Ovulatie en Angst
Ovulatie is, op veel manieren, het hoogtepunt van de menstruatiecyclus. De vruchtbaarheid piekt, net als het vermogen van het lichaam om pijn te weerstaan. Je bent mentaal en fysiek op je best. Waarom melden veel vrouwen dan toch angstgevoelens tijdens de ovulatie?
De meeste aspecten van de menstruatiecyclus zijn direct gekoppeld aan hormonen. Hoewel de emoties die je ervaart samenhangen met je persoonlijkheid, genetische en psychologische factoren, en je algemene levensstijl, worden ze ook beïnvloed door de hormonale schommelingen die eigen zijn aan de menstruatiecyclus en ervoor zorgen dat het lichaam zich voorbereidt op voortplanting. Dit omvat ook negatieve gevoelens zoals angst.
De American Psychological Association definieert angst als een emotie gekenmerkt door gevoelens van spanning, zorgelijke gedachten en lichamelijke veranderingen zoals een verhoogde bloeddruk. De meeste mensen, ongeacht leeftijd of gender, geven aan af en toe angsten te ervaren, en naar schatting heeft 20% van de Amerikanen last van een angststoornis.
Het is normaal om het volledige spectrum van menselijke emoties te ervaren naarmate we door het leven gaan, maar de meesten van ons zullen het ermee eens zijn dat aanhoudende angst een serieuze invloed kan hebben op de levenskwaliteit.
Wanneer je angst ervaart, kun je symptomen ondervinden zoals:
- Rusteloosheid
- Het gevoel “op scherp” te staan en een gevoel van naderend onheil
- Versnelde hartslag
- Oppervlakkige ademhaling
- Spanning in spieren en gewrichten
- Prikkelbaarheid
- Moeite met slapen en bijbehorende vermoeidheid
- Concentratieproblemen
Voor velen van ons uit angst zich vooral in sociale situaties; bezorgdheid en spanning kunnen versterken wanneer we met anderen omgaan. Sociale angst is een veelvoorkomende psychische aandoening, maar het kan lastig zijn om deze te overwinnen. Genetica en omgevingsfactoren, zoals eerdere blootstelling aan pesten, spelen een rol in hoe goed we met onze angst omgaan.
Voor vrouwen kan de menstruatiecyclus aanzienlijk bijdragen aan hoe we ons voelen. Iedereen kent het beruchte PMS, wanneer velen van ons zich angstig en prikkelbaar voelen, maar het kan verrassen dat vrouwen ook een verhoogde angst rapporteren tijdens de 16–32 uur die het duurt voordat de ovulatie is afgerond.
Er zijn verschillende mogelijke verklaringen hiervoor, waaronder een overvloed aan hormonen, een verhoogd libido, angst om zwanger te worden en vroeg intredende PMS.
Verklaring № 1: Het zijn al die hormonen!
Het is altijd zinvol om te herhalen hoe de menstruatiecyclus werkt. Wat hier relevant is, is dat oestrogeen en progesteron pieken tijdens de ovulatie om het lichaam voor te bereiden op een mogelijke zwangerschap. Halverwege de cyclus stimuleert verhoogd oestrogeen de productie van het luteïniserend hormoon (LH), dat de ovulatie op gang brengt — het vrijkomen van een eicel uit een van de twee eierstokken; oestrogeen wordt ook geassocieerd met meer energie.
Onder andere verhoogt progesteron het libido, verbetert het de stemming, verhoogt het de energie en vergemakkelijkt het de innesteling van een bevruchte eicel in het baarmoederslijmvlies. Progesteron werkt ook de effecten van stresshormonen zoals cortisol en adrenaline tegen.
Hoewel de aanwezigheid van progesteron het lichaam helpt om met stress om te gaan, vereist het ook dat het lichaam meer stresshormonen aanmaakt voordat jij ze opmerkt.
In deze context kunnen we stellen dat angst kan ontstaan door twee aspecten met de “geslachtshormonen”. Hoewel progesteron het lichaam helpt om stress te beheersen, vereist het ook een hogere productie van stresshormonen om het op te merken. Wanneer je rond de ovulatie met een uitdagende situatie wordt geconfronteerd, doet je lichaam er langer over om in te schatten hoe je je voelt, waardoor je onverwachts een hoge mate van stress en angst kunt ervaren.
Zelfs zonder extra complicaties kunnen zowel oestrogeen als progesteron zorgen voor meer energie; als je lichaam meer dan normaal van één of beide produceert, kun je je onrustig voelen door een “overdaad aan goede dingen”. Probeer je energie positief in te zetten door te bewegen of sociale contacten op te zoeken, maar bewaak je welzijn en belast jezelf niet te veel.
Verklaring № 2: Het is je libido!
Ovulatie is het gouden venster in je cyclus wanneer je je het meest klaar voelt voor seks. Tijdens deze periode kan je seksueel verlangen krachtig aanwakkeren, waardoor je je gespannen voelt. Als je libido de rest van de maand minder aanwezig is, kan de intensiteit van opwinding rond de ovulatie je overvallen.
Ongeacht je relatiestatus kunnen de vooruitzichten op seks en de sociale interacties die eraan voorafgaan erg prikkelend zijn, maar niet altijd gemakkelijk te verwezenlijken. Plotseling een sterk verlangen voelen op je werk of in de klas kan iemand behoorlijk zenuwachtig maken.
Seksuele opwinding bij vrouwen is, hoewel het minder zichtbaar is dan bij mannen, een complex proces dat het hele lichaam beïnvloedt. Word gerust vertrouwd met hoe je lichaam reageert wanneer het klaar is voor seks en geniet ervan.
Als je penis-in-vagina seks hebt, denk er dan aan om bescherming te gebruiken als je niet zwanger wilt worden. Het is makkelijk te vergeten in het moment wanneer je opwinding wordt versterkt door ovulatie. Daar is je lichaam immers precies dan op voorbereid.
Tijdens de ovulatie geven sommige vrouwen aan zich sterk aangetrokken te voelen tot andere mannen dan gewoonlijk, maar weinig onderzoeken hebben dit verschijnsel bestudeerd.
Verklaring № 3: Het is baby-angst!
Deze verklaring geldt voor koppels die actief proberen zwanger te worden — zij beschouwen ovulatie als het belangrijkste moment van de maand.
Zoals hierboven vermeld, duurt ovulatie in een cyclus van ongeveer 28 dagen slechts zo’n dag. Het is een klein venster waarin een vrouw het meest vruchtbaar is en alle bijbehorende sensaties ervaart. Wil je zwanger worden, houd je cyclus dan meerdere maanden bij tot je redelijk nauwkeurig kunt voorspellen wanneer de ovulatie plaatsvindt; voor de meeste vrouwen is dat ongeveer op dag 15 van hun cyclus.
Tegenwoordig kun je met periodetrackers niet alleen noteren wanneer je menstrueert, maar ook allerlei lichamelijke symptomen, stemmingen, eetlust, seksleven, anticonceptie, en — het belangrijkst om het ovulatievenster te identificeren — je lichaamstemperatuur en de consistentie van je cervixslijm. Zodra je informatie invoert, begint de app menstruatie- en ovulatiedagen te voorspellen op basis van eerdere cycli. Binnen enkele maanden kun je zo je ovulatiedag vrij precies bepalen.
Koppels die proberen zwanger te worden, hebben doelbewust seks met het doel een kindje te verwekken. Seks is van zichzelf al onvoorspelbaar en met een duidelijke missie erbij geeft dit vaak extra psychische druk voor beide partners. Als artsen de vruchtbaarheid van het koppel volgen, zijn er vaak nog meer zaken om rekening mee te houden, zoals dieetrestricties, natuurlijke remedies en medicijnen, en routines of standjes die de kans op bevruchting vergroten. Dit alles kan zwaar wegen op toekomstige ouders, zeker als ze al langer proberen zwanger te worden.
Kijk of je het doel deels kunt loslaten en weer kunt genieten van het proces. Waardeer elkaar en onthoud waar het echt om draait.
Verklaring № 4: Het is PMS/PMDD!
Aangezien ovulatie gemiddeld slechts 24 uur duurt, is het goed mogelijk dat je op de dag dat je verwacht te ovuleren al aan het begin staat van de luteale fase van je cyclus, oftewel dat PMS begint.
Angst en prikkelbaarheid zijn zeer normaal in de premenstruele fase en worden in bepaalde mate door vrijwel iedereen die menstrueert ervaren. Niet iedereen heeft echter een regelmatige cyclus.
Je cyclus kan in de war raken door stress op het werk of thuis, door veranderingen in het dieet, of allerlei andere fysieke, psychologische of omgevingsfactoren die de hormonen en je algemene welzijn beïnvloeden. Houd je cyclus bij en noteer de symptomen die je ervaart om een beeld te krijgen van hoe je stemming verandert gedurende je cyclus.
Premenstruele dysfore stoornis, oftewel PMDD, kan ook sterke PMS-klachten veroorzaken die al vroeg in de premenstruele fase beginnen.
Omgaan met angst
Als je merkt dat je jezelf meerdere maanden op rij angstig voelt tijdens de ovulatie, probeer dan je symptomen bij te houden om te zien of ze een bepaald patroon volgen of samengaan met een gebeurtenis in je leven. Een gynaecoloog, huisarts of andere medisch specialist kan je helpen je hormoonspiegels te monitoren en nagaan of er andere gezondheidsproblemen zijn die je klachten veroorzaken.
Als de oorzaak van je angst eerder psychisch dan lichamelijk is, kan cognitieve gedragstherapie je helpen om je emotionele patronen te begrijpen en gewoonten te ontwikkelen waarmee je lastige gevoelens beter leert hanteren.
Een betere balans tussen werk en privé en aandacht voor slaap kunnen een groot verschil maken, en er zijn veel ontspanningstechnieken die met slechts een beetje oefening de angst kunnen verlichten. Voorbeelden hiervan zijn:
- Ademhalingsoefeningen
- Dagboek bijhouden
- Yoga
- Lichte aerobics
- Grondoefeningen
Een veelgebruikte grondoefening bij het beheersen van angst is de 5-4-3-2-1-methode. Wanneer je je opgejaagd voelt en niet goed in je vel zit, sluit dan je ogen, adem diep in en richt je aandacht een moment op je lichaam. Open je ogen, kijk om je heen en benoem (hardop of in gedachten) vijf dingen die je ziet (raam, tafel, kat…); vier dingen die je hoort (een auto die voorbijrijdt, de wasmachine…); drie dingen die je voelt (je handen op je schoot, je tenen in je schoenen, je billen op de stoel…); twee dingen die je ruikt (vers gezette koffie, bloemen op tafel, je sportsokken in de hoek…); en één ding die je proeft (een koekje met chocolade of zelfs gewoon je tong).
Dit is een mindfulness-oefening die zintuiglijke waarneming gebruikt om je aandacht te verleggen van stress en angst naar het hier en nu. Terwijl je je leven leidt in deze steeds veranderende wereld, wees mild voor jezelf en houd je menstruatiecyclus bij om een beeld te krijgen van hoe jouw lichaam reageert op veranderingen en wat het nodig heeft om zich op haar gemak te voelen.
Je kunt je menstruatie bijhouden met WomanLog. Download WomanLog nu:
