Fasen van de Menstruatiecyclus als Seizoenen van het Jaar: Leven Naar je Lichaam
De menstruatiecyclus is een belangrijke drijfveer voor de gezondheid en het welzijn van vrouwen tijdens hun vruchtbare jaren en ver daarna. Toch houden onderzoekers pas sinds kort rekening met menstruaties bij het opzetten van studies; en ook in het dagelijks leven beginnen we ons pas recentelijk te ontworstelen aan het stigma rond menstruatie. Om menstruatie weer als een normale, zelfs krachtige ervaring te omarmen, ontstaan er nieuwe benaderingen om naar de cyclus te kijken. Eén hiervan is het vergelijken van de fasen van je menstruatiecyclus met de seizoenen van het jaar.
Om vrouwen te bevrijden van de schaamte en verwarring die vaak rondom menstruaties spelen, vergelijken steeds meer stemmen de menstruatiecyclus met de seizoenen van het jaar. Zulke en andere metaforen helpen ons het lichaam en haar behoeften beter te begrijpen.
Het idee om de menstruatiecyclus te vergelijken met de seizoenen werd populair gemaakt door schrijfster Maisie Hill in haar boek uit 2019, Period Power: Harness your Hormones and Get your Cycle Working for You. Traditionele en alternatieve gezondheidsbeoefenaars hebben ook manieren voorgesteld om bewust te leven volgens de fasen van de cyclus, waardoor je meer kunt inspelen op wat je lichaam op een bepaald moment nodig heeft.
We hebben meerdere artikelen gepubliceerd over de maandelijkse cyclus en haar verschillende fases. De eerste dag van je menstruatie is de eerste dag van de menstruatiecyclus; Menstruatie wordt gevolgd door de Folliculaire Fase, Ovulatie en, tenslotte, de Luteale Fase. Het is nuttig om te leren over de cyclische veranderingen in je lichaam die door hormoonwisselingen ontstaan in iedere fase, maar zonder bredere context kan deze kennis theoretisch en lastig toepasbaar lijken in het dagelijks leven. Toch zijn de fasen van de maandelijkse cyclus dagelijkse realiteit voor wie menstrueert. Door deze ervaring in een holistische metafoor te plaatsen, krijg je een handig kader voor het begrijpen van hormonale veranderingen en wat deze voor jou betekenen.
Auteurs en gezondheidsprofessionals die deze kijk adviseren, zien de menstruatiecyclus niet enkel als voortplantingsmiddel. Hoewel ovulatie en de essentiële functie daarvan voor vruchtbaarheid onmiskenbaar de belangrijkste evolutionaire reden is dat de vrouwelijke cyclus zich ontwikkeld heeft, veroorzaakt de cyclus uiteenlopende effecten in het lichaam en beïnvloedt zij de energie en mentaal/emotioneel welzijn van een vrouw. Dus meer inzicht in de cyclus is gunstig voor iedereen, punt uit.
De Seizoenen van de Menstruatiecyclus
Deze inmiddels populaire metafoor vergelijkt elke van de vier fasen in de cyclus met één van de seizoenen van het jaar, beginnend met de Winter. (In sommige artikelen spreken we over drie fasen. In dit model wordt menstruatie apart gezien van de folliculaire fase.)
Winter—Menstruatie
In een gemiddelde cyclus van 28 dagen duren de menstruatiedagen ongeveer de eerste 7 dagen. De gehaltes van progesteron, oestrogeen en testosteron zijn laag. Energie is schaars, je kunt prikkelbaar zijn en last hebben van krampen of hoofdpijn. Omdat er weinig oestrogeen in je lichaam zit, heb je minder middelen om pijn en ongemak te bestrijden.
Deze fase lijkt op de Winter, waarin je lichaam langzamer functioneert, meer rust nodig heeft en je sneller overweldigd kunt raken. Net als in de winter voel je je wellicht prettiger binnen, gezellig met een warme drank. Dit is het moment voor rustige beweging en kalme wandelingen in plaats van intensieve sport.
Lente—De Folliculaire Fase
Zodra je menstruatie voorbij is, stijgen de oestrogeen- en testosteronwaardes. Follikelstimulerend hormoon (FSH) zorgt ervoor dat de follikels in een van je eierstokken rijpen. Het vruchtbare venster staat nu open. Energie en motivatie komen terug. Je krijgt weer meer zin in sociale contacten.
Er liggen nog vele dagen voor je voordat je hormonen weer dalen, dus dit is een goed moment om gezonde gewoontes te starten en juist meer intensieve work-outs te doen.
Zomer—Ovulatie
De dagen rond de ovulatie zijn je piekmomenten. Oestrogeen bereikt een piek, wat je humeur en veerkracht tegen pijn en irritatie verbetert. Je bent actief en gemotiveerd.
Moeilijke taken op werk en thuis en sociale ontmoetingen verlopen soepel tijdens de Zomer. Net als een mooie zomer uitnodigt tot openheid en verbondenheid, zijn je eierstokken klaar voor romantiek en is je seksuele verlangen toegenomen. Je hele lichaam zegt: nu ben je het meest vruchtbaar! Maar zoals altijd geldt, als je niet zwanger wilt worden—gebruik bescherming, ook als je in het moment wordt meegesleept.
Herfst—De Luteale Fase
Na je je een paar dagen fantastisch te hebben gevoeld, gaat, als het eitje niet bevrucht wordt, je cyclus verder en beginnen je hormonen te dalen. Er is een korte tweede piek in oestrogeen midden in deze fase, maar dit is doorgaans het moment waarop veel vrouwen premenstruele klachten krijgen. Je lichaam is gevoeliger voor pijn—je borsten kunnen gevoelig zijn en je kunt hoofdpijn krijgen. Je voelt emoties heftiger als je oestrogeen daalt.
Herfst is de tijd om weer af te remmen en je klaar te maken voor de Winter. Sta stil bij hoe je je voelt. Ben je sneller moe? Heb je meer trek? Als je weet wat er meestal gebeurt in deze fase, merk je het ook sneller als er iets afwijkt. Heb je wijziging in klachten, of ervaar je heftige PMS, bespreek dit dan met je arts. Negeer het niet als ‘weer zo’n PMS-klacht’—misschien kun je verlichting krijgen door kleine aanpassingen in je leefstijl of het aanpakken van eventuele onderliggende gezondheidsproblemen.
De voordelen van bewust omgaan met je cyclus zijn onder meer dat je sneller merkt als er iets aan je gezondheid mankeert en dat je kunt plannen wat je wanneer het beste doet—sporten, sociale activiteiten, intensief werk, rustmomenten… Als je weet wat je hormonen doen, voelt het makkelijker aan wat je ondergaat.
Een veelgehoorde kritiek is dat de menstruatiecyclus eeuwenlang is gebruikt om vrouwen te beperken en uit te sluiten. Zijn het feminisme en het moderne idee dat vrouwen en mannen gelijkwaardig zijn niet juist een tegenkracht tegen het idee dat menstruatie vrouwen zouden beperken of verzwakken? Het lijkt misschien of erkennen dat vrouwen soms fysieke/mentale/emotionele ‘lows’ ervaren, deze achterhaalde denkbeelden bevestigt. Ja, en nee.
Hoe je dit idee omarmt, bepaal je zelf. Sommige vrouwen kiezen graag voor een radicale interpretatie waarbij ze alles—belangrijke afspraken, vakanties—plannen volgens hun cyclus. Dit kan interessant en waardevol zijn, maar elk aspect van je leven rond je hormonale pieken en dalen organiseren is lang niet altijd haalbaar of nodig.
Deze metafoor geldt niet voor iedereen. Niet iedereen ervaart grote schommelingen in energie, stemming en motivatie. Vrouwen die hormonale anticonceptie gebruiken, merken deze fasen ook niet, omdat hun hormonenniveau kunstmatig stabiel blijft tijdens de maand.
En miljoenen mensen met onregelmatige menstruaties of aandoeningen die de cyclus verstoren, zoals polycysteus ovarium syndroom, vinden de oproep tot ‘afstemmen op je innerlijke natuurgodin’ juist soms wereldvreemd—het past niet bij hoe zij de cyclus beleven.
Toch ervaren álle mensen, mannen inbegrepen, hormonale schommelingen die hun stemming, pijnbeleving en gedrag beïnvloeden. Menstruatie is slechts één van de vele factoren die ons lichaam beïnvloedt. Door je unieke lichaam te begrijpen—en hoe de cyclus jouw ervaring beïnvloedt—ben je beter voorbereid op wat je nodig hebt.
Of je de seizoensmetafoor nu waardevol vindt of niet, wij adviseren iedereen die menstrueert haar cyclus bij te houden. Zodra je vertrouwd raakt met het ritme van je cyclus, wordt het makkelijker om vrede te hebben met de veranderingen die je doormaakt.
Je kunt je menstruatie volgen met WomanLog. Download WomanLog nu:
