Hormonlu doğum kontrol yöntemleri, kadınların aile planlaması ve üreme sağlığı üzerinde daha fazla kontrol sahibi olmalarına yardımcı olmak için etkili bir araç olmuştur. Ancak hormonlarınızın işleyişini değiştirmek basit bir konu değildir. Bir kadının, hormonlu doğum kontrolüne ara vermek veya tamamen bırakmak istemesi için bir zaman gelebilir.
Hormonlu doğum kontrolü sadece gebeliği önlemek için kullanılmaz. Akne, yoğun kanama ya da ağrılı kramplar gibi sorunlarla başa çıkmak için de reçete edilebilir. Doğru hormonlu doğum kontrolünü bulmak zorlayıcı olabilir çünkü her kadın bu yöntemlerden farklı şekilde etkilenir—bazen yan etkiler faydalardan daha fazla olabilir. Ayrıca bazı kadınlar bir süre hormonlu doğum kontrolü kullanmayı bırakıp kendilerini nasıl hissettiklerini görmek isteyebilirler.
İki ana hormonlu doğum kontrolü türü vardır—kısa etkili geri dönüşümlü kontraseptifler (SARC) ve uzun etkili geri dönüşümlü kontraseptifler (LARC).
Tüm hormonlu doğum kontrol yöntemlerinde progestin (progesteronun sentetik versiyonu) bulunur. Sadece progestin içeren doğum kontrolü ve ek olarak östrojen içeren kombine doğum kontrolü mevcuttur. Doğal hormon üretimini baskılayarak, doğum kontrolü gebeliği önler ve akne, anksiyete, sinirlilik ve genel ruh hali değişiklikleri, uzun ve ağır regl dönemleri, şiddetli kramplar, meme hassasiyeti gibi hormon dengesizliğiyle ilişkili diğer sorunlara da yardımcı olabilir.
Seçtiğiniz doğum kontrol yöntemiyle ilgili bilgi edinin ve bedeninize ve duygularınıza dikkat edin. Hormonal doğum kontrolüne başlamadan önce bir doktora danışmanızı öneriyoruz, size uygun olup olmadığından emin olun. Kombine doğum kontrol yöntemleri, bazı önceden mevcut sağlık durumlarında veya östrojene olumsuz tepki verebilecek alışkanlıklarda önerilmez.
Bir kadın, kişisel herhangi bir nedenle doğum kontrolünü bırakabilir. Belki bir bebek sahibi olmaya hazırdır. Belki doğum kontrolü kullanmakta kendini iyi hissetmiyordur veya yan etkiler yaşıyordur. Belki sadece bir süre onsuz yaşamanın nasıl olduğunu denemek istemiştir. Kendi bedeniniz söz konusu olduğunda, size en doğru geleni yapmalısınız.
Bir kadının bedeni, hormonlu doğum kontrolünü bıraktıktan sonra düzenli bir döngüye yeniden başlamak için zamana ihtiyaç duyar. Döngünüzün herhangi bir zamanında bırakabilirsiniz—ancak zamanlamaya dikkat etmek faydalı olabilir. Örneğin, hap kullanıyorsanız, mevcut paketi bitirip yenisine başlamamak, rastgele bir anda bırakmaktan daha iyidir. Bu, gereksiz hormon dalgalanmalarını önlemeye yardımcı olur.
Doğum kontrolünü bir hormon dengesizliği tedavi etmek için de kullanıyorsanız, unutmayın: bu bir tedavi değildir. Doğum kontrol haplarını bırakınca, daha önce yaşadığınız semptomlar muhtemelen geri dönecektir. Hatta vücudunuzdaki hormon üretiminin yeniden artması nedeniyle ilk başta semptomlar daha yoğun yaşanabilir.
Bu süreçte bedeninize iyi bakmaya özen gösterin. Dengeli beslenin, düzenli hareket edin, stresi yönetin, kendinize nazik olun. Yumurtlamayı destekleyen ve androjen ya da östrojen baskınlığını (bunlardan etkileniyorsanız) dengeleyici takviyelerle geçişi kolaylaştırabilirsiniz. Sizin durumunuza en uygun takviyeleri belirlemek için mutlaka öncesinde doktorunuza danışın.
Genellikle, hormonlu doğum kontrol haplarını bıraktıktan sonra bir kadının hormon seviyelerinin dengeye ulaşması birkaç ay sürer. Bu süre; kullandığınız doğum kontrol türüne, kullanım süresine ve varsa önceden mevcut sağlık sorunlarınıza göre değişir. Eğer üç-dört ay sonra hâlâ düzensiz regl yaşıyorsanız, doktorunuza danışın.
Hormonlu doğum kontrolü sizi birçok farklı şekilde etkileyebilir ve her zaman hoş değildir. Birçok kadın, hormonlu doğum kontrolü kullanırken depresyon ve anksiyete hissettiğini belirtmiştir. Siz de bıraktıktan sonra kendinizi daha hafif ve mutlu hissedebilirsiniz. Bazı kadınlar, hormonal bırakma kanaması öncesi veya sırasında baş ağrısı yaşar (hormon seviyesindeki düşüş nedeniyle)—bu baş ağrıları ve hormonal doğum kontrolündeyken aldığınız fazla kilolar da kaybolabilir. Seks isteği çoğunlukla hormonlu doğum kontrolünde azalır—böyle hissettiyseniz libidonuzdaki artışı memnuniyetle karşılayabilirsiniz.
Bazı kadınlar, hormonlu doğum kontrolünü bıraktıktan sonra şiddetli yan etkiler yaşayabilir; buna doğum kontrolü sonrası sendrom denir. Nadiren görülse de sentetik hormonları bırakmak var olan sorunları şiddetlendirebilir.
Amenore, reglin olmamasıdır. Doğum kontrolü sonrası amenore, sentetik hormonları bıraktıktan sonraki altı ay içinde vücudun doğal döngüsüne dönememesi durumudur. Doğum kontrolündeki yapay hormonlar, doğal progesteron üretimini baskılar. Daha önce de belirtildiği gibi, vücudun doğal ritmini toparlaması zaman ister. Eğer hormonlu doğum kontrolünü bıraktıktan altı ay geçmiş ve hâlâ regl olmamışsanız, nedenini öğrenmek için doktorunuza başvurun.
Polikistik over sendromu (PKOS), doğurganlık çağındaki her on kadından birini etkileyen yaygın bir üreme sistemi bozukluğudur ve hangi doğum kontrolünü kullandığınızdan bağımsız olarak oluşabilir. Yine de, hormonal doğum kontrolü kullanımı, vücudun doğal hormon üretimini yeniden kurmaya çalışırken geçici PKOS tablosuna yol açabilir. Belirtiler geniş yelpazede olabilir: düzensiz, yoğun ve ağrılı regl, over kistleri, akne, aşırı tüylenme (hirsutizm), insülin direnci ve yüksek tansiyon. Eğer bunlardan üç ya da daha fazlasını yaşıyorsanız PKOS riskiniz olabilir. Doğum kontrolü sonrası PKOS, genellikle hormon seviyeleri yeniden dengelendiğinde kendiliğinden geçer.
PKOS belirtileri tutarlı olmadığından çoğu zaman tanı konmaz. Hormonal doğum kontrolü, özellikle erken yaşlarda başlandığında, PKOS'u daha da maskeleyebilir çünkü PKOS belirtileri ergenlikte yaşanan hormonal dalgalanmalardaki tipik sorunlarla benzeşir.
Daha fazlasını okuyun: PKOS’un sağlığınızı ve doğurganlığınızı nasıl etkilediği.
Yumurtlamadan regl dönemi yaşayabilirsiniz. Bunu fark etmek kolay değildir çünkü kanama varsa her şey yolunda sanılır—ama bu her zaman doğru değildir. Yumurtlayıp yumurtlamadığınızı anlamanın en kolay yolu evde ovülasyon testi almak veya doktorunuza danışmaktır. Bazı kadınlar, bazal vücut ısılarını takip ederek yumurtlamalarını gözlemlemektedir.
Yumurtlama, regl döngüsünün düzenlenmesi ve genel kadın sağlığı için önemlidir. Hamileliği mümkün kılmanın yanı sıra, yumurtlama; duyuların keskinleşmesi, ciltte parlaklık, özgüven ve cinsel istekte artış gibi farklı faydalar da sağlar.
Araştırmalar, hormonlu doğum kontrolü kullanmanın depresyon ve anksiyete riskini artırdığını göstermektedir. Depresyon ve anksiyete, kadınların hormonlu doğum kontrolünü bırakmasının yaygın nedenlerindendir, fakat sentetik hormonlar bırakıldıktan sonra bile ruhsal iyileşme zaman alır. Depresyon ve hormonlu doğum kontrolü arasındaki bağlantı tam olarak anlaşılmasa da, yumurtlamanın ve doğal progesteron üretiminin baskılanmasının duyguları etkileyebileceği düşünülmektedir. Progesteronun beyin ve sinir sistemi üzerinde olumlu etkileri vardır ve iyileşmeyi hızlandırabilir.
Hormonlu doğum kontrolü, milyonlarca kadının doğurganlığı ve regl döngüsünü yönetmesine yardımcı oluyor. Kimilerine iyi gelirken bazı kadınlar için ise sorunlara yol açabiliyor. Kendi bedeninizi izleyin ve doğurganlığınızı yönetmek için en doğru yolu bulun. Hormonlu doğum kontrolünü bırakmaya karar verirseniz, döngünüzü WomanLog ile takip ederek vücudunuzdaki değişimleri daha iyi anlayabilirsiniz. Regl döngünüz genel sağlığınızın aynasıdır.
Regl günlerinizi WomanLog ile takip edebilirsiniz. WomanLog’u şimdi indirin: