Hersenmist vóór je menstruatie: wat kun je doen om je mentale helderheid te vergroten
Hersenmist is een veelvoorkomend verschijnsel dat iedereen kan overkomen door slaaptekort, bepaalde medicijnen of uitputting na zware lichamelijke inspanning. Toch ervaren veel menstruerende personen hersenmist vlak voor de menstruatie, en soms zijn de symptomen zo heftig dat ze het dagelijks leven verstoren.
Hersenmist vóór je menstruatie gaat vaak gepaard met andere symptomen van het premenstrueel syndroom (PMS) die op z'n minst vervelend kunnen zijn. In ernstige gevallen kunnen concentratieproblemen en een gebrek aan mentale scherpte je dagelijkse leven en je prestaties op werk of school beïnvloeden.
Wat is PMS?
Voordat we ingaan op hersenmist, kijken we eerst naar de basis van het premenstrueel syndroom (PMS) en waarom dit klachten veroorzaakt. Het is lastig een vrouw te vinden die nooit klachten van PMS heeft gehad.
Meestal zijn de PMS-klachten mild en treden ze op vlak voor de menstruatie, maar voor sommigen zijn de symptomen zo erg dat hun dagelijkse bezigheden eronder lijden.
Lees meer over de maandelijkse cyclus.
Hoewel de meeste vrouwen in de vruchtbare leeftijd PMS ervaren, betekent dit niet dat PMS ‘normaal’ is of gewoon maar verdragen moet worden, vooral niet bij heftige klachten.
In zware gevallen, als iemand lijdt aan Premenstruele Dysfore Stoornis (PMDD), dat ernstiger is dan PMS, komen extreme vermoeidheid, krampen, misselijkheid, een verslechterde mentale gesteldheid, depressie en angst voor.
En een van de veelvoorkomende klachten waar menstruerende personen mee te maken krijgen, is hersenmist.
Wat betekent het om hersenmist te hebben vóór je menstruatie?
Hersenmist is een toestand waarin je je mentaal wazig voelt, moeite hebt om te denken en te concentreren, en besluiteloos en apathisch wordt. PMS is niet de enige oorzaak van hersenmist; ook bepaalde gezondheidsproblemen zoals chronisch vermoeidheidssyndroom en sommige psychische stoornissen kunnen hersenmist veroorzaken.
Artsen zijn het nog niet eens over hoe PMS en hersenmist precies samenhangen, en sommige studies tonen geen verband aan tussen beide. Toch ervaren veel mensen het wel. In plaats van PMS als oorzaak te zien, dragen waarschijnlijk meerdere factoren bij aan minder scherpe hersenfuncties.
Waardoor ontstaat hersenmist?
Slechte nachtrust vóórdat je menstruatie begint. Een van de symptomen van PMS is slapeloosheid en minder goede slaapkwaliteit. Hoewel deskundigen het niet eens zijn over de reden waarom vrouwen slapeloos zijn vóór de menstruatie, tonen onderzoeken aan dat hormonale schommelingen tijdens de luteale fase van de cyclus het slaapritme kunnen verstoren en voor gebroken nachten zorgen.
Dus als je slecht slaapt, is je brein overdag waarschijnlijk ook minder scherp.
Onvoldoende voeding. Je hersenen verbruiken veel energie, die wordt gehaald uit macro- en micronutriënten, vitaminen en mineralen. Als je lichaam zich ook voorbereidt op de menstruatie, wat veel energie kost, en je eet te weinig voedingsrijke voeding, kun je te weinig energie hebben voor een gezonde hersenwerking.
Mensen met voedselgevoeligheden voelen zich vaak futloos na het eten van triggers zoals pinda’s, zuivel of gluten. Als je stofwisseling traag is, is hersenmist ook een veelvoorkomende klacht na het eten, maar in dat geval zou je deze klachten het hele maand door moeten ervaren.
Medicatie. Sommige medicijnen zorgen voor vermoeidheid en hersenmist. Antidepressiva, antihistaminica en sommige kankermedicatie kunnen ervoor zorgen dat je je moeilijk kunt concentreren en mentaal afgevlakt voelt. Als dit door medicatie komt, worden je klachten wellicht wat erger vlak voor je menstruatie, maar zouden ze niet extreem wisselen.
Depressie en angst. Depressie uit zich onder andere in gevoelens van leegte, verdriet, geen plezier meer ervaren en hersenmist. Angst, wat vaak samen met depressie voorkomt, vreet ook veel mentale energie doordat je bezig bent met opdringerige gedachten. Beide aandoeningen veroorzaken hersenmist, mede omdat ze de chemische productie in de hersenen veranderen.
Angstige gedachten belemmeren je denkvermogen en concentratie; je kunt je overspoeld voelen en daardoor niet meer focussen. Veel vrouwen krijgen hevigere klachten van depressie, angst en emotioneel eten vlak voor hun menstruatie door premenstruele verergering (PME), waarbij de mentale toestand vlak voor de menstruatie verslechtert.
Bloedarmoede. Bloedarmoede betekent dat het bloed te weinig gezonde rode bloedcellen heeft om zuurstof door het lichaam te vervoeren. Als je hersenen te weinig zuurstof krijgen, voel je je duizelig, moe en wazig. Bloedarmoede wordt vaak erger vóór en tijdens je menstruatie omdat je lichaam meer energie verbruikt en enkele dagen bloed verliest.
Bloedarmoede ontstaat doorgaans door een slechte opname van ijzer of een ijzertekort door voeding. Als je dieet onvoldoende essentiële mineralen bevat, heb je een groter risico op bloedarmoede.
Wat kun je doen om je scherper te voelen?
Hersenmist en concentratieproblemen zijn niet alleen vervelend, maar kunnen je dagelijkse werkzaamheden en prestaties beïnvloeden. Als hersenmist geen symptoom is van ziekte of medicatie, kun je proberen je levensstijl aan te passen om je scherper te voelen, zeker rond de menstruatie.
Verhoog je slaapkwaliteit. Slaap is essentieel voor je welzijn. Al lijkt het soms onmogelijk om slapeloosheid aan te pakken, je kunt toch stappen zetten om sneller in slaap te vallen en beter te rusten. Probeer jezelf te trainen op vaste tijden naar bed te gaan door een slaapschema aan te houden. Ook in het weekend op dezelfde tijd naar bed en opstaan helpt: je lichaam went eraan en je wordt dan vanzelf slaperig en energiek op de juiste momenten.
Ook het beperken van prikkels vóór het slapengaan helpt. Vermijd het scrollen op je telefoon of het kijken naar intense films. Dim de lichten, leg je scherm op tijd weg (een uur of twee vóór het slapengaan) en kies bijvoorbeeld voor lezen, mediteren, in je dagboek schrijven of lekker in bad gaan.
Lukt slapen nog steeds niet, probeer dan natuurlijke middelen zoals magnesiumsupplementen, lavendelthee, kamillethee (dat ook krampen kan verlichten) of melatonine. Helpt dat allemaal niet, dan kan je arts eventueel een slaapmiddel voorschrijven.
Beweeg je lichaam. Beweging en sport stimuleren je lichaam en hersenen. Als je traint, gebruik je je energie efficiënter. Frisse lucht, daglicht en fysieke activiteit overdag activeren je hersenen en zorgen voor een betere nachtrust.
Het kan lastig zijn jezelf te motiveren om te bewegen in de dagen vóór je menstruatie, als je energiepeil laag is. Maar het paradoxale is: hoe meer je beweegt, hoe meer energie je krijgt. Je hoeft jezelf natuurlijk niet uit te putten; lichte oefeningen zoals yoga, wandelen en rustige krachttraining zijn perfect in deze periode.
Ons lichaam is afgestemd op het natuurlijke dag- en nachtritme. Zit je de hele dag binnen in gedempt licht, dan voel je je waarschijnlijk moe en heb je moeite met concentratie omdat je brein denkt dat het rusttijd is. 's Nachts verstoren alle kunstmatige lichten om ons heen ook onze natuurlijke lichaamsritmes.
Neem voldoende vitaminen. Je hersenen zijn een van de meest actieve delen van je lichaam; ze verbruiken veel energie en essentiële stoffen. B-vitamines zijn essentieel voor een gezond brein. Ze verbeteren je stemming, reguleren chemische processen in het brein en dragen bij aan de hersengezondheid op de lange termijn. Vitamine D is bekend om zijn positieve effect op de stemming en concentratie. Magnesium is belangrijk voor je zenuwstelsel en een goede slaap. Zink en omega-vetzuren hebben ontstekingsremmende eigenschappen en zijn onmisbaar voor een gezond brein.
Een gebalanceerd dieet levert de meeste van deze stoffen, maar als je ernstige hersenmist of PMS-klachten ervaart, is het zinvol om samen met je arts te kijken naar mogelijke supplementen.
Laat je hormoonbalans controleren. Als je hersenmist het gevolg is van PMS, kan een hormonale disbalans de oorzaak zijn. Ernstige PMS is gekoppeld aan een tekort aan progesteron en dominantie van oestrogeen. Ook vrouwen met een verhoogde androgeenspiegel (mannelijke geslachtshormonen) hebben vaker last van hersenmist.
Sommige hormonale problemen kun je niet genezen, alleen behandelen. Je arts kan hormoontherapie of leefstijladvies geven, maar je kunt je lichaam en hersenen ook ondersteunen met het juiste eten, lichte beweging en voldoende slaap.
Je kunt je menstruatie bijhouden met WomanLog. Download WomanLog nu:
