Σεξ κατά τη διάρκεια και μετά την εγκυμοσύνη
Οι έγκυες γυναίκες και οι μέλλοντες πατέρες συχνά ανησυχούν αν είναι ασφαλές να κάνουν σεξ κατά την εγκυμοσύνη και αν μπορεί να βλάψει το μωρό. Ωστόσο, η εγκυμοσύνη δεν σημαίνει υποχρεωτική σεξουαλική αποχή: ούτε η διείσδυση ούτε οι συσπάσεις του οργασμού μπορούν να βλάψουν το παιδί.
Η εγκυμοσύνη δοκιμάζει το επίπεδο οικειότητας ενός ζευγαριού—η λίμπιντο της εγκύου είναι ασταθής επειδή επηρεάζεται από τις ορμόνες και το πώς εκείνη και ο σύντροφός της αντιλαμβάνονται τις αλλαγές στο σώμα της. Η κατανόηση των σωματικών και ψυχολογικών μεταμορφώσεων που βιώνει μια γυναίκα στη διάρκεια της κύησης μπορεί να βοηθήσει τα ζευγάρια να ξεπεράσουν τις δυσκολίες που προκύπτουν.
Η εγκυμοσύνη δεν είναι αρρώστια, προκαλεί όμως σημαντικές ορμονικές, σωματικές και ψυχολογικές ανατροπές, οι οποίες μπορούν να επηρεάσουν σημαντικά τη γυναίκα που κυοφορεί και τους γύρω της.
Το πρώτο τρίμηνο
Η λίμπιντο αλλάζει κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, κάτι απόλυτα φυσιολογικό. Η σεξουαλική επιθυμία συνήθως μειώνεται στο πρώτο τρίμηνο λόγω κούρασης, ναυτίας, εμετών και άλλων ελαφρών ενοχλημάτων που οφείλονται στην αυξημένη οιστρογόνων και προγεστερόνης. Μερικές φορές αυτά τα συμπτώματα σχετίζονται με δυσκοιλιότητα, αιμορροΐδες, καούρα ή κολπική ξηρότητα.
Η έγκυος γυναίκα θα γίνει φυσικά λιγότερο σωματικά διαθέσιμη προς τον σύντροφό της καθώς το σώμα της υφίσταται πολλές αλλαγές υπό την επιρροή των ορμονών. Οι αισθήσεις που σε άλλες φάσεις είναι ευχάριστες, μπορεί μερικές φορές να γίνουν δυσάρεστες. Η διείσδυση μπορεί να είναι επώδυνη, καθώς μεταβάλλονται τα τοιχώματα του κόλπου και η θέση του τραχήλου. Κάποιες έγκυες παρατηρούν και αύξηση των τραχηλικών εκκρίσεων.
Τα στήθη μεγαλώνουν, γεγονός που πολλές φορές ευχαριστεί τον σύντροφο, αλλά γίνονται πιο ευαίσθητα και ίσως πονάνε. Γιατί; Οι ορμόνες εργάζονται εντατικά για να προετοιμάσουν το στήθος για τον θηλασμό, διεγείροντας την ανάπτυξη των αδένων γάλακτος. Αυτή η διαδικασία συμβαίνει πολύ γρήγορα και – όπως κάθε γρήγορη ανάπτυξη – συνοδεύεται από πόνο. Το σώμα της εγκύου μπορεί να νιώθει αδύναμο και πονεμένο· τα στήθη βαριά και διογκωμένα, εξαιρετικά ευαίσθητα στην αφή – ιδίως οι θηλές – κάνοντας το σεξ αρκετά άβολο.
Καθώς οι σύντροφοι μερικές φορές δυσκολεύονται να «διαβάσουν» τις αλλαγές στην επιθυμία, είναι σημαντικό να υπάρξει επικοινωνία και, ίσως, να εξερευνήσετε άλλες μορφές οικειότητας. Ακόμα κι αν η συχνότητα της επαφής μειωθεί, δεν υπάρχει λόγος να στερηθείτε τη χαρά. Αντιμετωπίστε αυτήν την περίοδο ως τρεις μήνες σχετικής ηρεμίας με τρυφερή και αισθησιακή διάθεση, καθώς η αγνόηση των συναισθημάτων του/της συντρόφου μέσα στη σιωπή μπορεί να αφήσει βαθιά, μακροχρόνια συναισθηματικά σημάδια.
Από την άλλη, δεν αντιδρούν όλες οι έγκυες το ίδιο στις ορμονικές αλλαγές—τα αυξημένα επίπεδα σεξουαλικών ορμονών και η αυξημένη αιμάτωση των γεννητικών οργάνων μπορούν να ενισχύσουν τη σεξουαλική επιθυμία. Εντούτοις, η συχνότερα αναφερόμενη εμπειρία είναι ότι η λίμπιντο μειώνεται στο πρώτο τρίμηνο και αυξάνεται στο δεύτερο.
Το δεύτερο τρίμηνο
Καθώς το σώμα προσαρμόζεται και τα ενοχλητικά συμπτώματα φθίνουν, η μέλλουσα μητέρα αρχίζει να νιώθει πιο γεμάτη ενέργεια. Για πολλές γυναίκες, το δεύτερο τρίμηνο είναι πιο άνετο σωματικά και – καθώς ο μεγαλύτερος κίνδυνος αυτόματης αποβολής έχει περάσει – προσφέρει περισσότερη ψυχολογική ηρεμία.
Η λίμπιντο επιστρέφει! Από τον τέταρτο μήνα εγκυμοσύνης, πολλές γυναίκες αποκτούν μια αίσθηση πληρότητας, η σεξουαλική τους επιθυμία αναζωπυρώνεται και ενίοτε γίνεται πιο έντονη. Το σώμα δεν έχει βαρύνει ακόμα όπως θα συμβεί αργότερα και η κόπωση μειώνεται. Η υπεραιμάτωση της γεννητικής περιοχής ευθύνεται για την υπερευαισθησία που αυξάνει την ερωτική όρεξη. Παράλληλα, η αύξηση των κολπικών εκκρίσεων και η πίεση της μήτρας στα γεννητικά όργανα μπορούν να προσφέρουν μεγαλύτερη απόλαυση.
Είναι φυσικό τα στήθη να «τρέχουν» στο δεύτερο μισό της εγκυμοσύνης (αν και μερικές γυναίκες δεν το παρατηρούν ποτέ). Αυτό δεν ελέγχεται· είναι αντανακλαστικό που συμβαίνει όταν το στήθος διεγείρεται, όταν η γυναίκα νιώθει ευτυχισμένη και χαλαρή ή όταν ακούει μωρό να κλαίει. Αυτό είναι το πρωτόγαλα, γνωστό και ως πρώτο γάλα, δηλαδή ένα ιδιαίτερα θρεπτικό υγρό που το σώμα της μητέρας ετοιμάζει για το νεογέννητο. Η χρήση λεπτών επιθεμάτων στήθους μέσα στο σουτιέν βοηθά να μην φανεί το πρωτόγαλα στα ρούχα.
Γύρω στον πέμπτο μήνα, οι κινήσεις του εμβρύου γίνονται αισθητές και το μωρό μπορεί να κουνηθεί και κατά τη σεξουαλική επαφή. Οι μέλλοντες γονείς αντιδρούν με ποικίλους τρόπους, αλλά δεν υπάρχει λόγος να φοβούνται ότι θα το βλάψουν. Το έμβρυο είναι καλά προστατευμένο μέσα στην κοιλιά και στα τοιχώματα της μήτρας, περιτριγυρισμένο από το αμνιακό υγρό.
Εκτός αν επαγγελματίας υγείας υποδείξει το αντίθετο, οι περισσότερες μορφές σεξ – κολπικό, πρωκτικό, στοματικό, ακόμα και αυνανισμός – είναι απόλυτα ασφαλείς στη διάρκεια της εγκυμοσύνης. Οι συσπάσεις του οργασμού διαφέρουν από τις συσπάσεις του τοκετού και δεν μπορούν να προκαλέσουν πρόωρο τοκετό.
Τα σεξουαλικά βοηθήματα—ηλεκτρικά και/ή δονητικά—που προορίζονται για διείσδυση στον κόλπο δεν συστήνονται κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης για λόγους ασφάλειας, αλλά μη δονητικά βοηθήματα μπορούν να χρησιμοποιηθούν, εφόσον τηρούνται οι κανόνες υγιεινής και άνεσης.
Κάποιοι μέλλοντες πατέρες αντιλαμβάνονται το έμβρυο ως «παρουσία», κάτι που τους φέρνει αμηχανία. Όμως είναι σαφές ότι το έμβρυο δεν μπορεί να «παρακολουθήσει» τη σεξουαλική επαφή—δεν νιώθει ούτε ευχαρίστηση, ούτε δυσφορία κατά την ερωτική πράξη.
Προσοχή! Η εγκυμοσύνη από μόνη της δεν παρέχει 100% ασφαλές σεξ. Εάν ο σύντροφος της εγκύου έχει ενεργή ή πρόσφατα διαγνωσμένη σεξουαλικά μεταδιδόμενη λοίμωξη, πρέπει να αποφεύγεται κάθε μορφή σεξουαλικής επαφής, καθώς μπορεί να προκληθούν σοβαρά προβλήματα υγείας τόσο για τη μητέρα όσο και για το παιδί. Το προφυλακτικό είναι υποχρεωτικό εάν το ζευγάρι δεν είναι αμοιβαία μονογαμικό.
Το τρίτο τρίμηνο
Στο τρίτο τρίμηνο της εγκυμοσύνης πολλές γυναίκες αντιμετωπίζουν νέες μεγάλες προκλήσεις. Πρήξιμο, απότομη αύξηση βάρους, εξάντληση και σωματικός πόνος... Οι μέλλουσες μητέρες συχνά έχουν πόνο στη μέση, δυσκολεύονται να κινηθούν, η κοιλιά βαραίνει και μπορεί να παρουσιάσουν γαστρεντερικές ενοχλήσεις. Αυτός ο συνδυασμός δυσφορίας κάνει τη σεξουαλική δραστηριότητα πιο δύσκολη.
Η δυσφορία ή ο πόνος κατά τη σεξουαλική πράξη είναι επίσης συχνή ανησυχία. Η δοκιμή διαφορετικών στάσεων μπορεί να λύσει το πρόβλημα. Όσες γυναίκες θέλουν να διατηρήσουν την ερωτική επαφή αλλά δεν βρίσκουν ευχάριστους ορισμένους τρόπους, μπορούν να εστιάσουν σε εναλλακτικές μορφές οικειότητας—η εγκυμοσύνη είναι πολύ καλή αφορμή για δημιουργικότητα. Πολλά ζευγάρια εγκαταλείπουν τη διείσδυση και εστιάζουν σε αγκαλιές και αισθησιακή, περισσότερο από σεξουαλική, επαφή.
Προς το τέλος του τρίτου τριμήνου, ο τοκετός πλησιάζει. Παρά τις ιατρικές εξελίξεις, ο τοκετός παραμένει μυστήριο και θαύμα, απασχολώντας τη σκέψη μιας γυναίκας—ιδίως όταν περιμένει το πρώτο της παιδί. Δεν είναι σπάνιο το άγχος για τη γέννα να «εκτοπίζει» τη διάθεση για ερωτική επαφή.
Κάποιες γυναίκες φοβούνται ότι στο τέλος του τρίτου τριμήνου το σεξ μπορεί να προκαλέσει πρόωρο τοκετό και κάποιοι γιατροί συστήνουν να αποφεύγεται το σεξ τις τελευταίες εβδομάδες της εγκυμοσύνης, καθώς οι προσταγλανδίνες (ορμονοειδείς ουσίες που βρίσκονται στο σπέρμα) μπορούν να βοηθήσουν στην ωρίμανση του τραχήλου. Φάρμακα που περιέχουν προσταγλανδίνες χρησιμοποιούνται ιατρικά για να προκληθεί τοκετός σε συνδυασμό με οξυτοκίνη.
Αν και το ζήτημα έχει μελετηθεί, ο ρόλος του σεξ στην πρόκληση τοκετού παραμένει αβέβαιος. Δεν μπορεί να τυποποιηθεί λόγω της φύσης του, με αποτέλεσμα τα αποτελέσματα των μελετών να είναι περιορισμένα.
Αφού δεν έχει αποδειχτεί άμεση σύνδεση, οι περισσότεροι γιατροί πιστεύουν ότι υπό φυσιολογικές συνθήκες, το σεξ ως το τέλος της εγκυμοσύνης δεν προκαλεί πρόωρο τοκετό ούτε αλλάζει θέση το μωρό, αλλά μπορεί να διευκολύνει την έναρξη της διαδικασίας όταν η γυναίκα είναι έτοιμη. Συμβουλεύουν πως αν υπάρχει αμοιβαία διάθεση και κανένας ιατρικός λόγος περιορισμού, το ζευγάρι μπορεί να κάνει σεξ μέχρι και την ημέρα της γέννας.
Πότε δεν πρέπει να κάνετε σεξ
Οι γιατροί θα συμβουλεύσουν μια γυναίκα να απέχει από το σεξ (ή οτιδήποτε προκαλεί οργασμό ή διέγερση) αν διατρέχει κάποιον από τους εξής κινδύνους:
- κίνδυνος αποβολής ή ιστορικό αποβολών
- κίνδυνος πρόωρου τοκετού (συσπάσεις πριν τις 37 εβδομάδες)
- κολπική αιμορραγία, έκκριση ή πόνος χωρίς γνωστή αιτία
- ρήξη ή διαρροή αμνιακού σάκου
- ο τράχηλος έχει διασταλεί πολύ νωρίς
- ο πλακούντας βρίσκεται πολύ χαμηλά στη μήτρα
- η γυναίκα κυοφορεί δίδυμα, τρίδυμα ή περισσότερα
Σεξ μετά την εγκυμοσύνη: πότε και πώς;
Μετά τον τοκετό, το σεξ μπορεί να είναι το τελευταίο που σκέφτεται η νέα μητέρα. Η επιστροφή στην οικειότητα μπορεί να καθυστερήσει από την κούραση και τον πόνο. Ένα σώμα που μόλις γέννησε χρειάζεται χρόνο να αναρρώσει, άρα η ξεκούραση είναι απολύτως απαραίτητη. Οι περισσότεροι επαγγελματίες υγείας συστήνουν να περιμένετε από τέσσερις έως έξι εβδομάδες μετά τη γέννα, ανεξάρτητα από τον τρόπο τοκετού. Αν υπήρξε ρήξη στο περίνεο που χρειάστηκε χειρουργική αποκατάσταση, ίσως χρειαστεί να περιμένετε λίγο παραπάνω.
Αν έχει περάσει το απαιτούμενο διάστημα και η επιθυμία έχει επιστρέψει αλλά ο πόνος επιμένει ή επιδεινώνεται μετά τη σεξουαλική επαφή, παγοκύστη τυλιγμένη με πετσέτα στα γεννητικά όργανα ή/και κοινά αναλγητικά μπορούν να βοηθήσουν στη μείωση της ενόχλησης.
Σε κάθε περίπτωση, το καλύτερο είναι να υπάρχει καλή επικοινωνία για το τι σας ευχαριστεί ή όχι. Μπορείτε να συζητήσετε εναλλακτικές στη διείσδυση, όπως μασάζ, στοματικό σεξ ή αμοιβαίο αυνανισμό.
Πολλές γυναίκες παραπονιούνται ότι μετά τη γέννα, το σεξ δεν τους δίνει την ίδια απόλαυση όπως παλιά. Συνήθως αυτό οφείλεται στην ξηρότητα και ευαισθησία του κόλπου λόγω ορμονικών αλλαγών, ιδιαίτερα αν θηλάζουν. Είναι φυσιολογικό και, ευτυχώς, προσωρινό, και αντιμετωπίζεται εύκολα με λιπαντικό.
Σε άλλες περιπτώσεις, οι γυναίκες έχουν χαμηλή λίμπιντο επειδή είναι απόλυτα αφοσιωμένες στη φροντίδα του μωρού. Αυτό εξηγείται και από την αυξημένη προλακτίνη, τη «μητρική» ορμόνη, που αυξάνεται αμέσως μετά τον τοκετό ενώ η παραγωγή οιστρογόνων μειώνεται.
Ένας ακόμη λόγος μείωσης της σεξουαλικής διάθεσης είναι η δυσαρέσκεια της νέας μητέρας με το σώμα και την εμφάνισή της, που έχουν αλλάξει πολύ πριν και μετά τη γέννα. Αν μια γυναίκα δεν νιώθει ελκυστική, ίσως αποφύγει τη σεξουαλική επαφή. Χρειάζεται χρόνος για να αποκτήσει ξανά φυσική κατάσταση και αυτοπεποίθηση.
Η μετάβαση στη γονεϊκότητα απαιτεί τεράστια προσαρμογή και νοητική αντοχή, καθώς οι ανάγκες του νέου μωρού φέρνουν πολλές αλλαγές και απαιτήσεις. Δεν αρκεί μόνο να αποκατασταθεί η οικειότητα στη σχέση· οι νέοι γονείς πρέπει να αναδιοργανώσουν ολόκληρη τη ζωή τους. Πολλοί γονείς, μητέρες και πατέρες, εμφανίζουν προβλήματα ψυχικής υγείας στη λοχεία. Αν εσείς ή ο/η σύντροφός σας έχετε μεταπτώσεις διάθεσης, άγχος, στεναχώρια, κλάματα, ευερεθιστότητα, προβλήματα με το φαγητό ή τον ύπνο μιλήστε με τον/την γιατρό, μαία ή ψυχοθεραπεύτρια. Όσο πιο γρήγορα εντοπίζετε την επιλόχεια κατάθλιψη ή το λεγόμενο baby blues, τόσο πιο σύντομα θα μπορέσετε να αναρρώσετε και να νιώσετε καλύτερα. Αυτό είναι καλό και για τους γονείς και για το μωρό.
Μπορείτε να παρακολουθείτε την περίοδό σας χρησιμοποιώντας το WomanLog. Κατεβάστε τώρα το WomanLog:
