Blaasdruk: Interstitiële Cystitis versus Urineweginfectie
Het is geen overdrijving om te zeggen dat het menselijk urinestelsel fascinerend is. De meesten van ons schenken er weinig aandacht aan, tenzij er een probleem is, maar het urinestelsel speelt een vitale rol in ons lichaam. Het zuivert het bloed, verwijdert gifstoffen en reguleert het bloedvolume en de samenstelling van het bloed. Toch is het niet ongewoon om klachten van het urinestelsel te ervaren. Veel van deze klachten beginnen met blaasdruk en vaker moeten plassen. In dit artikel bespreken we de meest voorkomende oorzaken van blaasdruk en vergelijken we deze, zodat je de verschillende signalen beter kunt herkennen.
We hebben het allemaal meegemaakt—geen wc in de buurt en je moet NU! Het ongemak dat we op zulke momenten voelen, is druk op de blaas omdat deze vol is met urine. Vrouwen kunnen ongeveer 500 ml urine opslaan, en mannen circa 700 ml.
Onze lichamen zijn echter erg slim. In plaats van tot het laatste moment te wachten, krijg je doorgaans al aandrang om te plassen wanneer je blaas gevuld is met 200–350 ml. Dan geven de zenuwen in je blaaswand een signaal aan je hersenen dat het tijd is om te gaan. Hoe langer je wacht, hoe moeilijker het wordt om deze signalen te negeren. Zodra je geplast hebt, verdwijnt de druk en kun je ontspannen. Normaal gesproken plassen we 4 tot 10 keer per dag, afhankelijk van hoeveel we drinken, hoeveel we zweten en andere factoren.
Voor mensen die lijden aan een blaasdrukaandoening gaat die pijn echter niet weg na het plassen, en kan zelfs toenemen. In de meeste gevallen wordt dit type blaasdruk in verband gebracht met een chronische aandoening, interstitiële cystitis (IC) genoemd. Urineweginfecties (UWI’s) zijn echter ook een veelvoorkomende oorzaak van intense blaaspijn die meestal medische aandacht vereist. Laten we de twee vergelijken zodat je de verschillen herkent en weet waar je op moet letten.
Interstitiële cystitis versus urineweginfectie
De onderstaande tabel vergelijkt de twee meest voorkomende oorzaken van blaasdruk. Als je de waarschuwingssignalen leert herkennen, weet je wanneer het tijd is om medische hulp te zoeken. Hoewel er verschillende oorzaken van blaasdruk zijn, hebben deze twee heel kenmerkende symptomen en kunnen ze allebei levenslange complicaties veroorzaken, vooral als ze te lang onbehandeld blijven.
Interstitiële Cystitis
IC, ook wel blaaspijnsyndroom genoemd, is een aandoening waarbij de blaas overgevoelig en overactief raakt. IC veroorzaakt dat je veel vaker plast dan normaal—tot wel 60 keer per dag—zelfs als je blaas leeg is. De aandoening is pijnlijk en kan plassen en seksueel contact zeer onaangenaam maken.
Waardoor ontstaat interstitiële cystitis?
Interstitiële cystitis is geen infectie en de medische wetenschap weet nog steeds niet precies wat de oorzaak is. Factoren die IC kunnen uitlokken of verergeren zijn onder andere:
- allergieën
- vaatproblemen
- auto-immuunreacties
- problemen met het slijmvlies van de blaaswand
- bepaalde infecties die de blaas overgevoelig maken
- genetische aanleg
Hoewel mannen soms lijden aan interstitiële cystitis, zijn vrouwen veel vatbaarder voor het ontwikkelen van deze aandoening.
Symptomen van interstitiële cystitis
De belangrijkste symptomen van IC zijn blaasdruk en blaaspijn. Andere signalen om op te letten:
- constante aandrang om te plassen (rond de 60 keer per dag)
- plasjes steeds met kleine hoeveelheden
- pijn in het bekkengebied
- pijn tijdens seks
Deze symptomen kunnen tijdelijk verminderen en later weer terugkomen.
Verloop
De meeste mensen die interstitiële cystitis ontwikkelen, zijn in de dertig. Je kunt de symptomen opmerken, zelfs als je voorheen gezond was en nooit blaasproblemen had. Hoewel IC niet te genezen is, is het belangrijk om medische hulp te zoeken. Als je geen levensstijl aanpast en meteen medische behandeling start, kan de aandoening verergeren en leiden tot onder andere:
- verminderde blaascapaciteit en moeite met het ophouden van urine
- pijn in het bekken en vaak moeten plassen, wat slaapstoornissen en uitputting veroorzaakt
- bekkenpijn tijdens seks kan je relaties beïnvloeden.
Soort pijn
Het type en de ernst van de pijn varieert per persoon. Meestal begint het met druk in het bekkengebied en de onderbuik. De pijn kan toenemen van mild naar hevig en langdurig aanhouden.
Behandeling van interstitiële cystitis
Voor behandeling moet je arts vaststellen dat je IC hebt. Dit kan lastig zijn, omdat de symptomen veel lijken op die van andere blaasziekten. Je arts voert waarschijnlijk een inwendig bekkenonderzoek uit en doet diverse onderzoeken, zoals urineonderzoek, cystoscopie (een buisje via de plasbuis), biopt of urinecytologie om andere aandoeningen uit te sluiten.
Na de diagnose zal de arts behandelopties voorstellen, bijvoorbeeld:
- fysiotherapie om de bekkenbodemspieren te versterken
- voorgeschreven medicijnen zoals pentosanpolysulfaatnatrium (Elmiron), een goedgekeurd medicijn voor IC, of tricyclische antidepressiva om blaasdruk te verlichten en de plasfrequentie te verminderen
- antihistaminica bij allergie-gerelateerde IC
Als de eerste behandelingen niet voldoende helpen, kunnen meer geavanceerde opties worden overwogen, zoals:
- uitrekken van de blaas door deze met water te vullen
- zenuwstimulatie van de zenuwen in de blaas
- blaasinstillaties, waarbij rechtstreeks een of meerdere medicijnen zoals dimethylsulfoxide (DMSO), steroïden, heparine, natriumbicarbonaat of hyaluronzuur in de blaas worden ingebracht.
Aanpassingen in je levensstijl kunnen helpen. Het vermijden van bepaalde voedingsmiddelen en dranken zoals alcohol, citrusvruchten, kunstmatige zoetstoffen, pittig eten, cafeïne, augurken, tomaten en andere zure producten kan verlichting geven.
Stoppen met roken wordt ten zeerste aangeraden omdat gifstoffen in sigaretten IC kunnen verergeren.
Kun je het voorkomen?
Omdat we de oorzaak van IC niet kennen, kun je het niet voorkomen of genezen. Maar door een behandelplan te volgen, kunnen klachten wel tot een minimum worden beperkt en voel je je beter.
Urineweginfectie
UWI’s zijn veelvoorkomende infecties die elk deel van de urinewegen kunnen treffen. De infectie start meestal in de plasbuis en kan opstijgen tot aan de nieren.
Waardoor ontstaat een urineweginfectie?
E. coli-bacteriën veroorzaken ongeveer 90% van alle UWI’s. Deze bacteriën zijn altijd aanwezig in de dikke darm en rond de anus, en kunnen via onjuist afvegen na het plassen of ontlasten, tijdens seks of masturbatie, door gebrekkige hygiëne of het gebruik van een katheter in de plasbuis terechtkomen.
Vrouwen zijn gevoeliger voor UWI’s. Minstens 20% van alle vrouwen krijgt ooit een UWI. Dit komt door anatomische verschillen: de mannelijke plasbuis is ongeveer 20 cm, terwijl die van vrouwen maar 5 cm is—waardoor bacteriën sneller naar boven kunnen reizen vóórdat ze worden uitgeplast.
Sommige mensen denken dat kou ook een urineweginfectie veroorzaakt. Hoewel lage temperaturen geen infectie veroorzaken, kan koud of wisselend weer de kans op een UWI verhogen. Wanneer je het koud hebt, moeten je nieren meer bloed filteren ter bescherming van de inwendige organen. Hierdoor heb je meer vocht nodig. Is er te weinig vocht, dan blijft urine langer achter in de urinewegen, wat bacteriën een kans geeft om zich te ontwikkelen.
Symptomen van een UWI
UWI’s veroorzaken veel ongemakken, zoals:
- hevige plasdrang die niet verdwijnt na het plassen
- brandend gevoel bij het plassen
- vaak kleine beetjes moeten plassen
- troebele urine
- bloed bij de urine—je kunt bloedsporen op het toiletpapier zien of bruine/donkergekleurde urine
- sterk ruikende urine
- pijn in de onderbuik/bekken
- rugpijn—als de infectie opstijgt naar de bovenste urinewegen
- koorts
- rillingen
- algemene malaise en vermoeidheid
Toch geven UWI’s soms helemaal geen klachten—daardoor zijn ze extra gevaarlijk omdat de bacteriën ongemerkt naar de hoger gelegen urinewegen kunnen opstijgen en zo voor ernstige complicaties zorgen.
Verloop
Hoewel UWI’s meestal in de lagere urinewegen beginnen, kan een infectie elk deel van het urinestelsel aantasten en zich uitbreiden als deze niet wordt behandeld.
Complicaties van een onbehandelde UWI kunnen ernstig zijn. Eén van de ergste gevolgen is blijvende nierschade.
Andere aandachtspunten:
- sepsis en bloedvergiftiging als de bacteriën in je bloed terechtkomen
- terugkerende UWI’s
- vernauwing van de plasbuis, vooral bij mannen
- verhoogd risico op een baby met een laag geboortegewicht als de infectie tijdens de zwangerschap optreedt.
Soort pijn
Pijn bij een UWI start vaak aan de opening van de plasbuis en geeft een brandend gevoel bij het plassen. Naarmate de infectie toeneemt, krijg je pijn in de onderbuik en het bekken, en later in de onder- of middenrug bij de nieren.
Behandeling
Soms gaat een UWI vanzelf over. Maar meestal zijn antibiotica nodig, zeker als je veel pijn, koorts of misselijkheid ontwikkelt of als de klachten langer dan 5–7 dagen aanhouden.
De arts doet urineonderzoek en bekijkt de kweekresultaten om te bepalen wat de oorzaak is. Veelgebruikte antibiotica bij UWI’s zijn onder andere:
- nitrofurantoïne
- sulfonamiden
- amoxicilline
- cefalosporines
- doxycycline
- fosfomycine
- chinolonen
Kun je UWI’s voorkomen?
UWI’s zijn vaak te voorkomen, en er zijn veel hygiënische tips die je risico verkleinen. Wees niet te streng voor jezelf als je er toch een oploopt—zelfs de meest oplettende personen maken dit mee.
Tips om je risico op een UWI te verlagen:
- Drink veel, zeker water. Hoe meer je drinkt, hoe vaker je plast—en urine spoelt bacteriën weg.
- Plas altijd na seks en masturbatie. Veel huid-op-huidcontact en frictie vergemakkelijken dat bacteriën bij de plasbuis komen.
- Veeg altijd van voren naar achteren: zo voorkom je dat bacteriën van de anus richting plasbuis meevegen.
- Heb altijd veilg seks: gebruik condooms, en neem bij zowel anale als vaginale seks altijd een schone condoom na het switchen.
- Gebruik anticonceptiemethoden anders dan een pessarium of condooms met zaaddodende middelen, aangezien deze het risico op UWI’s verhogen.
- Draag loszittend ondergoed van natuurlijke stoffen zodat je huid kan ademen en zweet makkelijker verdampt.
Tot slot
Leven met een chronische aandoening zoals interstitiële cystitis of pijnlijke symptomen van een urineweginfectie kan je welzijn flink beïnvloeden. We hopen dat deze informatie je heeft geholpen om de aandoeningen beter te begrijpen en de symptomen te herkennen zodat je weet wanneer je medische hulp moet zoeken en behandeling nodig hebt.
Download WomanLog nu:
