Postnatale depressie
We besteden vaak veel aandacht aan zwangere vrouwen en hun behoeften, maar zodra het kind is geboren, verschuift de aandacht naar de pasgeborene. Mama besteedt al haar energie aan haar nieuwe baby en verwaarloost in veel gevallen haar eigen behoeften. Een kersverse moeder maakt vaak overweldigende lichamelijke en psychologische veranderingen mee, zowel in haar leven als in haar lichaam. Ze heeft de steun van vrienden en familie nodig om haar evenwicht terug te vinden.
Bevallen is een bijzondere reis voor elke moeder. Het is het begin van een nieuw hoofdstuk waarin alles anders is. Zwangerschap en bevalling zijn zowel fysiek als emotioneel uitdagend, en dat is nog maar het begin. Het leven is onherroepelijk veranderd en draait nu 24 uur per dag om een nieuw mensje. Zelfs de best geplande, meest magische bevalling brengt uitdagingen met zich mee. Een aspect dat vaak over het hoofd wordt gezien is de postnatale depressie.
Wat is een postnatale depressie?
Postnatale depressie, oftewel postpartum depressie, verwijst naar een depressieve stemming die veel vrouwen ervaren na de bevalling. Het komt vaker voor dan veel mensen denken en treft minstens één op de negen nieuwe moeders. Omdat sommige vrouwen zich ongemakkelijk voelen om te delen dat zij zich depressief voelen in plaats van blij na de bevalling, kan het percentage zelfs nog hoger zijn.
Het is normaal om de 'babyblues' te voelen in de eerste weken na de bevalling. Immers, het kindje dat je negen maanden in je hebt gedragen is nu op de wereld. Je lichaam ondergaat ingrijpende hormonale veranderingen die je stemming en je fysiologie beïnvloeden. Maar als gevoelens van verdriet, leegte en concentratieproblemen langer dan een paar weken aanhouden, kun je te maken hebben met een postnatale depressie.
Dit is een ernstige aandoening die de aandacht van een specialist vereist. Anders kan het het vermogen van de moeder om haar dagelijkse activiteiten uit te voeren aantasten en daarmee de veiligheid van zowel moeder als kind in gevaar brengen. Een pasgeboren baby heeft de komende maanden en jaren veel zorg en aandacht nodig en ook de nieuwe moeder verdient hulp en compassie. Als jij of iemand in je omgeving net een baby heeft gekregen, zoek steun en praat met mensen die jou begrijpen over de uitdagingen die je ervaart.
Waarom ontstaat een postnatale depressie?
Hoewel andere factoren kunnen bijdragen aan postnatale depressie, zijn hormonale veranderingen de meest voorkomende boosdoener. Tijdens de zwangerschap bereiken oestrogeen en progesteron hun hoogste niveaus, maar direct na de bevalling dalen deze hormonen sterk en keren ze snel terug naar het niveau van vóór de zwangerschap. Hormonen reguleren talloze essentiële lichaamsfuncties, dus het is geen verrassing dat een slapeloze moeder die heen en weer wordt geslingerd tussen de zorg voor haar baby en lichamelijke veranderingen die ze niet onder controle heeft, last kan krijgen van stemmingswisselingen en depressie.
Vrouwelijke geslachtshormonen zijn direct verbonden met 'gelukshormonen' die endorfines heten. Als de progesteron- en oestrogeenspiegels dalen, dalen ook de endorfines. Andere lichamelijke factoren die bijdragen aan een postnatale depressie zijn diepe vermoeidheid na de bevalling, postpartum pijn en herstel, de uitputting van de babyzorg, het accepteren van een veranderend lichaam en een verlies aan autonomie.
Toch is het niet alleen fysiologisch.
Zij worden aangespoord om te hechten en voor hun baby te zorgen en de perfecte moeder te zijn. Dat blijkt onmogelijk vol te houden, want niemand is volledig voorbereid op een zo ingrijpende verandering zonder fouten te maken (Lees meer over de mythen rond zwangerschap). Financiële onzekerheid en andere nieuwe verantwoordelijkheden kunnen de situatie nog moeilijker maken.
Symptomen van postnatale depressie
Je merkt het misschien niet als iemand van wie je houdt door een postnatale depressie gaat; misschien merk je het bij jezelf ook niet op. Je denkt wellicht dat vermoeidheid en slapeloze nachten zorgen voor verdriet, een gebrek aan energie of angst. Veel nieuwe moeders verbergen hun gevoelens van verdriet en spijt omdat het maatschappelijk niet geaccepteerd is om niet blij te zijn met hun baby. Signalen waar je op kunt letten:
- De babyblues verdwijnen niet na een paar weken
- Gevoelens van leegte, verdriet, huilbuien
- Irritatie en je overweldigd voelen
- Geen band met de baby voelen
- Gedachten om jezelf of de baby pijn te doen
- Geen motivatie voor dagelijkse activiteiten, geen interesse in de zorg voor het kind
- Te veel slapen of last van slapeloosheid
- Te veel of te weinig eten
- Gevoelens van schuld en schaamte als moeder
Het risico van het negeren van postnatale depressie
Als een postnatale depressie niet behandeld wordt, kan deze overgaan in een klinische depressie. Het is belangrijk om aandacht te besteden aan de signalen en om hulp te vragen voordat patronen van schaamte en schade zich kunnen ontwikkelen. Veel vrouwen verbergen negatieve gevoelens omdat ze niet willen dat anderen zien hoe zwaar ze het hebben als nieuwe moeder. Vrienden en familieleden vergeten soms onbedoeld de nieuwe moeder, omdat zij niet meer op dezelfde manier kan omgaan met hen als voorheen. Dit voelt vaak als een onverwachte klap. Hoe zwaar ze ook zijn, deze gevoelens zijn normaal en we moeten niet doen alsof ouderschap makkelijk is of zou moeten zijn.
Wanneer de depressie aanhoudt, kan een kind een angstige hechtingsstijl ontwikkelen, langzamer ontwikkelen dan andere baby’s of passief worden. Deze vroege achterstanden kunnen op termijn leiden tot gedrags- en psychische problemen, waarvoor de moeder doorgaans de schuld krijgt. Maar zij kan haar kind niet geven wat ze zelf tekortkomt.
Hoe maak je de overgang naar het moederschap makkelijker?
Moeders moeten aangemoedigd worden om hun moeilijkheden te delen met mensen die om hen geven, maar ook de maatschappij kan bijdragen aan het ondersteunen van nieuwe moeders.
Maak hulpbronnen toegankelijk voor moeders
De samenleving biedt aandacht en middelen aan zwangere vrouwen en, zodra ze bevallen zijn, aan hun baby’s, maar niemand bereidt mamma voor op wat komen gaat: 24/7 verantwoordelijkheid, verergerd door slapeloze nachten, afstand van vrienden zonder kinderen, druk van familie en maatschappij om het op een bepaalde manier te doen, zelfs als ze het daar niet mee eens is, en niet te vergeten het worstelen met een postnatale depressie.
Huisartsen en zorgverleners moeten betere manieren vinden om nieuwe moeders te informeren over de veranderingen die zij zowel in hun lichaam als in hun leven zullen doormaken. Wanneer een vrouw weet wat ze kan verwachten en zich niet alleen voelt, begrijpt ze haar mogelijkheden en grenzen beter en kan ze om hulp vragen. Door schaamte of verwaarlozing lijden veel vrouwen stilletjes, terwijl zij denken dat zij alles hadden moeten weten.
Normaliseer negatieve gevoelens na de bevalling
Een mens laten groeien in je lichaam is geen gemakkelijke opgave, maar het is eigenlijk het minst moeilijke vergeleken met de zorg die daarna volgt: je baby beschermen, helpen leren omgaan met uitdagingen, zorgen voor een goede opleiding en een plek in de wereld, en vooral – ervoor zorgen dat je kind zich geliefd, veilig en verbonden voelt. Ouderschap is een verantwoordelijkheid voor het hele leven en niemand bereidt je voor op alle situaties die op je pad komen. Je af en toe wanhopig, verloren of verdrietig voelen door de stortvloed van nieuwe verantwoordelijkheden, en je schuldig voelen over alles wat je niet wist of beter had kunnen doen terwijl je leert een ouder te zijn, hoort er gewoon bij. Deze ervaringen moeten worden genormaliseerd; ze zijn onderdeel van het mens-zijn. Als je dit begrijpt, help je vrouwen die onterecht schaamte voelen over iets wat iedereen doormaakt. Ouderschap gaat over breuk en herstel, net als alle waardevolle relaties.
Stop met vrouwen onder druk zetten om moeder te worden
Het idee dat een vrouw alleen door het moederschap tot haar recht komt, leeft nog steeds. Veel vrouwen worden onder druk gezet om moeder te worden terwijl ze er nog niet echt zelf een besluit over hebben genomen. Dit kan leiden tot spijt en verwaarlozing van het kind. Denk goed na over wat het betekent om een nieuw mens in de wereld te brengen. Ouderschap is niet alleen de lieve momenten die je op sociale media ziet, maar ook het dagelijkse zorgen voor een opgroeiend mens, een constante stroom van nieuwe en onverwachte uitdagingen, leren omgaan met de problemen in hoe jij en je partner zijn opgevoed, en leren iemand anders op de eerste plaats te zetten – iemand die misschien heel anders is dan je van tevoren dacht. Heb je de hulpbronnen om voor een baby te zorgen? Ben je bereid om je te committeren, ook al ben je daar nooit volledig op voorbereid? Heb je een netwerk van vrienden en familie die je op alle kleine manieren willen ondersteunen als je dit avontuur aangaat? Onthoud: mensen die je onder druk zetten om moeder te worden, hebben zelden de intentie om je daadwerkelijk te helpen bij de zorg voor je kinderen.
Lees meer over Wil ik een baby?
Moederschap is voor veel vrouwen een zegen, maar het kan pittig zijn – ook als het kind hevig gewenst is. Het is geen schande om het moeilijk te hebben met de zorg voor een pasgeboren baby; niemand geeft je een handleiding of plan voor hoe alles zal gaan. Gevoelens van verdriet, leegte en schuld zijn normaal, en door hierover te zwijgen, vergroten we de druk die nieuwe moeders ervaren. Een postnatale depressie is niet zomaar ‘wat hormonen’, het is een serieuze aandoening die kan worden overkomen met liefde, steun en medische aandacht.
Je menstruatie bijhouden? Gebruik WomanLog! Download WomanLog nu:
