Omgaan met Haaruitval
Miljoenen vrouwen wereldwijd worstelen met haaruitval. Menselijk haar groeit in vier fasen. Aan het einde valt een haar uit en groeit er een nieuwe haar uit de follikel. Een stressvolle levensstijl, een slecht dieet, hormonale disbalansen en bepaalde ziekten kunnen echter overmatige haaruitval en vrouwelijke kaalheid veroorzaken.
Sterk haar is een teken van algemene gezondheid en welzijn. Het is normaal om dagelijks wat haren te verliezen. Maar als haaruitval duidelijk toeneemt, kan dit wijzen op verhoogde stress of op een ernstig gezondheidsprobleem.
Haargroeicyclus
Er zijn veel redenen waarom een vrouw haar haar kan verliezen. Voordat we daarop ingaan, bekijken we eerst de vier groeifasen van het haar.
De anagene fase is de groeifase van het haar en de langste fase van de cyclus. Elke haar op je lichaam groeit uit een follikel—een porie die de haarwortel herbergt. Het grootste deel van het haar op je hoofd bevindt zich in de anagene fase, die drie tot zeven jaar kan duren, afhankelijk van genetica, haargezondheid en de plaats van het haar (wenkbrauw- of baardhaar heeft een kortere levensduur dan hoofdhaar).
De catagene fase is een korte overgangsfase aan het einde van de actieve groeiperiode. Tijdens deze fase veranderen er dingen diep in de haarfollikel onder de hoofdhuid. Deze fase duurt tot tien dagen terwijl het haar zich van de follikel losmaakt.
De telogene fase is de rustfase—de follikel blijft inactief gedurende drie tot vier maanden. Niet meer dan 10–15% van je haar bevindt zich op enig moment in de telogene fase, omdat de verschillende haren zich in verschillende fases bevinden.
De exogene fase is het moment waarop het haar zich volledig losmaakt van de follikel en uitvalt. Het is normaal om 50 tot 100 haren per dag te verliezen bij het borstelen of wassen.
Wanneer spreek je van haaruitval en wanneer moet ik mij zorgen maken?
Het is normaal om af en toe haaruitval te ervaren. Wanneer het lichaam stress ervaart—fysiek of mentaal—worden vitale functies en organen voorrang gegeven en worden essentiële voedingsstoffen zoals vitaminen en mineralen onttrokken aan niet-essentiële systemen zoals het haar.
Haaruitval is vaak tijdelijk en door een paar aanpassingen in je levensstijl zal je algemene gezondheid verbeteren en groeit het haar terug. Soms kan haaruitval echter wijzen op een ernstiger onderliggende aandoening. In dit artikel bespreken we de belangrijkste redenen van haaruitval bij vrouwen en geven we tips om je welzijn te verbeteren en sterk, vol haar te krijgen.
Waardoor valt het haar uit?
Er kunnen veel verschillende dingen zijn die haargroei verstoren of overmatige haaruitval veroorzaken, van slechte haarverzorging tot gebeurtenissen in het voortplantingssysteem. De vijf meest voorkomende oorzaken van alopecia zijn hormonale disbalansen, reproductieve gebeurtenissen, stress, slecht dieet en gewichtsverlies, ziekte en medicatie.
Hormonale disbalans
Een hormonale disbalans ontstaat wanneer je lichaam van het ene hormoon teveel aanmaakt en van het andere te weinig. Een veelvoorkomende hormonale disbalans bij vrouwen is oestrogeendominantie en een tekort aan progesteron. Hormonale schommelingen komen voor tijdens de menstruatiecyclus en door levensstijlkeuzes en reproductieve gebeurtenissen als puberteit, zwangerschap en menopauze.
Verrassend veel vrouwen hebben een onbehandelde hormonale disbalans door endocriene aandoeningen zoals polycysteus ovarium syndroom (PCOS) of een traag werkende schildklier. De twee aandoeningen zijn met elkaar verbonden; vrouwen met een trage schildklier hebben niet altijd PCOS, maar vrouwen met PCOS hebben vaak wel een trage schildklier.
PCOS is ongeneeslijk en ontstaat door hormonale disbalansen—teveel androgenen (mannelijke hormonen) en oestrogeendominantie. Hoewel er geen genezing bestaat voor PCOS, kan de aandoening verbeteren door je voeding aan te passen, voldoende te bewegen en stressfactoren te verminderen.
Lees meer over PCOS en vruchtbaarheid.
Reproductieve gebeurtenissen
Sekshormonen zoals oestrogeen en progesteron zijn niet alleen verantwoordelijk voor de vrouwelijke vruchtbaarheid, maar ook voor de algemene gezondheid, waaronder haargroei. Bij grote hormonale schommelingen, bijvoorbeeld tijdens de zwangerschap, borstvoeding of menopauze, komt haaruitval vaak voor.
Zwangerschap vraagt veel van het lichaam van de moeder, aangezien haar fysieke bronnen nu de groeiende baby ondersteunen. Ook bij borstvoeding stuurt het lichaam voedingsstoffen naar de melkproductie om haar baby gezond te houden. Zijn er niet genoeg voedingsstoffen aanwezig, dan worden bouwstoffen weggehaald bij niet-essentiële functies zoals het haar.
Vrouwen in de overgang kunnen haaruitval ervaren door de plotselinge daling van het oestrogeenniveau. Dunner wordend haar of vrouwelijke kaalheid kan ook een gevolg zijn van veroudering. Ouder worden is onvermijdelijk, hoe goed je ook voor jezelf zorgt.
Stress
Stress is vaak de belangrijkste boosdoener bij haaruitval. Daarmee bedoelen we niet alleen stressvolle gebeurtenissen, maar ook je lichaam dat onder fysieke druk staat, zoals leven in een ongezonde of vervuilde omgeving, een tekort aan voedzame voedingsmiddelen of onvoldoende rust.
Veel mensen merkten tijdens de COVID-19-pandemie ongewoon veel haaruitval op. Volgens experts komt dit door meer stress en door eenzaamheid.
Haaruitval door stress wordt onderverdeeld in drie types:
- Telogeen effluvium is wanneer stresshormonen je haar in de telogene fase duwen, waardoor haaruitval versnelt.
- Trichotillomanie is wanneer iemand onder teveel emotionele of fysieke stress haren uittrekt uit de hoofdhuid, wenkbrauwen of andere lichaamsdelen als manier van omgaan met stress.
- Alopecia areata is een auto-immuunziekte, mogelijk getriggerd door stress, waarbij het lichaam de eigen haarzakjes aanvalt en haaruitval in ronde plekken veroorzaakt.
Slecht dieet en gewichtsverlies
Om sterk en gezond haar te laten groeien heeft je lichaam voldoende vitamines A, E, D, en B en mineralen als zink en selenium nodig. Haar bestaat voornamelijk uit eiwit, en als je onvoldoende essentiële aminozuren binnenkrijgt via je dieet kun je ook haarverlies ervaren. De meeste mensen krijgen de bouwstenen voor gezond haar via hun gewone voeding binnen, maar als je je dieet beperkt of hele voedselgroepen uitsluit, kan dunner wordend haar ontstaan door tekorten aan vitaminen en mineralen.
Het lichaam ervaart snel gewichtsverlies ook als stressvol, vooral als streng dieten en overmatig sporten worden gebruikt om gewicht te verliezen. Intensief sporten verhoogt de cortisolwaarden, versnelt uitputting van vitaminen en mineralen, en kan veroudering versnellen.
Ziekte en medicatie
Verschillende ziekten kunnen snel haarverlies veroorzaken. Dat kan te maken hebben met stress of een tekort aan essentiële bouwstoffen voor haargroei. Sommige vrouwen ervaren haaruitval na een zware operatie of andere ingrijpende gebeurtenis. Kanker en kankerbehandeling zijn bekend vanwege het veroorzaken van haarverlies. Chemotherapie, gerichte therapie, bestraling en stamcel-/beenmergtransplantaties doden kankercellen maar tasten ook haarcellen aan. Het is gebruikelijk dat patiënten door deze behandelingen gedeeltelijk of volledig haar verliezen.
Na afloop van de behandeling kan het lichaam zich herstellen en weer gezond haar laten groeien.
Hoe kan ik haaruitval stoppen?
Soms herstelt het lichaam vanzelf van haaruitval. Wanneer je een stressvolle periode hebt doorgemaakt en daardoor haar verliest, stopt het uitvallen meestal vanzelf als je weer meer in balans bent. Blijft het haar toch uitvallen, dan is er vaak een onderliggende oorzaak. Ga naar je huisarts voor onderzoek. Mogelijke testen zijn de haartrektest (om te zien hoeveel haren loslaten bij een scherpe ruk), densitometrie (de dikte van de haarshaft), testen op syfilis, compleet bloedbeeld, hormoononderzoek, ijzerwaarden en schildklierwaarden. Soms is een biopt van de hoofdhuid nodig.
Met enkele aanpassingen in je levensstijl kun je je haardichtheid verbeteren. Ze kunnen op zichzelf worden toegepast of als aanvulling op een behandeling van een ernstigere aandoening.
Zoek manieren om stress te verminderen
Stress kan je gezondheid ernstig bedreigen. Het kan chronische ontstekingen, psychische problemen en andere aandoeningen veroorzaken. Leren omgaan met stress verbetert je leven aanzienlijk. Veelvoorkomende en effectieve methoden zijn psychotherapie, yoga, meditatie en regelmatig bewegen.
Helaas kun je stressoren niet helemaal vermijden. De enige manier om spanning te verminderen is je lichaam van binnenuit ondersteunen. Genoeg slaap, voldoende zonlicht en voedzaam eten zorgen voor ontspanning en meer veerkracht tegen stress. Lichte beweging ondersteunt alle processen in het lichaam. Let wel: teveel sporten is ook een stressfactor. Als je jezelf uitput met cardio en te weinig rust neemt, kan dat haarproblemen verergeren. Kies een sport die je voldoening geeft. Je hoeft niet dagelijks naar de sportschool om je beter te voelen. Zelfs een korte wandeling of een frisse duik kan al grote impact hebben op je welzijn.
Vul vitamines en mineralen aan
Je haar heeft voldoende vitamines, mineralen en eiwitten nodig om te groeien. De beste manier om je lichaam te voeden en gezond te houden is door te kiezen voor voedingsrijke producten. De beste voedingsmiddelen voor gezond haar zijn grasgevoerd rundvlees, eieren, vis, fruit en bessen. Wissel regelmatig af en eet gevarieerd voor de beste ondersteuning.
Mocht je denken dat je iets tekortkomt, bespreek dan met je arts welke supplementen zinvol zijn. Tegenwoordig slikken mensen vele synthetische vitamines en mineralen zonder te controleren of ze van goede kwaliteit zijn of dat ze daadwerkelijk een tekort hebben. Veel supplementen bevatten weliswaar de genoemde vitamines en mineralen, maar niet altijd in een vorm die goed opgenomen wordt. Raadpleeg altijd eerst een medisch specialist.
Probeer etherische oliën
Etherische oliën kunnen krachtige hulpmiddelen zijn om haargroei te stimuleren. Uit studies blijkt dat natuurlijke oliën zoals lavendel, rozemarijn en citroengras een positief effect hebben op haargezondheid. Ze kunnen ook gebruikt worden om droog en pluizig haar te verzachten/herstellen.
Zachte, natuurlijke haarverzorging
Net als de andere systemen in het lichaam, heeft je haar een natuurlijk zelfreinigend en hydraterend vermogen. Toch leven de meesten in vervuilde steden en stellen we ons haar dagelijks bloot aan schadelijke stoffen. De meeste supermarktshampoos zitten vol synthetische stoffen zoals sulfaten, siliconen en parabenen. Deze ingrediënten laten het haar glanzen, verlengen de houdbaarheid of geven een lekkere geur, maar kunnen ook schadelijk zijn voor het haar, vooral op langere termijn.
Ben je tevreden over je huidige haarproducten—zelfs als deze synthetische stoffen bevatten—dan kun je ze blijven gebruiken. Merk je echter dat je hoofdhuid of haar droger aanvoelt, je haar sneller uitvalt of je last hebt van toegenomen talgproductie, kies dan voor natuurlijkere en chemievrije alternatieven.
Haaruitval kan stressvol zijn en onzekerheid veroorzaken. In veel gevallen kun je met een paar kleine veranderingen qua voeding en levensstijl weer vol, gezond haar krijgen. Denk je dat je haarverlies het gevolg is van ondervoeding of een ernstiger gezondheidsaandoening, laat dan onderzoeken wat de oorzaak is.
Je kunt je menstruatie bijhouden met WomanLog. Download WomanLog nu:
