Brandend maagzuur en zure reflux
Misschien heb je na het eten of op andere momenten van de dag brandend maagzuur ervaren. Ondanks hun dreigende namen zijn brandend maagzuur en zure reflux veelvoorkomend (ja, er is een klein verschil tussen de twee) en worden ze op zichzelf niet als aandoeningen beschouwd. Ze veroorzaken echter ongemak en kunnen op een ernstiger probleem wijzen als het gevoel te lang aanhoudt of te vaak voorkomt.
Zure reflux is een veelvoorkomende aandoening waarbij maagzuur vanuit de maag omhoogkomt via de slokdarm. Brandend maagzuur is een brandend gevoel in de borst en keelstreek veroorzaakt door zure reflux. Dit heeft niets met het hart te maken.
Beide zijn spijsverteringsproblemen die in de slokdarm optreden. De slokdarm is de “voedselbuis” die de keel met de maag verbindt. Zij loopt parallel aan de luchtpijp, de “adembuis” die begint vlak na het strottenhoofd en zich splitst naar de longen.
Bovenaan de slokdarm bevindt zich een gespecialiseerd spier, de bovenste slokdarmsfincter (UES) of de cricofaryngeusspier. Soms zeggen we bij verslikken dat een hap eten in het “verkeerde keelgat” is gegaan. Dit gebeurt als je te snel eet en de UES gesloten is wanneer je probeert te slikken, waardoor het eten in de luchtpijp terechtkomt in plaats van in de slokdarm.
De onderste slokdarmsfincter (LES) bevindt zich onderaan de slokdarm, vlak boven de maag. Deze ontspant zich om voedsel in de maag toe te laten en houdt het daar meestal goed.
Soms ontspant de LES na het eten ook, waarbij kleine hoeveelheden maagzuur terug in de slokdarm komen en een brandend gevoel veroorzaken. Als dit slechts af en toe gebeurt en het gevoel niet erg sterk is, hoef je je geen zorgen te maken. Dit type zure reflux kun je vergelijken met boeren, waarbij lucht uit de maag ontsnapt. 1 op de 5 mensen ervaart af en toe zure reflux.
Toch hoort er geen lucht vast te zitten in je maag, en maagzuur hoort niet buiten de maag te komen. De maagwand is speciaal gebouwd om het krachtige maagzuur binnen te houden en voedsel te verteren zonder schade aan andere delen van het lichaam toe te brengen. Hoe vaker je zure reflux krijgt, hoe meer de slokdarm geïrriteerd raakt, wat de symptomen van brandend maagzuur verergert.
Als je nooit zure reflux hebt gehad, is het misschien lastig voor te stellen hoe het verschilt van een boer. Het mechanisme is hetzelfde, maar in plaats van lucht die opstijgt uit de maag voel je een kleine hoeveelheid van het spijsverteringszuur van de maag omhoogkomen in je slokdarm en soms zelfs tot in de keel en mond. Dit gaat gepaard met een onaangenaam brandend gevoel in deze gebieden. Meestal is het gevoel geconcentreerd in het borstgebied. Soms is brandend maagzuur zo plotseling of sterk dat het wordt verward met een hartaanval.
Als jij of iemand in je omgeving pijn of een brandend gevoel in de borst ervaart en je vermoedt een hartprobleem, zoek medische hulp. Symptomen om op te letten zijn onder meer:
- Borstpijn of sterke druk op je ribbenkast, vooral als de druk lang aanhoudt en/of pulserend is
- Benauwdheid of piepende ademhaling
- Overmatig zweten
- Braken of opgeven van bloed
- Misselijkheid, algemene zwakte
- Pijn of een beklemd gevoel in schouders of elders in het lichaam
De symptomen van zure reflux zijn meestal minder heftig en herken je aan het ‘boerderij’ gevoel in de maag.
Waardoor wordt zure reflux veroorzaakt?
De meest voorkomende redenen dat de LES zich opent en maagzuur in de slokdarm laat komen, hangen samen met eet- en leefgewoonten.
Te veel eten of te snel eten kan de maag overbelasten door de bovenste en onderste slokdarmsfincters te vaak te bewegen en lucht te vangen in het spijsverteringskanaal. De LES ontspant zich om overtollige lucht te laten ontsnappen via een boer, maar maagzuur kan ook ontsnappen, vooral als dit vaak gebeurt.
Het dragen van strakke of knellende kleding die druk op je buik zet kan ook irritatie veroorzaken. Daarnaast verhoogt overgewicht de druk op de buikholte, wat tot irritatie van de maag kan leiden.
Bepaalde voedingsmiddelen en dranken die zuur, vet of anderszins irriterend zijn kunnen zure reflux veroorzaken:
- Cafeïnehoudende dranken
- Alcohol
- Koolzuurhoudende of zure dranken (frisdrank, citrusvruchtensap, enz.)
- Zure groenten en fruit (tomaten, citrusvruchten, ananas, enz.)
- Chocolade
- Vette en gefrituurde gerechten
- Pittig eten
- Knoflook en ui
Roken draagt ook bij aan zure reflux, omdat nicotine in gewone en elektronische sigaretten de LES rechtstreeks ontspant, wat reflux veroorzaakt.
Bepaalde medicijnen en voedingssupplementen kunnen bijdragen aan zure reflux of de intensiteit van brandend maagzuur verhogen, bijvoorbeeld pijnstillers (zoals ibuprofen en aspirine), antibiotica, ijzer- en kaliumsupplementen, progesteron.
Deze middelen ontspannen de LES en kunnen de bekleding van je slokdarm irriteren, waardoor deze gevoeliger wordt voor zure reflux en de symptomen van brandend maagzuur verergeren.
Verschillende narcotica en kalmeringsmiddelen zoals opioïden en tranquillizers kunnen ook bijdragen aan zure reflux door de LES te ontspannen.
Als je LES al ontspannen is, kan gaan liggen na het eten zorgen dat deze zich opent. Soms treedt zure reflux ook op bij bukken of het dragen van zware voorwerpen.
Naast zwangerschap zijn veel andere oorzaken van zure reflux en brandend maagzuur direct gekoppeld aan een stressvol leven. Stress ligt ten grondslag aan veel gewoonten die zure reflux en brandend maagzuur uitlokken.
Hoe kun je zure reflux verlichten?
Eet ongeveer drie uur voor het slapengaan je avondeten, zodat je maag tijd krijgt om het voedsel deels te verteren voordat je gaat liggen en maagzuur omhoog kan komen. Vermijd liggen, bukken en sporten direct na het eten. (Oma had dus gelijk.)
Vermijd zure, vette en pittige voedingsmiddelen als je weet dat ze brandend maagzuur veroorzaken.
Beperk koffie- en alcoholgebruik en overweeg te stoppen met roken als je rookt. Omdat nicotine de stof is waardoor de LES ontspant, vermijd je ook het beste e-sigaretten.
Een andere mogelijkheid is om het bovenlichaam tijdens het slapen wat hoger te leggen met kussens of het matras schuin te zetten zodat het maagzuur in de maag blijft.
Werk aan een evenwichtige en gezonde levensstijl: vermijd te veel eten, eet geregeld kleinere maaltijden, zorg voor een goed slaappatroon, beweeg regelmatig en zorg goed voor je algehele gezondheid.
Vrij verkrijgbare middelen zoals antacida die de symptomen van zure reflux verlichten, zijn verkrijgbaar bij apotheek en drogist. Andere medicijnen, zoals Nexium (esomeprazol magnesium) en Prilosec (omeprazol magnesium), zijn op recept en verminderen de aanmaak van maagzuur, maar moeten eerst door een arts worden goedgekeurd.
Gelukkig is zure reflux meestal slechts een bijwerking van een druk leven en een irriterend dieet. Met kleine aanpassingen en gezondere keuzes nemen de symptomen meestal snel af. Een gezonde levensstijl is ook vrijwel de enige manier om brandend maagzuur tijdens de zwangerschap te verminderen. Als zuurbranden en reflux echter aanhouden nadat je maatregelen hebt genomen, moet je ook aan andere spijsverteringsproblemen denken.
Waarop kan brandend maagzuur nog wijzen?
Chronisch brandend maagzuur staat bekend als gastro-oesofageale refluxziekte (GERD); hierbij heeft de patiënte na het eten regelmatig een brandend gevoel in de borst. GERD kan ontsteking en zweren veroorzaken, verhoogt het risico op slokdarmkanker, en kan kortademigheid en astma-aanvallen uitlokken. Een chronische hoest en slikproblemen kunnen ook symptomen van GERD zijn.
Ontstoken luchtwegen kunnen druk op de inwendige organen zoals het diafragma uitoefenen, waardoor de maag geïrriteerd raakt en zure reflux kan ontstaan.
Word je wakker met een zure smaak in je mond of pijn in je borst, dan kan dit wijzen op nachtelijke zure reflux. Dit is een bijzonder ernstige vorm van reflux, omdat het maagzuur lange tijd in de slokdarm blijft en de bekleding ervan kan beschadigen. Vermijd eten of snacken vlak voor het slapengaan om dit te voorkomen.
Hiatale hernia is een aandoening waarbij het bovenste deel van de maag naar boven uitstulpt in de slokdarm en ernstige zure reflux veroorzaakt. Dit is vaak ook met leefstijlaanpassingen te behandelen.
Diverse spijsverteringsproblemen worden in verband gebracht met zure reflux, waaronder:
- Indigestie
- Obstipatie
- Gastritis
- Lactose-intolerantie, coeliakie en andere voedselintoleranties
- Prikkelbaredarmsyndroom (PDS)
Raadpleeg je zorgverlener als je vaak of ernstige symptomen van zure reflux ervaart. Een operatie kan in de ernstigste gevallen van GERD een oplossing bieden.
In het algemeen zijn zure reflux en het brandend maagzuur dat volgt op zichzelf niet ernstig, maar kunnen ze wijzen op onderliggende problemen zoals een ongezonde levensstijl, te veel stress in je dagelijkse leven, of een andere, serieuzere aandoening.
Je menstruatie bijhouden kan met WomanLog. Download WomanLog nu:
