Miskraam: wat het is en hoe ermee om te gaan
Vaak gepaard gaand met hevig bloedverlies en pijn, is een miskraam de meest voorkomende vorm van zwangerschapsverlies. Het komt voor vóór de 20e week en treft 10–20% van alle zwangerschappen. Het werkelijke aantal is zelfs hoger, omdat veel miskramen zo vroeg plaatsvinden dat een vrouw nog niet heeft beseft dat ze zwanger is. Afhankelijk van het geval is soms medische of chirurgische behandeling nodig. Meestal zal een miskraam geen invloed hebben op toekomstige zwangerschappen.
Hoewel een miskraam vaak voorkomt, kan het emotioneel zwaar zijn om te verwerken, zeker als de zwangerschap moeilijk te bereiken was en met vreugde werd verwacht. Als het jou overkomt, is steun zoeken voor jezelf en je partner een belangrijk onderdeel van zelfzorg.
Miskramen kunnen vroeg of laat optreden
Er zijn twee soorten:
- vroege miskramen treffen tussen de 10 en 15% van de zwangerschappen en doen zich voor tijdens het eerste trimester
- late miskramen komen voor bij minder dan 1% van de zwangerschappen en treden op in het tweede trimester
Vroege miskramen zijn heel gebruikelijk. Het komt vaak voor dat een vrouw een miskraam heeft nog voordat ze zich realiseert dat ze zwanger is.
Tussen de 10 en 20 % van de bevestigde zwangerschappen eindigt in een miskraam binnen de eerste 12 weken.
Een late miskraam, ook wel verlies in het tweede trimester genoemd, gebeurt wanneer een foetus verloren gaat tussen de 14 en 20 weken van de zwangerschap. Dit komt veel minder vaak voor dan vroege miskramen en voelt vaak zwaarder, zowel emotioneel als lichamelijk.
Symptomen
Bloedverlies en vaginale spotting aan het begin van de zwangerschap zijn vaak normaal; in minstens de helft van de gevallen is er niets om je zorgen over te maken: de zwangerschap verloopt normaal. Pijn en krampen in de buik of onderrug kunnen ook normale zwangerschapsverschijnselen zijn. Toch kunnen deze ook wijzen op een mogelijke miskraam, dus raadpleeg je arts om zeker te zijn.
Roze afscheiding (vocht of weefsel uit de vagina) is een mogelijk teken van een miskraam.
Bij roze afscheiding is het noodzakelijk direct contact op te nemen met je arts om een buitenbaarmoederlijke zwangerschap uit te sluiten, wat het leven van de moeder in gevaar kan brengen. Deze aandoening is zeldzaam, maar veel gevaarlijker dan een gewone miskraam. Vroegtijdige opsporing redt levens.
Een echo kan een buitenbaarmoederlijke zwangerschap uitsluiten. Als alles goed is, kun je met dezelfde echo het hartje van de foetus horen vanaf ongeveer de zevende week.
Waardoor ontstaan miskramen?
Vroege miskramen gebeuren meestal omdat het embryo zich niet goed ontwikkelt. Chromosoomafwijkingen zijn de meest voorkomende oorzaak. Deze problemen ontstaan meestal zonder duidelijke reden en de kans op herhaling is klein.
Chromosoomafwijkingen kunnen leiden tot:
- leeg vruchtzaksyndroom (anembryonale zwangerschap): een bevruchte eicel nestelt zich in de baarmoeder maar ontwikkelt zich niet tot een embryo. Dit is waarschijnlijk de oorzaak bij circa 1 op de 2 miskramen in het eerste trimester. Het lichaam stopt de ontwikkeling omdat het een probleem herkent.
- intra-uteriene vruchtdood: een embryo ontwikkelt zich, maar stopt met groeien en sterft voordat er symptomen van zwangerschapsverlies optreden.
- mola zwangerschap (of een complete mola): beide sets chromosomen van de foetus komen van de vader, of een partiële mola zwangerschap: de vader levert twee sets chromosomen, maar de chromosomen van de moeder blijven aanwezig. Beide gevallen gaan gepaard met abnormale groei van de placenta en ontbreken van foetale ontwikkeling. Deze aandoening kan ernstige complicaties veroorzaken, waaronder een zeldzame vorm van kanker, en vereist vroege behandeling.
In sommige gevallen kan slechte gezondheid van de moeder leiden tot een miskraam. Bijvoorbeeld bij een onbehandelde diabetes, schildklierproblemen, hormonale stoornissen, ernstige infecties of problemen met de baarmoederhals.
Late miskramen zijn vaak het gevolg van een afwijking van de baarmoeder—een misvorming die de ontwikkeling van het embryo belemmert. Zo kan de baarmoeder een afwijkende vorm hebben die een zwangerschap moeilijker maakt. Zulke afwijkingen kunnen soms chirurgisch worden gecorrigeerd, maar dat is niet altijd nodig; bespreek altijd de voor- en nadelen met je arts.
Het risico op een miskraam is op 35-jarige leeftijd ongeveer 20%; op 40-jarige leeftijd is het risico ongeveer 40%; en vanaf 45 jaar is er 80% kans op een miskraam.
Late miskramen kunnen ook worden veroorzaakt door levensstijl, zoals roken, meeroken, alcohol- en drugsgebruik, te veel cafeïne of obesitas. Risico’s vanuit de levensstijl zijn vaak te beperken.
Omgevingsfactoren die het risico op een miskraam verhogen zijn blootstelling aan gevaarlijke stoffen, zoals zware metalen, kwik, oplosmiddelen, verfverdunners of pesticiden. Check of deze stoffen in jouw huis of op je werkplek voorkomen zodat je contact hiermee kunt vermijden.
Wat veroorzaakt géén miskraam
Gewone activiteiten veroorzaken géén miskraam:
- sporten, inclusief intensieve activiteiten zoals hardlopen of fietsen
- seks
- werken, zolang je niet wordt blootgesteld aan schadelijke stoffen of andere gevaarlijke factoren
Wat gebeurt erna
In de meeste gevallen voert het lichaam van de vrouw de miskraam natuurlijk uit. Het bloedverlies gaat meestal 7–10 dagen door en is na twee à drie weken volledig gestopt. Blijf tijdens deze periode thuis en neem rust, gebruik zo nodig voorgeschreven pijnstillers, en wees bij vriendinnen of familie die voor je zorgen tot je bent hersteld.
Je arts kan je vragen om een thuistest uit te voeren om te controleren of de zwangerschap voorbij is. Maak altijd een controleafspraak zodat je zeker weet dat je lichaam goed herstelt.
Een incomplete miskraam kan verholpen worden met een kleine operatieve ingreep of medicatie. Geen van beide beïnvloedt je vruchtbaarheid in de toekomst.
Sommige bronnen noemen een derde mogelijkheid: afwachtend beleid, waarbij het lichaam zichzelf schoonmaakt. Dit brengt echter een hoger risico op toekomstige hevige bloedingen met zich mee en wordt momenteel afgeraden.
Opnieuw zwanger worden
De meeste vrouwen worden vier tot zes weken na een miskraam weer ongesteld. Dag 1 van de nieuwe cyclus is de eerste dag van de bloeding door de miskraam.
Het kan een paar cycli duren voordat de menstruatie weer regelmatig is, omdat het lichaam tijd nodig heeft om na het zwangerschapsverlies de hormonen opnieuw in balans te brengen. Was je cyclus voor de zwangerschap onregelmatig, dan zal dat waarschijnlijk zo blijven.
Een onregelmatige cyclus maakt het moeilijker om de eisprong te volgen, maar het is mogelijk om binnen de eerste paar cycli na een miskraam opnieuw zwanger te worden—of zo snel als het koppel er klaar voor is.
Bij herhaalde miskramen (drie of meer opeenvolgend) is het verstandig mogelijke risicofactoren op te sporen en te behandelen of vermijden.
Vaak is er weinig te doen om een miskraam te voorkomen. Besteed aandacht aan goede zelfzorg:
- vermijd risicofactoren (roken, alcohol, drugs)
- beperk je cafeïne-inname
- eet een voedingsrijk dieet
- overleg met je arts over de beste supplementen voor zwangere vrouwen
- heb je een chronische aandoening, werk samen met je arts voor goede controle
Omgaan met een zwangerschapsverlies
Hoe vroeg of laat een miskraam ook is, het kan diepe gevoelens van verdriet veroorzaken. Vrouwen kunnen zich onterecht schuldig voelen en gevoelens van verlies en rouw beleven. Mannen hebben ook verdriet en geven zichzelf vaak de schuld. Praat met elkaar.
Wie een zwangerschapsverlies meemaakt, doorloopt vaak verschillende fases van rouw:
- shock en ontkenning
- schuld en boosheid
- depressie en wanhoop
- acceptatie
Over miskraam praten kan moeilijk zijn, omdat het vaak te maken heeft met onvervulde dromen en gevoelens van mislukking. Door je emoties te delen met je partner of naaste familie/vrienden kun je het verlies verwerken en je levenslust hervinden.
Aangezien zoveel vrouwen minstens eenmaal in hun leven een miskraam doormaken, kan het helpen je ervaring te delen met iemand die hetzelfde heeft meegemaakt.
Maar ieder mens heeft een ander verhaal, andere omstandigheden en behoeften. Soms lijken vrienden slechts oppervlakkige troost te bieden. Wanneer zelfs de goedbedoelende omgeving niet weet hoe zij je kunnen helpen, heeft een ervaren therapeut de juiste tools om je rouw veilig te onderzoeken zodat je het los kunt laten als de tijd daar is.
Je menstruatie kun je bijhouden met WomanLog. Download WomanLog nu:
