Doğumda Destek: Doula ve Ebeler
Bir çocuğu büyütmek için bir köy gerektiğini hepimiz duymuşuzdur; doğum yapmak da tek başına yaşanacak bir deneyim değildir. Kadınlar doğuma hazırlanırken, doğumun kendisinde ve çocuklarını dünyaya getirirken her zaman birbirlerine hem fiziksel hem de duygusal olarak destek olmuşlardır. Günümüzde bu rol genellikle ebelere ve doulalara emanet edilmektedir.
Bebeğinizi nerede doğurmayı seçerseniz seçin — hastanede, evde veya bir doğum merkezinde — bu süreçte yardıma ihtiyacınız olacak ve yardım istemekten çekinmemelisiniz. Bakımı farklı açılardan ele alan eğitimli çeşitli doğum destek uzmanları vardır. Doğumda kimin yanınızda olacağı, sağlık durumunuza ve seçtiğiniz yerdeki imkanlara göre değişir.
Tüm ebeveynler çocuklarının sağlıklı ve mutlu olmasını, hayata en iyi şekilde başlamasını ister. Ebeveyn olmak, yepyeni bir bilgi ve sorumluluk dünyasının kapılarını açar. Birisinin sizi bu aşamalardan geçirerek yol göstermesi paha biçilemez olabilir. Doğum destekçisi, doğum sürecinin detaylarını size aktarabilir, bilinçli kararlar vermenizde yardımcı olabilir, spesifik ihtiyaçlarınız ve sağlık endişeleriniz doğrultusunda destek sunabilir, gerektiğinde tıbbi müdahale gerekliliğini değerlendirebilir, bir doğum planı hazırlamanıza yardımcı olabilir, belirli ve net şekilde doğumda aktif olarak bulunabilir ve doğurganlıkla ilgili başka destekler de verebilir.
Doğum Öncesi Bakım
Doğum yolculuğu, hamile olduğunuzu öğrendiğiniz andan itibaren başlar. Bebeğiniz rahminizde büyüdükçe, vücudunuzda birçok değişiklik yaşanır. Hamile olduğunuzu düşünüyorsanız, teşhis için doktorunuzdan randevu alarak doğum öncesi bakım sağlayıcısı bulun. Bu genellikle bir kadın doğum uzmanı (jinekolog/obstetrisyen) olsa da, aile hekiminiz, pratisyen hemşire ya da sertifikalı ebe de aynı hizmetleri sunabilir.
Düzenli doğum öncesi muayenelerde anne ve bebeğin sağlığı, kilo takibi, kan ve idrar testleri, ultrasonografi ve diğer yöntemlerle izlenir ve gelişimin yolunda olup olmadığı kontrol edilir. Kadın doğum doktorunuz, egzersiz, beslenme ve doğum öncesi takviyeler konusunda bilgilendirme yapabilir ve doğuma yaklaştıkça dikkat etmeniz gereken diğer konularda size yardımcı olabilir. Herhangi bir risk faktörü tespit edilirse, en iyi sonucu alabilmek için sizi bir uzmana yönlendirirler.
Bebeğinizi nerede doğuracağınız ve doğumda kimin bulunacağı genellikle el ele ilerler. Prosedürler ve imkanlar her yerde farklılık gösterebilir. Nereden başlayacağınızdan emin değilseniz, kadın doğum uzmanınız size uygun kişilerle irtibata geçebilmeniz için kaynak sağlayacaktır.
Bebeğinizin Doğumunda Kimler Bulunacak?
Doğum ve doğumda hangi uzmanların bulunacağı; bulunduğunuz yer, sağlık ihtiyaçlarınız ve kişisel tercihlerinizle ilgilidir. Doğum ekibinde genellikle bir kadın doğum uzmanı ya da sertifikalı ebe ile ona yardımcı olan obstetrik hemşiresi (doğum hemşiresi) yer alır. Ayrıca genellikle epidural ve diğer ağrı yönetimi şekillerini uygulamak için eğitimli anestezi uzmanı ile duygusal destek ve daha bütüncül doğum desteği sağlayan doula da bu ekibin içinde olabilir.
Düşük riskli gebeliklere sahip kadınlar, doktor ya da kadın doğum uzmanı yerine genellikle sertifikalı bir ebe veya ebe hemşire tercih ederler. Yüksek riskli gebelikte olan kadınlara — sağlık problemleri veya hamilelik komplikasyonları nedeniyle — yüksek ihtimalle perinatoloji uzmanı (anne-fetus tıbbında uzmanlaşmış kadın doğum doktoru) ile birlikte çalışmalarını önerilir.
Hem ebeler hem de doula’lar gebelik, doğum ve doğum sonrası bakım boyunca destek sağlamaları için eğitimlidir ancak yalnızca ebeler doğum yaptırmak için sertifikalı ve sigortalıdır. Kısacası, ebeler tıbbi eğitim almış sağlık profesyonelleriyken doula’lar daha çok duygusal destek sunar ve tıbbi eğitim zorunluluğu yoktur.
Ebeler
Sertifikalı ebeler, doğum ve doğurganlık konusunda uzmanlaşmış tıbbi profesyonellerdir. Seçeceğiniz herhangi bir ebenin, güvenilir bir kurumdan (örneğin Amerikan Ebe Hemşireleri Koleji veya Birleşik Krallık'ta Kraliyet Hemşireler Koleji) sertifikalı olması ve ülkenizin resmi ebe kaydında yer alması gerekir.
ABD'de, sertifikalı ebe hemşire (CNM) olmak için gereken eğitim ve sürekli eğitim, kayıtlı hemşire olmaya benzer; ancak CNM'ler, kendi branşlarında teşhis koyup tedavi edebilir, bağımsızca doğum yaptıracak bilgiye ve yetkiye sahiptirler. Sertifikalı ebe (CM) ise aynı ebeleşme becerilerini öğrenir, aynı sınavlardan geçer fakat ilk sağlık eğitimi hemşirelik dışındadır.
CNM'ler ve CM'ler özel muayenehanelerde çalışabilirler ama çoğu zaman hastane ya da doğum merkezi gibi ekip içinde bulunurlar. Ebeler, doğumun fizyolojik süreçleri konusunda kapsamlı eğitim almıştır. Doğum sırasında aktif olarak yer alır, anne ve bebeğin sağlığını izler, çeşitli risk faktörlerini değerlendirir ve epizyotomi gibi küçük obstetrik girişimleri gerçekleştirirler.
Herhangi bir komplikasyon olmadığı sürece, doğum sürecinizin başlangıcından sonuna kadar başrolde olan kişi çoğunlukla ebeniz olacaktır.
Doula ve Ebeler Arasındaki Fark Nedir?
Doula’lar
Doula da doğumdan önce, doğum sırasında ve sonrasında annelere destek vermekle görevli profesyonel bir doğum destekçisidir. Tıbbi eğitim zorunluluğu olmamakla birlikte, annelerin doğum yolculuğunda duygusal yönlendirme almalarını sağlamak ve doğrudan tıbbi olmayan başka hizmetler sunmak için eğitim alıp sertifikalandırılırlar.
Doğumda yetkin bir doula’nın bulunması, doğum yapan annenin stresini ve komplikasyon riskini azaltır. Araştırmalar böyle bir desteğin doğum süresini azalttığını, plansız sezaryen oranını düşürdüğünü ve başarılı sonuç oranının arttığını göstermektedir. Tıbbi camia doula’ların değerini kabul etmekte zaman alsa da, savunucu gruplar yıllardır, bir doula'nın varlığında doğum sonuçlarının çeşitli ölçülebilir göstergelerde iyileştiğini gösteren kanıtlar toplamaktadır. Kanıt o kadar ikna edicidir ki, bazı yerlerde sigorta şirketleri artık doula hizmetlerini finanse etmeye başlamış ve birçok doktor ile ebe, doula’ların sorumluluklarını tamamlayan önemli bir destek rolü oynadığını bildirmiştir.
Deneyimli doula'lar gebelik ve doğumun çeşitli aşamaları hakkında bilgi sahibidir. Her şey yolunda giderken, öncelikli olarak doğum yapan kişinin konforuna ve duygusal iyiliğine odaklanırlar. Ayrıca doula’lar, gebeliğin bazı yönlerini takip eder ve gerektiğinde bekleyen anneleri uzman bakıma yönlendirebilirler. Yerli ve yerlilere özgü topluluklarda kültürel uygulamalar farklılık gösterebilir ancak genellikle bir doula, tıbbi profesyonel olmadığı sürece doğumun kendisine müdahil olmaz, sadece gerçekten acil durumda “iyi Samaritan” olarak destek olabilir.
Doula’nın sağlayabileceği destekler arasında şunlar bulunur:
- hamilelik, doğum ve doğum sonrası bakıma dair bilgi ve kaynaklar
- doğum planı hazırlamaya yardımcı olmak
- yaşananların ve beklenenlerin daha detaylı anlaşılması
- nefes egzersizleri, görselleştirme teknikleri ve faydalı doğum pozisyonlarını paylaşmak
- doğum ekipmanları, ortam konforuna dair hazırlıklarda yardımcı olmak
- doğum sırasında dokunsal rahatlama, cesaretlendirme ve pratik destek
- tıbbi personel ve aileyle doğum yapan kişi adına savunuculuk yapmak
- partner ve diğer aile üyeleri için duygusal destek
- mümkün olan en olumlu doğum deneyimini sağlamak
Doğum yapan kişiye destek olma konusunda partnerler ve aile bireyleri arasında büyük farklar olabilir. Profesyonel doula’lar aileyle birlikte çalışıp bilgi paylaşarak herkesin sürece dahil ve rahat hissetmesini sağlamaya çalışır. Gönüllü ve istekli bir partnerin anneye nasıl destek olacağını öğretirken, annenin ailesinden biri sürece olumsuz etki ediyorsa ortamı yumuşatıcı ve koruyucu rol alabilir.
Doula’lar bazen belirli bir dini, manevi geleneğe ya da topluluğa hizmet vermekte de uzmanlaşabilir. Pratik bilgileri dışında, doula’lar, doktor ya da ebenin yoğunlukları arasında zaman ayıramayacağı kültürel duyarlılık ve kişilerarası iletişimde hassasiyet de sunabilirler.
Özet
Doğuma hazırlanan herkesin, özellikle ilk defa anne olacak birinin, daha deneyimli ve bilgili kişilerin desteğine ve teşvikine ihtiyacı vardır.
Hem ebeler hem de doula’lar mesleklerini annelere ve bebeklerine olumlu bir deneyim sunmayı derinden önemsedikleri için seçer. Siz de bebek bekliyorsanız, sahip olduğunuz kaynakları öğrenin. Potansiyel doğum merkezlerini ziyaret edip bazı numaralar arayarak, endişelerinizi anlayan ve size ihtiyacınız olan desteği ve güveni sunacak bir doğum destekçisi bulabilirsiniz.
WomanLog’u şimdi indir:
