Ισχιαλγία: Αιτίες, Συμπτώματα, Θεραπεία, Πρόληψη
Πολλές από εμάς αντιμετωπίζουμε τακτικά κάποια μορφή πόνου ή δυσφορίας, από τις συνηθισμένες κράμπες της περιόδου μέχρι πιο σοβαρές ιατρικές καταστάσεις. Ο όρος «ισχιαλγία» χρησιμοποιείται συχνά για να περιγράψει πόνο, αδυναμία ή μούδιασμα κατά μήκος της πορείας του ισχιακού νεύρου που ξεκινά από τη μέση και καταλήγει σε κάθε πόδι μέχρι το πέλμα. Αν και οι περισσότερες πάσχουσες είναι μέσης ηλικίας ή μεγαλύτερες, και η ισχιαλγία είναι πιο συχνή στους άντρες, η εγκυμοσύνη μπορεί επίσης να προκαλέσει ισχιαλγικό πόνο.
Ο πόνος είναι ένα σύνθετο φαινόμενο. Αν η αιτία δεν μπορεί να εντοπιστεί εύκολα, η διάγνωση και η θεραπεία μπορεί να γίνουν δύσκολες με την πάροδο του χρόνου. Ο πόνος που ακτινοβολεί από τη μέση προς το πόδι—συνήθως στη μία πλευρά μόνο—μπορεί να προκληθεί από διάφορες καταστάσεις που πιέζουν ή ερεθίζουν το ισχιακό νεύρο. Συνεχίστε να διαβάζετε για να μάθετε περισσότερα για τον ισχιαλγικό πόνο, τις πιθανές αιτίες και πώς να βρείτε ανακούφιση.
Τι είναι η ισχιαλγία;
Η ισχιαλγία, ή νευρίτιδα του ισχιακού νεύρου, είναι μια συχνή κατάσταση που επηρεάζει τουλάχιστον το 40% των ανθρώπων κάποια στιγμή στη ζωή τους, με το μέγιστο ποσοστό να εμφανίζεται μεταξύ 30 και 50 ετών. Ο όρος «ισχιαλγία» αναφέρεται στη θέση και στον τύπο του πόνου, και όχι σε συγκεκριμένη ιατρική διάγνωση, καθώς υπάρχουν πολλές πιθανές αιτίες.
Όλα στο σώμα είναι συνδεδεμένα. Η υγεία της μέσης συνδέεται άμεσα με τα πόδια και άλλα μέρη του σώματος. Αυτό το είχαν ήδη παρατηρήσει οι Αρχαίοι Έλληνες. Μάλιστα, εικάζεται πως ο Ιπποκράτης ήταν εκείνος που εισήγαγε τον όρο ισχιαλγία για να περιγράψει τον πόνο στη μέση και το ισχίο, καθότι η λέξη προέρχεται από τη λέξη «ισχίο». Πλέον γνωρίζουμε περισσότερα για την ανατομία και το κύριο νεύρο που δραστηριοποιείται σε αυτή την περιοχή.
Το αριστερό και το δεξί ισχιακό νεύρο προέρχονται από πέντε σημεία ή ρίζες στη μέση—δύο στη μέση οσφυϊκή μοίρα και τρεις στον ιερό—συγχωνεύοντας σε ένα νεύρο που εκτείνεται ως το πέλμα, καταλήγοντας σε διάφορους μύες κατά μήκος της διαδρομής. Στο πιο φαρδύ του σημείο, το ισχιακό νεύρο έχει το πάχος του αντίχειρα.
Το ισχιακό νεύρο μεταδίδει τόσο κινητικές όσο και αισθητικές πληροφορίες· μας βοηθά να νιώθουμε ερεθίσματα στη μέση και στα πόδια και μας βοηθά να περπατάμε, να στεκόμαστε και να τρέχουμε. Επειδή είναι μικτής λειτουργίας νεύρο, οποιαδήποτε βλάβη μπορεί να προκαλέσει τόσο δυσφορία όσο και προβλήματα κινητικότητας.
Ο ισχιαλγικός πόνος εμφανίζεται συχνότερα σε όσες έχουν φυσικά απαιτητικές εργασίες—ιδιαιτέρως όσες απαιτούν βάρη και στροφικές κινήσεις—, αλλά και σε όσες ακολουθούν καθιστική ζωή. Συμπληρωματικοί παράγοντες κινδύνου είναι το κάπνισμα και ο διαβήτης. Αυξημένο κίνδυνο έχουν επίσης οι έγκυες γυναίκες και οι δρομείς.
Ποιες είναι οι αιτίες του πόνου του ισχιακού νεύρου;
Υπερβολική πίεση, ερεθισμός ή φλεγμονή σε οποιοδήποτε σημείο κατά μήκος της διαδρομής του νεύρου μπορεί να προκαλέσει πόνο, μούδιασμα, μυρμήγκιασμα ή άλλα συμπτώματα στην εννευρούμενη περιοχή. Το μεγάλο μέγεθος του ισχιακού νεύρου σημαίνει ότι η πίεση σε οποιοδήποτε σημείο μπορεί να προκαλέσει πόνο και κατά μήκος της πορείας του. Τραυματισμός ή κακή ευθυγράμμιση της σπονδυλικής στήλης στη μέση είναι η συχνότερη αιτία οσφυαλγίας και πόνου στο πόδι. Τραύματα και παραμορφώσεις στη σπονδυλική στήλη γίνονται πιο πιθανά με την ηλικία καθώς τα οστά αποδυναμώνονται.
Μια από τις πιο συχνές αιτίες ισχιαλγίας είναι η κήλη μεσοσπονδύλιου δίσκου. Ανάμεσα στους σπονδύλους της σπονδυλικής στήλης υπάρχουν ελαστικοί δίσκοι από ομόκεντρα στρώματα κολλαγόνου με μαλακό πυρήνα (πυρήνας) και σκληρό εξωτερικό περίβλημα (δακτύλιος). Κρατούν τους σπονδύλους στη θέση τους, λειτουργούν ως αμορτισέρ και δίνουν κινητικότητα στη σπονδυλική στήλη.
Όταν δημιουργείται κήλη, συνήθως στη μέση, ο πυρήνας ωθείται εκτός του δακτυλίου και πιέζει μία από τις πέντε ρίζες του ισχιακού νεύρου, προκαλώντας οξύ πόνο που ακτινοβολεί στο πόδι και μπορεί να επιδεινωθεί με την ορθοστασία ή την παρατεταμένη καθιστική στάση. Εξωτερικό τραύμα ή απότομη εσωτερική καταπόνηση (όπως αν σηκώσουμε βαρύ αντικείμενο με λανθασμένη τεχνική) μπορεί να προκαλέσει κήλη άμεσα.
Άλλες καταστάσεις που μπορούν να προκαλέσουν ισχιαλγικό πόνο είναι:
Εκφυλιστική νόσος του δίσκου: Φθορά των δίσκων μεταξύ των σπονδύλων με το πέρασμα της ηλικίας· καθώς αφυδατώνονται και φθείρονται, χάνουν την ικανότητά τους να απορροφούν κραδασμούς, προκαλώντας πίεση στα νεύρα του σπονδυλικού σωλήνα, μεταξύ των οποίων και το ισχιακό νεύρο – οδηγώντας σε έντονο πόνο.
Σπονδυλική στένωση: Στένωση του σπονδυλικού σωλήνα, που προκαλεί πίεση στα νεύρα εντός αυτού. Μπορεί να προκληθεί από οστεοαρθρίτιδα, οστεόφυτα, εκφυλιστική νόσο των δίσκων ή αποτιτανωμένους συνδέσμους—όλα συχνά στη μεγαλύτερη ηλικία—και να προκαλέσει ισχιαλγία και άλλα συμπτώματα.
Σύνδρομο απιοειδούς μυός: Όταν ο μικρός, επιφανειακός, σε σχήμα αχλαδιού απιοειδής μυς στη λεκάνη συσφίγγεται ή φλεγμαίνει, συμπιέζει το παρακείμενο ισχιακό νεύρο. Το τρέξιμο, η άρση βαρών, η ανάβαση σκάλας ή ακόμα και η πολύωρη οδήγηση μπορεί να προκαλέσουν ή να επιδεινώσουν τον ισχιαλγικό πόνο.
Σπονδυλολίσθηση: Όταν ένας σπόνδυλος μετατοπίζεται εκτός θέσης, συνήθως στην οσφυϊκή μοίρα, στενεύει ο σπονδυλικός σωλήνας και πιέζει τα νεύρα, προκαλώντας πόνο στη μέση.
Παχυσαρκία: Το επιπλέον βάρος μπορεί να επιβαρύνει τη σπονδυλική στήλη και να επηρεάσει το ισχιακό νεύρο.
Είναι αυτός ισχιαλγικός πόνος;
Η εμπειρία του ισχιαλγικού πόνου διαφέρει από άτομο σε άτομο, όμως συνήθως περιγράφεται ως έντονος, οξύς πόνος που ξεκινά από τη μέση ή τους γλουτούς και κατεβαίνει στο πόδι. Ο πόνος μπορεί να είναι συνεχής ή διαλείπων και να κυμαίνεται από ήπια ενόχληση μέχρι εξουθενωτική αγωνία που κάνει δύσκολο το να στεκόμαστε, να βαδίζουμε ή ακόμη και να καθόμαστε.
Άλλα συμπτώματα μπορεί να είναι μυρμήγκιασμα ή αίσθημα καύσου, μούδιασμα ή αδυναμία στο επηρεαζόμενο πόδι. Επίσης, μπορεί να υπάρξουν δυσκολίες στο σκύψιμο ή τη στροφή της μέσης και ίσως μείωση αντανακλαστικών ή απώλεια κινητικότητας στο πόδι ή το πέλμα.
Πολλές γυναίκες με ισχιαλγία αναφέρουν ότι ο πόνος επιδεινώνεται σε συγκεκριμένες δραστηριότητες, όπως η παρατεταμένη καθιστική θέση, η ορθοστασία, το βήξιμο, το φτέρνισμα ή το σκύψιμο για να σηκώσουν κάτι. Μπορούν να νιώσουν προσωρινή ανακούφιση με συχνές αλλαγές στάσης, με εφαρμογή θερμότητας ή πάγου ή με αναλγητικά χωρίς συνταγή.
Τρόποι ανακούφισης του πόνου της ισχιαλγίας
Η οξεία ισχιαλγία συχνά υποχωρεί αυτόματα σε μία ή δύο εβδομάδες, όμως σε κάποιες περιπτώσεις γίνεται χρόνια. Υπάρχουν διάφορες μέθοδοι για τη διαχείριση του ισχιαλγικού πόνου, όμως είναι σημαντικό να εντοπιστεί η υποκείμενη αιτία ώστε να καθοριστεί η καλύτερη θεραπευτική προσέγγιση. Η σωστή διάγνωση γίνεται ταχύτερα με τη βοήθεια γιατρού. Όσες έχουν σοβαρά συμπτώματα θα κινητοποιηθούν ευκολότερα να ζητήσουν βοήθεια—ωστόσο μη διστάζετε να το κάνετε έγκαιρα.
Μια από τις καλύτερες προσεγγίσεις για την αντιμετώπιση του ισχιαλγικού πόνου είναι η φυσικοθεραπεία. Η φυσικοθεραπεύτρια θα αξιολογήσει τις δυνατές και αδύναμες πλευρές του σώματός σας, ώστε να σχεδιάσει κατάλληλες ασκήσεις και διατάσεις. Ακολουθώντας πρόγραμμα φυσικοθεραπείας εβδομάδες ή και μήνες, αυξάνετε τη δύναμη και την ευλυγισία των μυών και των νεύρων που επηρεάζονται, μειώνοντας τον πόνο και βελτιώνοντας την κινητικότητα.
Η γιόγκα και το πιλάτες είναι χαμηλής έντασης μέθοδοι γυμναστικής που ενδυναμώνουν τον κορμό και περιέχουν ειδικές ασκήσεις για την ισχιαλγία.
Εφαρμογή θερμότητας ή πάγου στην περιοχή βοηθά στη μείωση της φλεγμονής και στη μερική αναισθητοποίηση του πόνου. Μπορείτε να χρησιμοποιήσετε θερμαντικό επίθεμα ή να απολαύσετε ένα ζεστό μπάνιο.
Ένας εναλλακτικός τρόπος μείωσης της πίεσης στο ισχιακό νεύρο είναι η ξεκούραση. Ωστόσο, η ξεκούραση πρέπει να συνδυάζεται με ήπια κίνηση για να αποφευχθεί η δυσκαμψία και η μυϊκή αδυναμία, ειδικά σε περιόδους πόνου.
Η μασέζ ή η τεχνική μυοπεριτονιακής απελευθέρωσης μπορεί να προσφέρει πρόσκαιρη αλλά σημαντική ανακούφιση.
Ήπιος έως μέτριος ισχιαλγικός πόνος μπορεί να αντιμετωπιστεί με αναλγητικά χωρίς συνταγή όπως ιβουπροφαίνη, παρακεταμόλη ή ναπροξένη. Σε σοβαρές περιπτώσεις, η ιατρός μπορεί να χορηγήσει μυοχαλαρωτικό ή οπιούχο για ανακούφιση. Η φαρμακευτική αγωγή πρέπει να χρησιμοποιείται με προσοχή και μόνο με συνταγή. Τα φάρμακα απλώς καλύπτουν τα συμπτώματα, δεν αντιμετωπίζουν το αίτιο, οπότε χρησιμοποιήστε τα μόνο για βραχυπρόθεσμη διαχείριση ενώ θεραπεύετε το σώμα σας.
Παπούτσια για την ισχιαλγία
Τα παπούτσια που φοράμε μπορούν να επηρεάσουν σημαντικά τη στάση του σώματος και τη γενική υγεία. Η σωστή επιλογή υπόδησης είναι ιδιαίτερα σημαντική για όποια υποφέρει από ισχιαλγία, καθώς η στάση και η θέση μπορούν να επηρεάσουν τα νεύρα και τον πόνο.
Ποια παπούτσια είναι τα καλύτερα για την ανακούφιση της ισχιαλγίας; Παπούτσια που εφαρμόζουν σωστά, προσφέρουν καλή στήριξη στην καμάρα και έχουν χαμηλό ή καθόλου τακούνι.
Τα παπούτσια δεν θα βελτιώσουν τη στάση ή την ευλυγισία από μόνα τους, αλλά αν είναι κατάλληλα, μπορούν να βοηθήσουν στην ανακούφιση του ισχιαλγικού πόνου στηρίζοντας καλύτερη στάση, σωστή κατανομή βάρους, απορροφώντας τους κραδασμούς και μειώνοντας έτσι την πίεση στη μέση.
Καθημερινά, εκπαιδεύουμε το σώμα μας στη στάση που διατηρούμε όλη μέρα. Η ισχιαλγία επιδεινώνεται με τη χρήση ψηλών τακουνιών που προωθούν τη λεκάνη μπροστά και αυξάνουν την πίεση στη μέση. Χαμηλό ή μηδενικό τακούνι («zero drop») είναι η καλύτερη επιλογή για στάση και ευθυγράμμιση, αλλά τα παπούτσια χωρίς απορρόφηση κραδασμών, όπως οι σαγιονάρες, δεν προστατεύουν από την πρόσκρουση κάθε βήματος. Επειδή ζούμε κυρίως σε πόλεις και πατούμε τσιμέντο αντί για χώμα ή γρασίδι, η πρόσκρουση μπορεί να επηρεάσει αστραγάλους, γόνατα και σπονδυλική στήλη. Το ίδιο ισχύει και για το περπάτημα ξυπόλητη — σταθμίστε τα υπέρ και τα κατά.
Πιο σοβαρές θεραπευτικές επιλογές για την ισχιαλγία
Σε περιπτώσεις έντονου πόνου, ο/η ιατρός μπορεί να προτείνει ένεση κορτικοστεροειδών ή τοπικού αναισθητικού απευθείας στην επηρεαζόμενη περιοχή για μείωση της φλεγμονής και του πόνου.
Σπάνια, μπορεί να χρειαστεί χειρουργική επέμβαση για αποσυμπίεση του ισχιακού νεύρου. Πριν συμφωνήσετε, είναι σημαντικό να συζητήσετε διεξοδικά τους κινδύνους και τα οφέλη με την ιατρό σας.
Γιατί πονά το ισχιακό νεύρο στην εγκυμοσύνη;
Το σώμα αλλάζει δραστικά κατά την εγκυμοσύνη, κάποιες φορές αυξάνοντας την πίεση στο ισχιακό νεύρο και προκαλώντας επώδυνα συμπτώματα. Αυτό μπορεί να συμβεί ανά πάσα στιγμή, αλλά καταγράφεται κυρίως στο δεύτερο και τρίτο τρίμηνο.
Πιθανές αιτίες ισχιαλγίας σχετιζόμενης με την εγκυμοσύνη:
Αύξηση βάρους και αλλαγές στη στάση. Καθώς το μωρό μεγαλώνει, το κέντρο βάρους της μητέρας μετατοπίζεται προς τα μπρος, αυξάνοντας την καμπύλη της μέσης. Ταυτόχρονα, η μήτρα μεγαλώνει και καταλαμβάνει περισσότερο χώρο. Όλες αυτές οι αλλαγές επηρεάζουν τη θέση των οργάνων και την πίεση που ασκούν στο ισχιακό νεύρο ανάλογα με τη στάση του σώματος.
Ορμονικές αλλαγές. Κατά την εγκυμοσύνη το σώμα παράγει ορμόνη (ρελαξίνη), η οποία χαλαρώνει τους συνδέσμους στη λεκάνη για να προετοιμαστεί ο τοκετός. Αυτό μπορεί να προκαλέσει μετατόπιση της λεκάνης και, ανάλογα με τη στάση του σώματος, να πιέσει το ισχιακό νεύρο, προκαλώντας πόνο στη μέση και στα πόδια.
Ασκήσεις για την ισχιαλγία
Ασκήσεις που βελτιώνουν τη δύναμη και την ευκαμψία του κορμού μπορούν να βοηθήσουν στην ανακούφιση του ισχιαλγικού πόνου. Όταν κάνετε ασκήσεις για την ισχιαλγία, φροντίζετε να υποστηρίζετε καλά τη μέση και τον αυχένα σας και να σταματάτε αμέσως αν νιώσετε απότομο ή επίμονο πόνο.
Μερικές ασκήσεις που βοηθούν στην πρόληψη ή ανακούφιση της ισχιαλγίας είναι το περπάτημα, διάταση οπίσθιων μηριαίων, η στάση «γάτα-αγελάδα» στη γιόγκα και τα γέφυρα-γλουτιαίων.
Περπάτημα: Βελτιώνει την κυκλοφορία, μειώνει τη φλεγμονή και δυναμώνει πόδια και μέση. Αν η ζωή σας είναι καθιστική, ξεκινήστε με μικρές διαδρομές και αυξήστε σταδιακά απόσταση και ταχύτητα καθώς περνούν οι μέρες. Το περπάτημα προσφέρει πολλά οφέλη με ελάχιστη προσπάθεια και ένα απλό ζευγάρι καλά παπούτσια.
Διάταση οπίσθιων μηριαίων: Οι σφιγμένοι οπίσθιοι μηριαίοι τραβούν τη μέση και επιδεινώνουν τον πόνο. Ασφαλέστερη διάταση είναι ξαπλωμένη ανάσκελα, σηκώνοντας ένα πόδι προς το ταβάνι μέχρι να βιώσετε διάταση στο πίσω μέρος του μηρού. Κρατήστε 30'' και αλλάξτε πόδι. Μπορείτε να χρησιμοποιήσετε ιμάντα, κασκόλ ή γραβάτα γύρω από το πέλμα, κρατώντας το με τα δύο χέρια ώστε να χαλαρώνει η μέση και το πόδι.
Διάταση «γάτα-αγελάδα»: Απαλή γιόγκα για ευλυγισία της σπονδυλικής στήλης και αποσυμφόρηση. Σταθείτε στα τέσσερα με χέρια στο φάρδος των ώμων και γόνατα στο φάρδος των ισχίων. Εκπνεύοντας, καμπουριάστε τη μέση προς τα επάνω, έπειτα χαμηλώστε προς το πάτωμα «ρίχνοντας» την κοιλιά καθώς εισπνέετε. Επαναλάβετε 5-10 φορές.
Γέφυρα-γλουτιαίων: Ενισχύει τους γλουτούς και τη μέση. Ξαπλώστε ανάσκελα, λυγίστε τα γόνατα και πατήστε τα πόδια στο πάτωμα. Ανασηκώστε τους γοφούς πιέζοντας τους γλουτούς, κρατήστε λίγα δευτερόλεπτα και επανέλθετε. Για καλύτερο αποτέλεσμα, προσέξτε το σωστό σχήμα και την αναπνοή, όχι το ύψος της ανύψωσης.
Όλες οι ασκήσεις πρέπει να γίνονται με προσοχή. Σε σοβαρή ή χρόνια ισχιαλγία, συμβουλευτείτε ιατρό πριν ξεκινήσετε. Ορισμένες ασκήσεις μπορεί να μην είναι κατάλληλες και να επιδεινώσουν τον πόνο. Προτιμήστε εξατομικευμένες οδηγίες από γιατρό ή φυσικοθεραπεύτρια.
Πώς να ξεπεράσετε τον πόνο του ισχιακού νεύρου
Η αθεράπευτη ισχιαλγία μπορεί να γίνει χρόνια και δύσκολη στην αντιμετώπιση. Για να προλάβετε ή να μην επιδεινώσετε την ισχιαλγία:
- αποφύγετε παρατεταμένη καθιστή ή όρθια στάση
- υιοθετήστε στάση σώματος με σωστή ευθυγράμμιση
- αποφύγετε να σηκώνετε βάρη
- φορέστε υποστηρικτικά παπούτσια με χαμηλό τακούνι
Παρακολουθήστε την υγεία σας και συμβουλευτείτε επαγγελματίες υγείας όταν χρειάζεται.
Κατεβάστε το WomanLog τώρα:
