Wat te doen als je ongesteldheid plotseling begint tijdens een noodsituatie
Het leven kan extreem onvoorspelbaar zijn. Helaas is er geen pauzeknop voor je menstruatie, zelfs niet als alles op zijn kop staat, zelfs bij echte rampen. Dit artikel geeft je ideeën voor het omgaan met je menstruatie, zelfs in een noodsituatie.
Van stroomstoringen, gesprongen waterleidingen en vertragingen met reizen tot overstromingen, aardbevingen en nog veel erger—als jouw leven ontregeld raakt, moet je wellicht je aanpak van je menstruatie aanpassen.
Nadenken over rampen kan somber lijken, maar er is een verschil tussen ‘doomsday prepping’ en simpelweg voorbereid zijn op het onverwachte. Weten hoe je met je menstruatie omgaat in ongebruikelijke situaties en extra menstruatieproducten thuis hebben zijn rationele en praktische voorzorgsmaatregelen. Ook als je nooit geconfronteerd wordt met een serieuze noodsituatie, zijn de tips hier waarschijnlijk alsnog handig.
Een realistische kijk
Hoe is het om een echte noodsituatie mee te maken?
Velen van ons neigen ernaar het avontuur te romantiseren of juist te dramatiseren, wanneer we denken aan overvallen worden door situaties buiten onze controle. Menstruatie komt zelden voor als hoofdthema in die fantasieën. Natuurlijk, als je actief op de vlucht bent voor acuut gevaar, maakt het niet uit of je doorlekt, maar veel rampen bestaan uit lange periodes van wachten en/of onverwachte reizen met weinig privacy om met de minder glamoureuze aspecten van het mens-zijn om te gaan.
Een veelvoorkomend misverstand is dat vrouwen simpelweg stoppen met menstrueren bij een ramp. Dat kan inderdaad gebeuren bij extreme langdurige stress, ondervoeding of ziekte—het lichaam kan in sommige situaties ovulatie uitstellen of onderdrukken—maar je slaat je menstruatie niet zomaar over omdat de stroom uitvalt of bij een aardbeving. Neem dus een paar minuten de tijd om je voor te bereiden op het regelen van je menstruatie in een noodsituatie.
Toegang tot menstruatieproducten en back-ups
Als je vaste gewoontes hebt rond je menstruatie en niet veel last hebt van PMS, merk je je cyclus in het hectische, overvloedige moderne leven amper op. Maar dat verandert tijdens een noodsituatie.
Wie comfortabel leeft, vergeet vaak dat een van de grootste problemen voor ontheemde en dakloze vrouwen het gebrek aan menstruatieproducten is. Wereldwijd worden vrouwen en meisjes dagelijks geconfronteerd met dit probleem. "Menstruatie-armoede" is intens en ontmenselijkend en brengt hen extra gezondheidsrisico's en discriminatie.
Als je geen manier hebt om je menstruatiebloed op te vangen, bevuilt het je kleding, sijpelt het door naar je omgeving, trekt het ongewenste aandacht en draagt het bij aan lichaamsgeur.
In een al stressvolle situatie wil je geen extra problemen die infectierisico’s verhogen of onnodige discriminatie oproepen.
Iedereen die menstrueert, van het jonge meisje dat haar eerste menstruatie tijdens een crisis krijgt tot ervaren vrouwen, kan wel wat hulp gebruiken in zulke situaties. Gelukkig kun je jezelf op eenvoudige manieren voorbereiden op menstruatiebeheer, zelfs onder ongewone omstandigheden.
De basis
De belangrijkste aandachtspunten voor het omgaan met je menstruatie in een noodsituatie zijn:
- Zijn mijn menstruatieproducten schoon en steriel? Heb ik er genoeg?
- Kan ik goed mijn handen wassen voordat ik mijn tampon of menstruatiecup verwissel?
- Kan ik wasbare producten goed reinigen en steriliseren?
- Waar kan ik gebruikte producten veilig weggooien, en waar komt dat afval terecht?
- Hoe ga ik om met lekkages?
Koken is dé methode om herbruikbare menstruatiecups, inlegkruisjes en menstruatieondergoed te steriliseren
Als er een pan of steelpan beschikbaar is die je uitsluitend voor sterilisatie gebruikt, is dat een fijne extra voorzorg.
Is er een magische oplossing?
Nee. Ken je opties en zorg dat je wat extra voorraad hebt.
De voor- en nadelen van menstruatiecups
Menstruatiecups zijn een fantastische uitvinding! Ze zijn een praktische en duurzame manier om gedurende langere tijd menstruatiebloed op te vangen. Je produceert weinig afval met dit product, en omdat je een cup tot wel 12 uur kunt dragen voordat je hem moet legen, vormt je menstruatie in een noodsituatie nauwelijks een afleiding. Bij hevige menstruatie zul je de cup eerder moeten legen, maar je hoeft niet altijd wegwerpproducten bij je te dragen.
Als je een cup vóór en na elke cyclus kunt uitkoken en weer veilig kunt bewaren, is dit een top-oplossing. Zonder watertoegang wordt steriliseren lastig, en als je je handen niet goed kunt wassen voor het legen van de cup (of verwisselen van een tampon), loop je risico op vaginale infecties. Eventuele bacteriën of gist op je handen—die er vrijwel altijd zijn—kunnen zich snel vermenigvuldigen in menstruatiebloed.
Als je geen ervaring hebt met een cup, start er dan liever niet mee tijdens een crisis als je andere opties hebt. Hoewel het niet ingewikkeld is als je het eenmaal doorhebt, kost het even tijd om te leren inbrengen, verwijderen, reinigen en steriliseren. En omdat lichamen verschillen, kan het zijn dat je meerdere cups moet proberen vóór je er een vindt die goed past.
Variatie in opties
Ook als je een menstruatiecup gebruikt, kunnen maandverbanden (ook wel damesverband) op korte termijn prettiger zijn in onverwachte situaties, zeker bij gebrek aan water.
En als je normaal pads of tampons gebruikt, is het een goed idee om een cup te proberen—leer de basics en houd er één als back-up in je kast, voor het geval je normale voorraad op is.
Een setje menstruatieondergoed is waarschijnlijk de meest comfortabele, afvalarme oplossing bij lichte tot matige menstruatie als je ze goed kunt wassen. Bij hevige bloedingen kun je menstruatieondergoed combineren met een wasbaar verband of een cup, voor extra bescherming tegen doorlekken.
Zelfs als je geen menstruatieondergoed gebruikt, vinden veel mensen het prettig om een apart setje ondergoed te reserveren voor hun menstruatie, zodat de rest schoon blijft. Na ‘shark week’ kun je het menstruatieondergoed goed uitspoelen met koud water, zodat het klaar is voor de volgende maand. (Bloedige kleding kun je beter niet heet wassen—dan gaan de vlekken ‘vastzitten’ en krijg je ze er later nauwelijks nog uit.)
DIY menstruatiebeheer
Met het brede aanbod van pads, tampons, cups en hormooninjecties, is het makkelijk te vergeten dat deze producten een paar decennia terug nauwelijks bestonden en dat miljoenen vrouwen wereldwijd er nog steeds geen toegang toe hebben.
Lever je producten aan bij donatie-initiatieven voor vluchtelingen, daklozen, kinderen in de jeugdzorg en anderen in nood: maandverband en tampons worden erg gewaardeerd.
Zonder moderne menstruatieproducten is improviseren de enige optie. Oefen je creativiteit als je ooit onverwacht ongesteld wordt, net als een tiener die haar eerste menstruatie op school kreeg!
Alle absorberende, schone materialen kun je inzetten:
- Gevouwen of gelaagde stroken stof, handdoeken of servetten van textiel
- Keukenpapier, papieren servetten of wc-papier
- Een oud T-shirt, een extra slipje, of een ander kledingstuk dat je in vorm kunt vouwen en vastzetten
- Meerdere inlegkruisjes, een luier of een incontinentieverband
- Vilt of schone wol
- Pleisters of windsels
Meer DIY
Wil je meer weten over alternatieve methoden? Vraag je moeder of oma wat zij vroeger gebruikten. Misschien hebben ze nog ouderwetse wasbare doeken of speciaal menstruatie-elastiek liggen waarmee ze de doeken op hun plaats hielden.
Je kunt zelf wasbaar verband naaien! De bovenlaag—wat tegen je huid zit—kan het beste van natuurlijk, ademend materiaal zoals katoen of flanel. Fleece, flanel of stevige katoenmix zijn top voor de absorberende binnenlagen. Je ontwerp moet een manier hebben om het verband goed vast te zetten, bijvoorbeeld vleugels die met een drukknoop, haakje of knoopje om jouw slip sluiten.
Buiten in de natuur? Laat je inspireren door middeleeuwse vrouwen en gebruik mos. Sphagnum cymbifolium, of veenmos, groeit in het noordelijk halfrond én delen van het zuiden, vaak in moerassen, vennen en bij plassen en meren. Veenmos is van nature absorberend, werd vroeger gebruikt op slagvelden (om wonden te stelpen) of voor menstruatie. Gebruik echter niet zomaar bladeren: ze nemen weinig op, kunnen schimmels/bacteriën bevatten en kunnen een allergische reactie veroorzaken.
Is er écht niets praktischer, dan is freebleeding geen ramp. Draag overdag meerdere lagen en bind iets om je middel voor extra bescherming; ’s nachts gebruik je iets wat je kunt wassen of weggooien om doorlekken tijdens het slapen op te vangen. Was kleding en ondergoed met bloedvlekken in schoon, koud water en laat je slipjes volledig drogen voor je ze opnieuw draagt.
Hormonale anticonceptie en andere medicatie
Menstrueren is meer dan alleen het zichtbare deel.
Gebruik je hormonale medicatie om je menstruatie te regelen? Check of je recept nog geldt en houd (indien mogelijk) een extra verpakking in huis, voor onverwachte korte onderbrekingen; dan kun je op schema blijven, ook als je bijvoorbeeld ineens moet evacueren. Duurt een ramp of crisis langer, dan raak je je toegang tot medicatie waarschijnlijk kwijt. Vraag aan je arts welk plan je kunt trekken als dat gebeurt.
Gebruik je medicatie voor PMS of andere menstruatie-gerelateerde klachten zoals hoofdpijn, buikkrampen of verstopping? Zorg voor een redelijke voorraad thuis. Wat ‘redelijk’ is hangt af van de houdbaarheid van het medicijn en hoe vaak je ze slikt. Veel gangbare OTC-medicatie is jarenlang houdbaar, dus één extra potje voor nood is voldoende. (Let op: hamsteren leidt meestal tot nutteloze, bedorven medicatie die je in paniek toch niet vindt.)
Gebruik nooit medicatie die over datum is. In het beste geval werkt het minder goed, in het slechtste geval is het schadelijk.
De checklist
Welke producten zou je bij een noodsituatie in huis moeten hebben?
- Diverse reserve, ongeopende verpakkingen maandverband en tampons
- 3-5 menstruatieonderbroeken en/of wasbare verbanden
- Een menstruatiecup (als je daar prettig mee bent)
- Extra ondergoed
- Milde, geurloze zeep om je handen, schaamstreek en menstruatiecup te wassen
- Wasmiddel voor het reinigen van kleding, verbanden en ondergoed
- Medicatie voor PMS-klachten en je reproductieve gezondheid
- Een aparte doek of plastic zak om wasbare menstruatieproducten te bewaren tot ze gewassen worden
- Kleine plastic zakjes voor menstruatieafval
Download WomanLog nu:
