için, adet döngüsünü nasıl gördüğümüze dair yeni yaklaşımlar ortaya çıkıyor. Örnek olarak, adet döngüsünün evrelerini yılın mevsimlerine benzetmek.
Kadınları sıklıkla adetle ilişkilendirilen utanç ve kafa karışıklığından kurtarmak için artık sesler adet döngüsünü yılın mevsimlerine benzetiyor. Bu ve diğer benzetmeler bedenimizi ve onun ihtiyaçlarını daha iyi anlamamıza yardımcı olabilir.
Adet döngüsünü yılın mevsimleriyle karşılaştırma fikri yazar Maisie Hill'in 2019 yılında yayımlanan Period Power: Harness your Hormones and Get your Cycle Working for You kitabı ile popülerleşti. Geleneksel ve alternatif tıp uzmanları adet döngüsünün evreleriyle uyumlu şekilde bilinçli yaşam planları yapmamız için de yollar öneriyorlar ve bu, bedenin belirli bir anda ihtiyaç duyduklarına daha iyi yanıt vermemizi sağlayacak fırsatlar yaratıyor.
Biz de aylık döngü ve farklı evreleri hakkında çeşitli makaleler yayımladık. Adetinizin ilk günü, adet döngünüzün de ilk günüdür; regl sonrası Foliküler Evre, Yumurtlama ve ardından Luteal Evre gelir. Her bir evrede değişen hormon seviyelerinin vücutta tetiklediği döngüsel değişiklikleri öğrenmek faydalı olsa da, daha geniş bir bağlam olmadan bu bilgi teorik ve günlük yaşantımızda uygulanamaz gibi görünebilir. Elbette, adet döngüsü evreleri, adet görenler için günlük yaşamın ta kendisidir. Bu deneyimleri bütünsel bir metaforla çerçevelemek, hormonal değişimleri ve bunların kendi üzerimizde ne anlama geldiğini anlamamız için faydalı bir bağlam sunar.
Bu yaklaşımı öneren yazarlar ve sağlık uzmanları, adet döngüsünü yalnızca doğurganlık için bir araç olarak görmüyorlar. Yumurtlama ve doğurganlık için gerekli olan işlevleri, evrimsel olarak kadın üreme döngüsünün gelişmiş olmasının temel nedeni olsa da, döngü vücudun tamamında etkiler üretir ve kadının enerji seviyelerini, zihinsel/duygusal durumlarını etkiler, bu yüzden adet döngüsünü daha iyi anlamak herkes için, sadece kadınlar için değil, faydalıdır.
Adet Döngüsünün Mevsimleri
Yeni popülerleşen bu benzetme, adet döngüsünün dört evresini yılın mevsimlerine benzetir; başlangıcı Kış’tır. (Bazı makalelerde üç evreli döngü de anlatılır, fakat bu modelde menstruasyon foliküler evreden ayrı tutulur.)
Kış—Menstruasyon
Bir ortalama 28 günlük döngüde menstruasyon yaklaşık ilk 7 günü kapsar. Progesteron, östrojen ve testosteron seviyeleri düşük olur. Enerjiyi bulmak zordur, kendinizi huysuz hissedebilirsiniz ve ağrılar, baş ağrıları ile uğraşmanız gerekebilir. Bu dönemde sisteminizde fazla östrojen olmadığından, vücudunuz sancılar ve rahatsızlıklarla baş etmek için daha az kaynağa sahiptir.
Bu evre, bedenin daha yavaş çalıştığı Kış’a benzetilir; daha fazla dinlenmeye ihtiyaç duyarsınız ve kendinizi kolayca bunalmış hissedebilirsiniz. Kış aylarında olduğu gibi, evde kalmayı ve sıcak bir içecekle kıvrılıp dinlenmeyi daha mutlu edici bulabilirsiniz. Bu dönem, yüksek yoğunluklu antrenmanlar yerine hafif egzersizler ve sakin yürüyüşler için uygundur.
İlkbahar—Foliküler Evre
Menstruasyon bittikten sonra, östrojen ve testosteron seviyeleri yükselmeye başlar. Folikül Uyarıcı Hormon (FSH), yumurtalıklarınızdan birinde foliküllerin olgunlaşmasını sağlar. Şimdi doğurgan pencere açıktır. Enerji ve motivasyon geri gelir. Sosyalleşme isteğiniz artar.
Hormon seviyeleriniz tekrar düşene kadar önünüzde uzun günler vardır; bu yüzden sağlıklı yeni alışkanlıklar edinmek ve daha yoğun egzersiz programlarına başlamak için iyi bir dönemdir.
Yaz—Yumurtlama
Yumurtlama dönemi çevresindeki birkaç gün en yüksek halinizi yaşadığınız dönemdir. Östrojen seviyesi zirvededir, ruh haliniz yükselir ve zihinsel/fiziksel ağrı ile sinirlere karşı güçlü bir koruma sağlar. Çok aktif ve motive hissedersiniz.
İş ve evde zorlu görevlerle baş etmek ve sosyal ortamlarda bulunmak Yaz mevsiminde çok kolay gelir. Tıpkı güzel bir yaz gününün açıklık ve yakınlık ilhamı vermesi gibi, yumurtalıklarınız aşka hazırdır ve cinsel isteğiniz artar. Bedeninizin tamamı: 'En verimli halindesin!' diye bağırır. Fakat eğer gebe kalmak istemiyorsanız—o anın heyecanına kapılsanız da ilişkide korunma yöntemleri kullanmayı unutmayın.
Sonbahar—Luteal Evre
Birkaç gün boyunca bu kadar harika hissettikten sonra, yumurta döllenmediyse döngü devam eder ve hormon seviyeleri gittikçe azalmaya başlar. Bu evrede ortalarda östrojen kısa bir süreliğine tekrar yükselir, ancak genellikle kadınlar premenstrüel semptomları bu dönemde yaşamaya başlar. Bedeniniz ağrıya karşı daha hassas hale gelir—meme hassasiyetiniz ve baş ağrılarınız olabilir. Östrojen seviyesi düştükçe duygulara ve duygusal durumlara karşı daha hassas olursunuz.
Sonbaharda yavaşlama ve Kış’a hazırlanma zamanıdır. Deneyiminizi kabullenin. Daha çabuk mu yoruluyorsunuz? Daha mı sık acıkıyorsunuz? Bu dönemde genellikle neler olduğunu bilirseniz, bir farklılık olduğunda farkına varırsınız. Alışık olduğunuz semptomlardan bir değişiklik olursa ya da şiddetli PMS yaşıyorsanız doktorunuzla görüşün. Acılarınızı sadece katlanılması gereken başka bir PMS semptomu olarak göz ardı etmeyin; ufak yaşam tarzı değişiklikleriyle ya da daha ciddi sağlık sorunları ile mücadele ederek rahatlayabilirsiniz.
Bu şekilde döngünüze dikkat etmenin faydaları arasında, sağlığınızda bir sorun olduğunda bunu daha çabuk fark etmek ve neyi ne zaman yapacağınızı (egzersiz, sosyal etkinlikler, yoğun çalışmalar, dinlenme…) daha iyi planlamak bulunur. Hormonlarınızın ne yaptığını bilirseniz, deneyimlediklerinize karşı daha huzurlu hissedersiniz.
Bu yaklaşıma yönelik bir eleştiri ise adet döngüsünün binlerce yıldır kadınları sınırlandırmak, dışlamak için kullanılmış olmasını öne çıkarıyor. Feminist bakış açısı ve kadın ile erkeklerin eşit olduğu yönündeki modern anlayış, adet zamanları kadınları sınırlıyormuş ya da zayıf gösteriyormuş gibi görünen bu fikirlere karşı değil mi? Ayın bazı dönemlerinde kadınların fiziksel/zihinsel/duygusal "düşüş" yaşadığını kabul etmek, bu arkaik fikirlere destek veriyor gibi algılanabilir. Hem evet, hem hayır.
Bu fikirler herkes tarafından farklı derecede sahiplenilebilir. Bazı kadınlar daha radikal bir yaklaşımı benimseyip önemli toplantıları, tatil günlerini tamamen döngülerine göre planlamak isteyebilir. Bu ilginç ve değerli bir deney olabilir fakat hayatın tüm alanlarını sadece bedenin hormon akışına göre düzenlemek pratikte mümkün veya gerekli olmayabilir.
Bu metafor herkes için geçerli olmayacaktır. Herkes enerji, ruh hali ve motivasyon konusunda büyük değişimler yaşamaz. Hormonal doğum kontrolü kullananlar döngünün evrelerini bu şekilde deneyimlemezler çünkü hormon seviyeleri ay boyunca yapay olarak sabit tutulur.
Ayrıca, adetleri düzensiz olan veya adet döngüsünü bozan polikistik over sendromu gibi durumlarla mücadele eden milyonlarca kişi için de bu "içindeki Doğa Tanrıçasına kulak ver" yaklaşımı, deneyimlerini kesinlikle yansıtmayabilir.
Bununla birlikte, tüm insanlar—erkekler dahil—bazı derecelere kadar ruh hallerini, ağrı ve davranışlarını etkileyen hormonal değişiklikler yaşar. Menstruasyon, bedenimizi etkileyen birçok unsurdan sadece biridir. Kendi bedenini—ve adet döngüsünün yaşam deneyimini nasıl etkilediğini—anlamayı öğrenerek ihtiyaçlarına daha iyi yanıt verebilirsin.
Yılın mevsimleri benzetmesini faydalı bulsanız da bulmasanız da, adet gören herkesin döngüsünü takip etmesini kesinlikle tavsiye ederiz. Kendi döngünüzün ritmiyle tanışınca, yaşadığınız değişikliklerle barışmanız da kolaylaşır.
Adetinizi WomanLog ile takip edebilirsiniz. WomanLog'u hemen indirin:
