Jak hormony wpływają na Ciebie podczas cyklu?
Kobiety w wieku rozrodczym doświadczają cyklu miesiączkowego mniej więcej co miesiąc. Ten cykliczny proces jest powiązany ze wszystkimi innymi układami, które utrzymują nasze ciało w równowadze i wspierają naszą zdolność do rozrodu. Cykl miesiączkowy jest wrażliwy na zmiany, które zachodzą w naszym życiu — środowiskowe, emocjonalne i inne.
W trakcie cyklu miesiączkowego w ciele kobiety zachodzi wiele zmian. Głównymi hormonami odpowiedzialnymi za te zmiany są żeńskie hormony płciowe: estrogen i progesteron. Testosteron — chociaż uważany za męski hormon płciowy — również odgrywa rolę, gdyż wszyscy produkujemy go w pewnym stopniu. Niespodziewane nieregularności mogą być sygnałem, że coś jest nie tak, ale nie każda z nas ma błogosławieństwo regularnego cyklu miesiączkowego.
Hormony a poziom energii
Cykl miesiączkowy dzielimy na trzy główne fazy: folikularną, owulacyjną i lutealną. Wahania poziomów estrogenu i progesteronu mają wpływ na to, jak odczuwamy zmiany podczas poszczególnych etapów cyklu. Może wydawać się, że brak logiki w wzrostach lub spadkach energii, które odczuwasz; jednakże wahania te są całkowicie naturalnym elementem hormonalnego tańca w Twoim organizmie.
Faza folikularna rozpoczyna się od pierwszego dnia miesiączki i trwa do owulacji. Można ją podzielić na dwie części — miesiączkę oraz dni poprzedzające owulację:
- Pierwszy dzień miesiączki to zarazem pierwszy dzień całego cyklu. W tym czasie poziom progesteronu i estrogenu jest niski. Oznacza to, że Twoje poziomy energii są niskie, przez co możesz odczuwać potrzebę odpoczynku i wyciszenia, zamiast pracy, spotkań towarzyskich czy intensywnego treningu.
- Druga część fazy folikularnej zaczyna się, gdy kończy się krwawienie. Wtedy hormony dają sygnał, że organizm kobiety przygotowuje się do uwolnienia komórki jajowej. To czas, gdy poziom estrogenu rośnie, a następnie następuje skok testosteronu, co sprawia, że możesz czuć się bardziej energiczna i towarzyska. W okolicach drugiego tygodnia cyklu, gdy poziom energii wzrasta, często masz ochotę podjąć trudniejsze zadania, ćwiczyć bardziej intensywnie i częściej spotykać się z innymi. Może też wzrosnąć popęd seksualny i nasilenie orgazmów.
Faza owulacyjna to kolejny, najkrótszy etap cyklu, trwający zwykle około 24 godzin. Występuje zazwyczaj w 14. dniu cyklu, licząc od początku fazy folikularnej. To wtedy poziom estrogenu i progesteronu jest najwyższy. Ten hormonalny szczyt pobudza przysadkę mózgową do wydzielania hormonu luteinizującego (LH), wywołującego owulację. Jeśli w tym czasie komórka jajowa nie zostanie zapłodniona, organizm ją wchłania. Zanim jednak to nastąpi, organizm robi wszystko, by umożliwić zapłodnienie. Możliwe, że zauważysz wzrost libido i wyostrzenie zmysłu węchu. Badania wykazały, że kobiety w okresie owulacji wyglądają i czują się atrakcyjniej. Poziom energii jest wówczas najwyższy — to dobry czas na realizację ambitnych planów, zarówno zawodowych, jak i relacyjnych.
Faza lutealna zaczyna się po uwolnieniu komórki jajowej i — o ile nie dojdzie do zapłodnienia — trwa około 14 dni. W tej fazie poziom progesteronu rośnie przygotowując organizm na ewentualną ciążę. Może również wzrosnąć temperatura ciała i zauważysz spadek energii. Choć każda kobieta przechodzi ten etap inaczej, spadek jest realny i mierzalny. Zmęczeniu najczęściej towarzyszy PMS. To dobry moment, by postawić na wartościowe jedzenie i relaks.
Obecnie coraz więcej kobiet jest świadomych wpływu cyklu miesiączkowego na codzienne funkcjonowanie. Zwracanie uwagi na to, co się z Tobą dzieje, ułatwia radzenie sobie z cyklicznymi wahaniami. Możesz to robić mierząc codziennie rano temperaturę ciała i obserwując śluz szyjkowy. Pomocne są także aplikacje, takie jak WomanLog, które pozwalają lepiej kontrolować swój cykl. Pracując z poziomami energii i nastroju — zamiast ignorować te wahania — możesz odnaleźć klucz do bardziej zrównoważonego trybu życia.
Zaburzenia równowagi hormonalnej
Hormony to chemiczne przekaźniki, które przekazują sygnały mówiące organizmowi, co ma robić. Gdy występuje zaburzenie równowagi hormonalnej, sygnały te zostają zakłócone, prowadząc do poważnych problemów.
Oto, co może się wydarzyć, jeśli hormony odpowiedzialne za Twój cykl wyjdą z równowagi:
Dominacja estrogenu to sytuacja, w której organizm produkuje zbyt dużo estrogenu, przy zbyt niskim poziomie progesteronu. Estrogen normalnie odpowiada nie tylko za regulację cyklu miesiączkowego, ale i wspiera zdrowie kości oraz tkanek. Nadmiar prowadzi jednak do obfitych i bolesnych miesiączek, nasilenia objawów PMS, spadku libido i może zwiększyć podatność na lęk czy depresję. Dominacja estrogenu może być powiązana z problemami zdrowotnymi, takimi jak rak piersi, mięśniaki macicy, PCOS i endometrioza.
Dominacja progesteronu pojawia się, gdy organizm wytwarza za dużo progesteronu i za mało estrogenu. Nie jest tak powszechna jak dominacja estrogenu, jednak podobnie może powodować dolegliwości. Zmęczenie, infekcje dróg moczowych, osłabienie mięśni i wahania nastroju to częste objawy nadmiaru progesteronu. Zazwyczaj dominacja progesteronu występuje u kobiet poddawanych terapiom hormonalnym.
Przyczyny zaburzeń hormonalnych
Do rozwoju zaburzeń hormonalnych często przyczyniają się czynniki zewnętrzne, takie jak stres lub antykoncepcja hormonalna. Przyczyn może być wiele, w zależności od rodzaju hormonów lub gruczołów. Oto najczęstsze z nich:
Stres leży u podstaw wielu problemów zdrowotnych, w tym zaburzeń hormonalnych. Pod wpływem stresu organizm wydziela kortyzol — hormon stresu — który podnosi tętno i ciśnienie krwi. Uwolnienie kortyzolu to pierwszy etap reakcji „walcz lub uciekaj”. Niewielka dawka stresu nie zaszkodzi, jednak przewlekły stres sprawia, że organizm stale produkuje kortyzol, utrzymując się w ciągłej gotowości i napięciu.
Niektóre rodzaje antykoncepcji hormonalnej hamują owulację, ograniczając produkcję progesteronu, co może prowadzić do dominacji estrogenu. Syntetyczna wersja progesteronu — progestagen — jest często głównym składnikiem różnych typów środków antykoncepcyjnych. Działa poprzez zapobieganie uwolnieniu komórki jajowej z jajników.
Detoksykacja to proces usuwania szkodliwych substancji z organizmu. Odpowiada za to głównie wątroba. To właśnie ona usuwa nadmiar estrogenu — jeśli pracuje nieprawidłowo, możesz mieć zbyt wysoki poziom tego hormonu.
Istnieje wiele schorzeń, które mogą wywołać zaburzenia hormonalne.
Należą do nich:
- Niedoczynność tarczycy (zbyt niska aktywność tarczycy)
- Nadczynność tarczycy (zbyt wysoka aktywność tarczycy)
- Zespół policystycznych jajników (PCOS)
- Zaburzenia odżywiania
- Hipogonadyzm
- Zespół Cushinga
- Guzy (łagodne lub nowotworowe)
- Niewydolność nadnerczy
- Cukrzyca
Inne przyczyny to ciąża, menopauza, czynniki genetyczne oraz przyjmowanie niektórych leków. Wszystkie te aspekty mogą wpływać na produkcję hormonów i warto je brać pod uwagę podczas rozwiązywania problemów hormonalnych.
Równoważenie hormonów i poziomu energii
Pierwszy krok w kierunku uzyskania równowagi hormonów to zidentyfikowanie przyczyny zaburzenia. Samodzielna diagnoza nie jest wiarygodnym rozwiązaniem. Organizm jest złożony i łatwo się zaniepokoić, szukając informacji na własną rękę. Skontaktuj się z lekarką/lekarzem i opisz swoją sytuację — osoba specjalistyczna zaproponuje odpowiednie badania i wskaże dalsze kroki. Ponieważ nie ma jednego uniwersalnego testu wykrywającego przyczynę zaburzeń hormonalnych, możliwe, że konieczne będzie wykonanie całej serii badań.
Leczenie jest uzależnione od przyczyny. Stosuje się różne metody równoważenia hormonów, w tym antykoncepcję hormonalną oraz terapie hormonalne. Większość z tych opcji może wywoływać skutki uboczne, dlatego zawsze zasięgnij szczegółowych informacji, by podjąć najlepszą decyzję.
Naturalne metody i suplementy mogą uzupełniać leczenie, a czasem wystarczą, by przywrócić równowagę. Niektóre grupy produktów spożywczych mają wpływ na hormony, ale nie każdy organizm reaguje tak samo. Jeśli Twojej diecie brakuje składników wspierających dobre samopoczucie, warto sięgnąć po suplementy diety wysokiej jakości.
Choć nie rozwiąże to wszystkich problemów, regularne posiłki, nawodnienie organizmu, ruch i troska o poziom stresu zwiększą Twoją odporność na czynniki negatywnie wpływające na zdrowie.
Dlaczego warto śledzić swój cykl?
Śledzenie cyklu ma wiele zalet, nie tylko jako zabezpieczenie w kwestii antykoncepcji. Pomaga przewidzieć poziom energii i lepiej zaplanować miesiąc. Ułatwia również wychwycenie nietypowych zmian, co pozwala szybciej zareagować, gdy coś niepokoi.
Możesz śledzić swój cykl w aplikacji WomanLog. Pobierz WomanLog już teraz:
