Een Bezoek aan de Gynaecologe
Naar de gynaecologe gaan kan spannend zijn, zeker als het je eerste keer is of als je eerder een negatieve ervaring hebt gehad. Maak je geen zorgen! Je reproductieve gezondheid is een belangrijk onderdeel van je welzijn, en jij hebt zelf de controle over wie je arts is en wat er tijdens de afspraak gebeurt.
Een gynaecologe is een medisch specialist die zich richt op de reproductieve en seksuele gezondheid van vrouwen. Iedere vrouw zou regelmatig haar gynaecologe moeten bezoeken om mogelijke problemen rondom de menstruatiecyclus en de voortplantingsgezondheid op tijd op te sporen. Je gynaecologe kan je helpen meer inzicht te krijgen in hoe je lichaam werkt, je informeren over seksuele gezondheid en eventuele aandoeningen diagnosticeren zodat je tijdig de juiste behandeling kunt krijgen.
Je gynaecologe moet iemand zijn bij wie je je vertrouwt voelt en met wie je openlijk over deze intieme onderwerpen kunt praten. Het is dus belangrijk om iemand te vinden die bij je past. Onderzoek de artsen in jouw omgeving—lees de beoordelingen en bepaal welke gynaecologe voor jou het meest geschikt lijkt. Je kunt ook vrienden en familieleden vragen om aanbevelingen. Denk ook na of je je prettiger zou voelen bij een vrouwelijke of een mannelijke arts? Of iemand jonger of juist meer ervaren? En voelt de kliniek zelf gastvrij en betrouwbaar aan?
Het is over het algemeen aan te raden dat een jong meisje haar eerste gynaecologisch bezoek plant in haar vroege puberteit: tussen de 13 en 15 jaar. Zo’n afspraak duurt meestal niet langer dan 20–30 minuten en bestaat vaak uit een kennismaking met wat de gynaecologe voor je kan doen en welke hulpmiddelen er gebruikt worden. Dit is hét moment om al je vragen over puberteit, vrouwelijke anatomie en voortplantingsgezondheid te stellen en te laten beantwoorden.
Je gynaecologe informeert je over je voortplantingsorganen, genitaliën, vrouwelijke hygiëne en seks, en leert je ook hoe je zelf een borstzelfonderzoek uitvoert om symptomen van borstkanker in een vroeg stadium te herkennen.
Ook als je al in de late puberteit of in de twintig bent en nog niet seksueel actief bent geweest, hoef je meestal niet uit te kleden; alleen een borstonderzoek zal worden uitgevoerd. Het is nooit te laat om voor het eerst naar de gynaecologe te gaan.
Als je wél seksueel actief bent, zal je arts waarschijnlijk een inwendig onderzoek en/of een uitstrijkje (pap-test) willen doen, ongeacht je leeftijd. De leeftijd waarop het eerste uitstrijkje—een routine-onderzoek op baarmoederhalskanker—wordt gedaan, verschilt per land. In de VS is dit vanaf 21 jaar.
Ervaar je klachten tijdens je menstruatiecyclus of heb je andere zorgen, dan kan de gynaecologe extra onderzoeken aanraden.
Ben je zwanger of heb je een kinderwens, dan kun je het beste op zoek naar een gynaecologe-verloskundige (OB/GYN): een arts die gespecialiseerd is in vrouwelijke voortplantingsgezondheid en de begeleiding van zwangere vrouwen.
Wees eerlijk tegen je gynaecologe over je seksleven. Of je nu wel of niet seksueel actief bent, beide zijn oké. Als je nog bij je ouders woont en het lastig vindt om over seks te praten, kun je alleen of met een vriendin naar de gynaecologe gaan. Onthoud: tijdens de afspraak hoeft er niemand anders bij te zijn dan jij en de arts.
Wanneer plan je een bezoek?
Ben je niet seksueel actief, dan draait het bezoek aan de gynaecologe vooral om het leren kennen van je lichaam en kun je op elk moment gaan. Maak in elk geval een afspraak als jij:
- Seksueel actief bent geworden (of dat van plan bent)
- Je menstruatie nog niet hebt gekregen op je 16e of 17e
- Pijnlijke menstruaties hebt
- Een hele korte of hele lange menstruatie hebt
- Pijn voelt in je bekkengebied of vagina
- Bloedverlies buiten je menstruatie hebt
- Veranderingen merkt aan je borsten, of plotselinge veranderingen in je cyclus
- Andere zorgen hebt over je voortplantingsgezondheid
Hoe bereid je je voor op je afspraak?
Er zijn een aantal dingen die je kunt doen om je goed voor te bereiden op een bezoek aan de gynaecologe.
Plan je afspraak het liefst in de week na je menstruatie, maar het is niet heel belangrijk. Je kunt ook tijdens je menstruatie gewoon gaan. Gynaecologen zijn gewend aan bloedingen en andere afscheidingen. Houd er rekening mee dat sommige tests beïnvloed kunnen worden door hevig bloedverlies. Als jij je ongemakkelijk voelt, kun je altijd een nieuwe afspraak maken.
Noteer vooraf informatie over je menstruatiecyclus: op welke leeftijd kreeg je je eerste menstruatie? Wanneer was je laatste menstruatie? Hoe lang is je cyclus, is deze regelmatig? Heb je klachten zoals hoofdpijn, verstopping of sterke stemmingswisselingen tijdens je menstruatie?
Verzamel indien mogelijk wat familiegeschiedenis. Heeft iemand in je directe familie gezondheidsproblemen gehad rond de voortplanting, zoals eierstokkanker, endometriose of het polycysteus-ovariumsyndroom? Deze informatie kan je gynaecologe helpen om passend preventief advies te geven.
Je hoeft je genitaliën niet extra te scheren of te verzorgen. Scheren of inwendig reinigen van je vagina is niet nodig en kan zelfs schadelijk zijn. Was jezelf de avond van tevoren gewoon met warm water en milde zeep en trek schone onderkleding aan.
Sommige vrouwen dragen graag een jurk die makkelijk omhoog kan voor het inwendig onderzoek, maar wat je ook draagt; je gynaecologe zorgt dat je je in privacy kunt uitkleden en geeft een onderzoeksjasje indien nodig.
Het bekkenonderzoek en het uitstrijkje
Misschien vind je het bekkenonderzoek het spannendste deel van de afspraak met de gynaecologe. Je kent het misschien uit films: het onderzoek gebeurt terwijl je achteroverligt op een stoel/bed die zo is gemaakt dat de arts makkelijk je voortplantingsorganen en bekken kan onderzoeken. Het is simpelweg een stoel met kussens die in hoogte verstelbaar is en steunen heeft waar je je benen op kunt laten rusten.
Je wordt gevraagd je onderlichaam te ontbloten en plaats te nemen in de stoel met je benen op de steunen. Dit voelt in het begin misschien wat ongemakkelijk, maar als professional zal de arts het onderzoek uitleggen, je vragen beantwoorden en je helpen je op je gemak te voelen.
Als je comfortabel ligt, bekijkt de gynaecologe eerst het genitale gebied—de schaamlippen, vulva, clitoris en anus—op tekenen van infectie of afwijkingen. Sommige artsen gebruiken een spiegel om te laten zien wat ze zien en uitleg te geven over de verschillende lichaamsdelen.
Voor het volgende deel gebruikt de gynaecologe een instrument dat speculum heet: een hulpmiddel van kunststof of roestvrij staal, dat op een eendenbek lijkt. Dit wordt in de vagina ingebracht om de wanden open te houden en de arts een beter zicht te geven. Het inbrengen duurt maar een paar seconden, maar kan een beetje onprettig aanvoelen. Probeer je bekkenbodemspieren te ontspannen. De arts gebruikt meestal een glijmiddel op waterbasis. Indien het speculum van staal is, kan deze vooraf verwarmd worden. Het ongemak van dit routineonderzoek is het waard omdat zo de gynaecologe je vagina en baarmoedermond goed kan beoordelen.
Het speculum wordt momenteel opnieuw ontworpen om het onderzoek prettiger te maken. Verwachte verbeteringen zijn instrumentbedekking met chirurgisch siliconen die gesteriliseerd kan worden, een derde 'blad' voor nog beter zicht en minder spreidingsgevoel, en een stiller ontwerp.
Wordt er een uitstrijkje gemaakt, dan neemt de arts met een wattenstaafje wat cellen van je baarmoederhals terwijl het speculum toegang geeft. Dit kan even onaangenaam zijn, maar het is snel voorbij.
De pap-test is een onderzoek om vroege tekenen van baarmoederhalskanker te ontdekken. Artsen adviseren alle vrouwen tussen 21 en 65 jaar om elke drie jaar een uitstrijkje te laten maken. Als er afwijkingen gevonden worden, neemt je arts contact op voor vervolgafspraken.
Het laatste deel is de inwendige palpatie. De arts brengt met handschoenen een of twee vingers in je vagina om naar knobbeltjes of andere afwijkingen aan de vaginawand en in de baarmoeder te voelen, terwijl ze met de andere hand je onderbuik onderzoekt.
Dit is een standaard bekkenonderzoek, bedoeld om in korte tijd de juiste informatie te verzamelen. Heb je vragen of voel je je onzeker, stel die dan altijd tijdens je bezoek aan de gynaecologe. Ze is er om jou te helpen.
Andere onderzoeken
Het celmateriaal van de pap-test wordt alleen getest op tekenen van baarmoederhalskanker. Je kunt je ook laten testen op HPV (het humaan papillomavirus) en andere soa’s. Lees meer over de HPV-test hier. HPV-vaccins worden ook door gynaecologen toegediend.
Moet je je op een bepaalde soa laten testen, bespreek dit dan vooraf bij het maken van een afspraak.
Soms onderzoekt je gynaecologe via de anus de spierkracht of controleert zij op gezwellen. Dit kan ongemakkelijk aanvoelen, maar het gebeurt alleen voor jouw gezondheid en altijd door een professioneel zorgverlener.
Zij kan ook een echo toepassen om de inwendige voortplantingsorganen te bekijken, te zoeken naar cystes of een zwangerschap te volgen. Dit apparaat maakt met geluidsgolven een beeld van je inwendige organen en weefsels.
Tevens zal de arts je algemene lichaamsmaten opnemen—lengte, gewicht en bloeddruk—om deze bij volgende bezoeken te kunnen vergelijken.
Anticonceptie en gezinsplanning
Ben je seksueel actief en wil je niet zwanger worden, dan kan je gynaecologe je helpen de anticonceptiemethode te kiezen die het best past bij jouw lichaam en situatie. Je kunt bijvoorbeeld een recept krijgen voor hormonale anticonceptie, om zwangerschap te voorkomen of de menstruatiecyclus te reguleren. Wil je liever niet-hormonale anticonceptie gebruiken, dan kan je gynaecologe je de beste opties aanraden. Bij de keuze voor een spiraaltje (IUD) zal zij de plaatsing verzorgen.
Heb je een kinderwens, dan adviseert je gynaecologe je graag over hoe je je kansen op een zwangerschap kunt vergroten.
Het is jouw afspraak en jouw lichaam
Gynaecologen zijn artsen die zich specifiek in de vrouwelijke seksuele gezondheid hebben gespecialiseerd. Er is niets om je voor te schamen, ook al lijkt het in het begin ongemakkelijk. Je arts is een professional en wil het beste voor jou. Voel je echter dat de arts je niet goed begrijpt of dat je je niet kunt uiten, wees dan niet bang om over te stappen naar een andere zorgverlener.
Door regelmatig naar de gynaecologe te gaan, leer je je lichaam beter kennen, voorkom je te voorkomen aandoeningen en zorg je beter voor je gezondheid.
Je kunt je menstruatie volgen met WomanLog. Download WomanLog nu:
