Kiezen of je wel of niet wilt menstrueren
De gemiddelde vrouw brengt ongeveer zes jaar van haar leven menstruerend door. De meesten van ons accepteren dit simpelweg als een onderdeel van het leven, maar het zou toch wel fijn zijn als we ons daar geen zorgen over hoefden te maken.
De wonderen van de moderne wetenschap hebben ons verschillende manieren gegeven om precies dat te doen. We kunnen beïnvloeden hoe ons lichaam fundamenteel functioneert, al kost het wat meer moeite dan alleen met een toverstaf zwaaien. Er zijn ook veiligheidsoverwegingen waarmee je rekening moet houden.
Waarom zou iemand van haar menstruatie af willen?
Hoewel menstrueren een natuurlijk proces is, is het voor sommige vrouwen zo ingrijpend dat ze hun leven op pauze moeten zetten. Zelfs vrouwen die minder last hebben, leiden drukke levens, dus pijn, hoofdpijn en bloed zijn niet welkom. Het is niet ongebruikelijk om te wensen dat het gewoon stopt.
Veel vrouwen hebben geen kinderwens en zijn zeker dat dit in de toekomst niet verandert. Voor hen voelt het doorlopen van een proces dat het lichaam voorbereidt op zwangerschap volkomen overbodig.
Hormonale anticonceptiva
Hormonen zijn essentieel voor de menstruatiecyclus. Hormonale anticonceptie grijpt in op het vrouwelijke endocriene systeem om zwangerschap te voorkomen. Dit gebeurt door het cervicaal slijm te verdikken zodat sperma de baarmoeder niet binnenkomt, door het baarmoederslijmvlies te verdunnen zodat een bevruchte eicel zich niet kan innestelen, en/of door te voorkomen dat er eicellen vrijkomen – of een combinatie hiervan.
Er zijn twee veelgebruikte manieren om hormonale anticonceptiva te categoriseren:
- Vervangingsfrequentie? Kortwerkende, omkeerbare anticonceptiva (SARC's) en langwerkende, omkeerbare anticonceptiva (LARC's)
- Ingrediënten: progestageen-only anticonceptiva (zoals de naam aangeeft bevatten ze alleen progestageen) en combinatie-anticonceptiva (die zowel progestageen als oestrogeen bevatten).
Deze onderscheidingen zijn belangrijk, niet alleen omdat ze relevante informatie geven over het juiste gebruik, maar ook omdat er gezondheidsproblemen zijn die gevaarlijk kunnen reageren op oestrogeen.
Combinatie-anticonceptiva kunnen complicaties veroorzaken als je zwanger bent, in de eerste maand borstvoeding geeft, of als je obesitas hebt, rookt of recent gerookt hebt en ouder bent dan 35 jaar, een geschiedenis hebt van bloedstolsels, trombose, beroerte, hartproblemen, kanker, lever- of galblaasaandoeningen, diabetes of gerelateerde complicaties, ernstige migraine (vooral met aura als waarschuwingssignaal), of als je medicijnen gebruikt die kunnen interageren met anticonceptie (waaronder sommige antibiotica).
Zelfs correct gebruik van anticonceptiva is niet altijd eenvoudig. Mogelijke bijwerkingen van hormonale anticonceptie zijn gewichtstoename, hoofdpijn, pijnlijke borsten, onregelmatige menstruaties, stemmingswisselingen, minder zin in seks, acne en misselijkheid. Dit verschilt van persoon tot persoon en is soms gewoon een teken van gewenning aan de anticonceptie.
Ongeacht welk hormonaal anticonceptivum je wilt gebruiken, overleg altijd vooraf met een gekwalificeerde professional over de mogelijke risico's. Zelfs als je denkt dat er niets kan misgaan, is er altijd een kans dat je iets belangrijks niet weet.
De anticonceptiepil
‘De pil’ is een SARC. Ze wordt selectief gebruikt om een kunstmatige menstruatiecyclus op te wekken. Dit gebeurt door een serie ‘actieve’ pillen met hormonen in te nemen, waardoor je niet menstrueert, gevolgd door een set ‘inactieve’ pillen zonder hormonen of door een stopweek, waardoor het baarmoederslijmvlies kan worden afgestoten.
De meeste SARC's volgen een cyclus van 28 dagen (het gemiddelde van natuurlijke cycli): je neemt 21 dagen hormonen en stopt 7 dagen. Er bestaan ook lang-cyclus pillen, die je 12 weken onafgebroken gebruikt, gevolgd door een week inactieve pillen, waardoor je van gemiddeld 13 naar 4 menstruaties per jaar kan gaan.
Je kunt deze kunstmatige periode vermijden door de inactieve pillen over te slaan en direct door te gaan met de actieve pillen. Het baarmoederslijmvlies wordt dan niet afgebroken en afgestoten – je hebt dus geen menstruatie. Als de pil juist wordt gebruikt, zijn er geen extra risico’s. De mogelijke bijwerkingen van continu pilgebruik zijn dezelfde als bij de 28-dagen-cyclus. De hormoonspiegels blijven constant, wat betekent dat er geen opbouw is van het endometrium. Sterker nog: hoe langer je de pil neemt, hoe dunner het baarmoederslijmvlies wordt. Dit herstelt zich weer als je stopt met de pil.
Sommige vrouwen ervaren spotting (licht bloedverlies tussen de menstruaties) bij het starten van het doorlopend slikken van de pil. Dit verdwijnt meestal na verloop van tijd. Anderen krijgen na een aantal maanden spotting; zij kunnen dan een stopweek nemen.
Injecties
Anticonceptie-injecties zijn LARC's. Ze onderdrukken de eisprong, waardoor de eierstokken geen eicel vrijgeven, en verdikken het baarmoederhalsslijm zodat sperma de eicel niet kan bereiken.
Er zijn vier hoofdtypen anticonceptie-injecties—Depo-Provera (DMPA), Gecombineerde injecteerbare anticonceptiva (CIC's), Sayana Press en Noristetat (NETE). De beschikbaarheid verschilt per land. Alle injecties zijn 99% effectief bij correct gebruik. De verschillen zitten vooral in injectieplaats, werkingsduur en hersteltijd van de vruchtbaarheid.
Veel vrouwen stoppen met menstrueren na enkele injecties, maar dit geldt niet voor iedereen. Je menstruatie kan veranderen, zwaarder of lichter worden, of helemaal stoppen. Stoppen met menstrueren is een bijwerking, geen doel op zich van een LARC-injectie. Het is dus geen gegarandeerde manier om bloedverlies te stoppen.
Toch stopt bij 60–70% van de vrouwen die starten met LARC-injecties na verloop van tijd de menstruatie, meestal na ongeveer een jaar.
Het hormonale spiraaltje
Het spiraaltje (IUD, intra-uteriene device) is een klein hulpmiddel dat in de baarmoeder wordt geplaatst als anticonceptie. Het is ook een LARC en een van de meest effectieve methodes. Het hormonale spiraaltje geeft een vorm van progestageen af die het baarmoederhalsslijm verdikt zodat sperma de eicel niet kan bereiken. Bij sommige vrouwen kan progestageen ook de eisprong onderdrukken. Er is ook een niet-hormonaal spiraaltje dat niet op de hormoonhuishouding inwerkt.
Sommige vrouwen ervaren in de eerste 3–6 maanden na plaatsing juist langere of pijnlijkere menstruaties. Er bestaat een klein risico op infectie of dat het lichaam het spiraaltje afstoot – je arts zal uitleggen hoe je controleert of het nog goed zit. Het spiraaltje wordt afgeraden bij vrouwen met een voorgeschiedenis van bekkeninfecties. Het hormonale spiraaltje kan 3 tot 5 jaar blijven zitten, afhankelijk van het merk.
Hysterectomie
Een hysterectomie is het chirurgisch verwijderen van de baarmoeder (en soms ook andere omliggende structuren).
Het verwijderen van de baarmoeder, eierstokken of eileiders maakt vruchtbaarheid onmogelijk en stopt de menstruatie voorgoed. De operatie brengt risico’s met zich mee en wordt meestal alleen geadviseerd als andere behandelingen niet mogelijk zijn of niet werken.
Een hysterectomie wordt gebruikt bij problemen van het vrouwelijke voortplantingsstelsel, zoals:
- endometriose
- chronische bekkenpijn
- hevig menstrueel bloedverlies
- baarmoederfibromen
- gynaecologische kanker
Er zijn drie soorten hysterectomieën:
- Totale hysterectomie: verwijderen van de baarmoeder en baarmoederhals
- Subtotale hysterectomie: alleen het grootste deel van de baarmoeder wordt verwijderd, de baarmoederhals blijft zitten
- Radicale hysterectomie: verwijderen van de gehele baarmoeder, baarmoederhals, bovenste deel van de vagina en parametrium. Dit gebeurt meestal bij kanker.
Er zijn verschillende chirurgische methoden voor een hysterectomie, met elk hun voor- en nadelen. Je arts bepaalt welke methode geschikt is in jouw situatie.
Hoewel de ingreep doorgaans veilig is, kunnen in zeldzame gevallen de volgende problemen optreden: urine-incontinentie (ongewild urineverlies), vaginale verzakking (de vagina zakt uit haar normale positie), een vaginale fistel (abnormale verbinding van de vagina met een ander orgaan), chronische pijn, hevig bloedverlies, bloedstolsels, bloedingen, letsel aan omliggende organen en infecties.
Na een geslaagde hysterectomie blijf je gewoonlijk tot 5 dagen in het ziekenhuis en ben je binnen 6 tot 8 weken volledig hersteld. De hersteltijd hangt af van de ingreep.
Geen bloed, geen probleem?
Een leven zonder menstruatie is heel begrijpelijk en mogelijk, maar er zijn veel factoren om rekening mee te houden. Soms is het niet de menstruatie zelf die het probleem vormt, maar de bijbehorende klachten.
Afhankelijk van waar je vanaf wilt, loont het om ook te kijken naar minder ingrijpende oplossingen. In sommige gevallen kan een verandering in dagelijkse stress of het beperken van bepaalde voedingsmiddelen al verschil maken.
Dat gezegd hebbende: als je lijdt, mag je altijd actie ondernemen die voor jou nodig voelt, zolang je goed geïnformeerd bent en jezelf niet in gevaar brengt. Het is immers jouw lichaam.
Opmerking van de redactie: Vanwege overlappende informatie citeren we uit ons artikel over Hormonale anticonceptie.
Je kunt je menstruatie volgen met WomanLog. Download WomanLog nu:
