Aanrakingstekort: Een bijwerking van de pandemie
Mensen hebben een aangeboren behoefte aan sociale interacties, waaronder fysieke aanraking. Aanraking is van vitaal belang voor het welzijn van een persoon. Door de social distancing-maatregelen tijdens de Covid-19-pandemie zijn veel van ons nu aanrakingstekort. Wat zijn de gevolgen, en is het mogelijk om het gebrek te compenseren?
Van knuffels tot handdrukken, er zijn zoveel manieren waarop we gewend zijn contact te maken met anderen, waarmee we onze behoefte aan aanraking vervullen zonder dat we ons daarvan bewust zijn. Nu moeten we onze gewoontes veranderen om de verspreiding van het coronavirus te beperken. Maar direct contact tussen mensen is een basisbehoefte, en zonder dat verergert de eenzaamheid waar veel van ons al mee worstelen.
Wetenschap helpt ons begrijpen waarom sociale steun en menselijk contact essentieel zijn voor fysieke en mentale gezondheid, vooral in tijden van stress en onzekerheid.
Wetenschappelijke studies tonen ook het belang aan van fysieke aanraking tijdens de kindertijd, wat onder andere samenhangt met:
- betere prestaties op cognitieve en fysieke tests
- een sterker immuunsysteem
- minder agressief gedrag
Hoewel de menselijke behoefte aan fysieke aanraking iets is waar we ons bewust van horen te zijn, is het minstens zo belangrijk te erkennen dat iemand aanraken betekent dat je haar persoonlijke ruimte binnendringt (iets dat je nooit zonder toestemming moet doen). Elke cultuur heeft zijn eigen tolerantie voor aanraking. Zo staan Finnen erom bekend liever afstand te houden, terwijl Argentijnen zich juist prettiger voelen dicht bij elkaar.
Sommige mensen vinden aanraking helemaal niet prettig. Hafefobie is een angststoornis die ervoor zorgt dat aanraken als onaangenaam wordt ervaren—voor deze mensen is aangeraakt worden zelfs pijnlijk.
De voordelen van aanraking
In vergelijking met kinderen lijken jongvolwassenen minder afhankelijk van aanraking, maar oudere volwassenen die vaker alleen zijn, zijn juist kwetsbaarder en hebben doorgaans meer huidcontact nodig dan jongere mensen. Veel onderzoeken hebben het positieve effect van sociale steun op gezondheid en welzijn aangetoond. Sociale steun betekent ongeveer: betekenisvolle relaties die zorg, empathie en veiligheid bieden, en daarmee weerbaarheid en een positief zelfbeeld versterken.
Je verbonden voelen met anderen, vooral via fysieke aanraking, kan zelfs beschermen tegen de negatieve effecten van stress. Sterke sociale steun en intiem fysiek contact zoals knuffelen kunnen zelfs beschermen tegen infecties, omdat het het immuunsysteem versterkt. Fysiek contact met een dierbare en vertrouwde persoon stimuleert het parasympathisch zenuwstelsel, dat het lichaam vervolgens kalmeert en ontspant. Door aanraking wordt de hartslag langzamer, bloeddruk verlaagt, cortisol—het stresshormoon—daalt, en het lichaam maakt oxytocine aan—het hormoon voor liefde en hechting.
Alleen al iemands hand vasthouden die pijn heeft, kan helpen om haar door een moeilijke periode te loodsen. En dit is zowel positief voor de gever als voor de ontvanger, want aanraking werkt altijd twee kanten op.
Zelfs een vriendelijke aanraking van een onbekende kan gevoelens van sociale uitsluiting verminderen. Dat is vooral belangrijk voor mensen die extra gevoelig zijn voor isolatie, zoals ouderen en sociaal ongemakkelijke mensen. Mannen ervaren doorgaans vaker aanrakingstekort dan vrouwen, deels door ongezonde, traditionele mannelijke ideaalbeelden die platonische aanraking ontmoedigen.
Zorgen voor lichamelijke genegenheid bij jezelf is beter dan niets. We troosten onszelf voortdurend—we wrijven over ons voorhoofd, wringen onze handen, strijken door ons haar, strijken over onze nek. Dit geldt ook voor seksuele aanraking—masturbatie kan een vorm van troostende aanraking zijn die helpt stress te verminderen, net zo goed als lust te bevredigen.
Omgaan met aanrakingstekort
Een jaar geleden hadden we kunnen aanraden om platonische aanraking te zoeken in de vorm van een massage, een pedicure of manicure, naar de kapper gaan, danslessen volgen of gewichtheffen in de sportschool met een coach. Op dit moment zijn dit soort activiteiten een onbereikbare luxe als we veilig willen blijven.
In de nieuwe realiteit door de coronapandemie zijn veel van de mensen met het grootste risico op besmetting (mensen met een beperking, chronisch zieken, en ouderen) ook degenen die langdurig aanrakingstekort ervaren. In quarantaine of zelfisolatie lijden vooral mensen die alleen wonen het meest onder het gebrek aan aanraking, omdat contact met kinderen, kleinkinderen, vrienden en andere familieleden niet mogelijk is.
Hoewel contact op afstand behoorlijk helpt tegen eenzaamheid, is het duidelijk dat noch telefoongesprekken, online chatten, noch welke interactieve media dan ook, menselijke aanraking kunnen vervangen. De menselijke huid is uniek en onnavolgbaar. Vaak vanzelfsprekend gevonden, is de huid een sterk gespecialiseerd orgaan en onze tastzin is bijzonder verfijnd.
Juist daarom twijfelen veel mensen eraan of seksrobots ooit echte mensen zouden kunnen vervangen—zelfs het meest geavanceerde mechanisme kan niet hetzelfde gevoel geven als het aanraken van iemands huid, haar warmte en geur voelen. Sekswinkels melden zelfs een grotere vraag naar verschillende speeltjes—including mensachtige poppen—tijdens de pandemie.
Hoe kunnen we onszelf dan troosten als er niemand is om aan te raken? Hier zijn een paar suggesties:
- Denk terug aan fijne momenten uit het verleden waarin fysieke aanraking een rol speelde. Het menselijk lichaam is verrassend goed in het nabootsen van echte voordelen van ingebeelde ervaringen.
- Neem een lang bad of een warme douche en ervaar hoe het water over je lichaam stroomt.
- Knuffel een knuffel van vroeger of wikkel jezelf in een deken—sommige mensen merken dat verzwaarde dekens helpen tegen angst en onrust.
- Heb je een huisdier, breng dan bewust tijd met haar door; een kat aaien is bijvoorbeeld aantoonbaar goed voor zowel de kat als haar baasje.
- Kijk in huis rond: misschien heb je een bijzonder zacht shirt dat je kunt dragen, of een boek met een textuur waar je graag je handen overheen laat glijden.
- Wees extra lief voor je eigen lichaam—geef jezelf een thuis-spadag met een mooie manicure of een zelfmassage; doe oefeningen waar je ontspannen van wordt; of, als je zin hebt, masturbeer.
Sommige mensen ervaren Autonomous Sensory Meridian Response (ASMR) bij het luisteren naar bepaalde geluiden, zoals gefluister of het borstelen van hun haar.
Deze bijzondere geluiden stimuleren het deel van de hersenen dat geassocieerd wordt met aanraking en verbinding. Mensen die ASMR ervaren geven aan zich zowel mentaal als fysiek te ontspannen. ASMR is ook een handig hulpmiddel tegen stress en om mensen met slaapproblemen te helpen. Je vindt deze geluiden op YouTube, Spotify en andere mediaplatforms.
Je kunt ook proberen een dagboek bij te houden of vrijuit te schrijven. Je gevoelens en gedachten opschrijven helpt die gevoelens te verwerken. Andere mindfulness-technieken, zoals meditatie en ademhalingsoefeningen, kunnen net zo therapeutisch zijn.
Voor sommige mensen, vooral zij die gewend zijn een sterke, zelfbeheersende indruk te maken, kan elke vorm van zelftroost gênant aanvoelen. Het helpt om het te zien als een manier van heling—je helpt jezelf omgaan met stressvolle omstandigheden. Daar is niets mis mee.
Je kunt je menstruatie bijhouden met WomanLog. Download WomanLog nu:
