Intimiteit Heropbouwen na een Gewelddadige Relatie
Elke gewelddadige relatie, of het nu met een ouder, broer of zus, of romantische partner is, laat littekens achter. Je leven weer oppakken is vaak al een grote stap, laat staan het opnieuw opbouwen van een gezonde basis voor een nieuwe relatie.
Mishandeling kent vele vormen, net als het herstelproces. Jouw hersteltraject kan er totaal anders uitzien dan het beeld dat iemand anders heeft van hoe herstellen ‘hoort’ te gaan. Veel vrouwen die misbruik hebben meegemaakt, voelen zich overweldigd door het idee om opnieuw gezonde relaties op te bouwen met nieuwe mensen in hun leven—wees niet bang om hulp te vragen als je die nodig hebt.
Trauma door emotioneel en fysiek misbruik
Mishandeling—emotioneel, fysiek of seksueel—is een wereldwijd probleem. Veel mensen lijden in stilte, achter gesloten deuren. Om een gewelddadige relatie te verlaten, moet je eerst erkennen dat er sprake is van misbruik. Na verloop van tijd kun je als slachtoffer gaan denken dat het gedrag van de dader normaal is. Pas als we erkennen in wat voor situatie we zitten, kunnen we proberen iets te veranderen.
Als je hebt besloten om te gaan, is het cruciaal om goed op je veiligheid te letten. Veiligheid ziet er voor iedereen anders uit, maar dit zijn enkele dingen om in gedachten te houden:
- Wees voorzichtig met wat je vertelt. Laat je dader niet weten dat je van plan bent te vertrekken, want zij zullen dit waarschijnlijk proberen tegen te houden. Vertel een vertrouwd persoon over je plannen als dat mogelijk is. Als je je plannen niet uitvoert, weten zij dat er iets mis is.
- Wees voorbereid. Pak een tas in zodat je altijd klaar bent om te vertrekken; als je een auto pakt, zorg ervoor dat de tank vol is—alles wat je nodig hebt om op elk moment te kunnen vertrekken.
- Oefen je ontsnappingsplan. Zorg dat je precies weet wat je gaat doen, en als je in de gaten wordt gehouden via camera’s, zorg dat je genoeg tijd hebt om te ontsnappen voordat je dader je kan tegenhouden.
- Weet waar je naartoe gaat. Zelfs een globaal idee van je volgende stap is beter dan geen idee. Zo bereik je sneller een veilige plek.
Er zijn hulpmiddelen voor slachtoffers van misbruik die jou kunnen helpen—opvangen, hulplijnen, werkgelegenheidsprogramma’s, lotgenotengroepen. Zoek ernaar in jouw omgeving en maak er zoveel mogelijk gebruik van.
Bouw een ondersteunend netwerk
Slachtoffers van misbruik worden vaak geïsoleerd van steunende netwerken—familie, vrienden, collega’s. Dit maakt het opnieuw opbouwen van relaties moeilijker. Begin klein—neem contact op met één persoon en kijk waar dat toe leidt. Neem dan contact op met een volgend persoon, enzovoort.
Voor veel vrouwen is therapie het beste startpunt. Sommigen kiezen liever voor individuele begeleiding, voor anderen werkt groepstherapie beter. Steungroepen zijn er om mensen uit lastige of gewelddadige situaties te ondersteunen en kunnen jou een gevoel van veiligheid, steun en gemeenschap bieden. Helaas heeft niet iedereen toegang tot dit soort steun.
Als je weinig toegang hebt tot opvangplekken of programma’s, zoek dan online naar steungroepen en begeleiding. Er zijn veel online platformen beschikbaar, ongeacht waar je woont.
Therapie
Met therapie beginnen is vaak verwarrend. Je kunt jezelf verwijten maken of niet begrijpen waarom iemand je zo heeft behandeld. Dat zijn terechte vragen, en therapie kan je helpen om die te onderzoeken. Het echte werk moet je zelf doen, maar een goede therapeute kan je begeleiden. Onthoud dat het soms even duurt voordat je een passende therapeute vindt. Geef niet op.
Helaas bestaat er op sommige plekken nog steeds veel stigma rond therapie. Dit kan het moeilijk maken om hulp te zoeken, maar juist therapie is dikwijls een belangrijke stap om trauma’s te verwerken. Een therapeute kan je helpen om je gedachten te ordenen en je begeleiden op het moeilijke pad naar herstel. Kijken naar pijnlijke emoties en ervaringen is zwaar werk; iemand die je daarin steunt, maakt het draaglijker.
Je therapeute is er niet om je vriendin te zijn, maar om jou te steunen. Dat betekent vaak dat zij je helpt om alle diep weggestopte gevoelens naar boven te halen. De confrontatie aangaan is de enige weg naar vrij zijn van je innerlijke demonen.
Of je nu kiest voor individuele therapie of groepsbegeleiding, het is makkelijker om te herstellen als je mensen om je heen hebt die kunnen luisteren en je begrijpen. Vooral vrouwen die iets vergelijkbaars hebben meegemaakt, kunnen dat goed. Het helpt als je weet dat je er niet alleen voor staat. Sommige instanties bieden gratis gesprekken aan, anderen niet. Als je om wat voor reden dan ook deze stap niet kunt nemen, zijn er online veel hulpmiddelen—zoals boeken en podcasts—die je in de juiste richting kunnen helpen.
Focus eerst op jezelf
Je kunt geen stabiele relatie bouwen op een gebroken fundament. Misschien heb je de neiging om iemand te zoeken die je ‘weer jezelf’ kan laten voelen, maar zo eenvoudig is het zelden. Een nieuwe verliefdheid kan je afleiden van je eigen behoefte om te verwerken en te herstellen.
Dat gezegd hebbende, het opbouwen van nieuwe relaties is belangrijk voor je herstel. Je hebt steun nodig, en dat betekent mensen om je heen met wie je kunt vertrouwen. Uitzoeken wie je daadwerkelijk kunt vertrouwen is lastig. Dat kost tijd en vraagt soms om professionele hulp. Dit is hét moment om goed voor je mentale en fysieke gezondheid te zorgen en jezelf prioriteit te geven.
Opnieuw beginnen
Na een traumatische ervaring voelt openstellen en kwetsbaarheid tonen bij een ander vaak onnatuurlijk. Veel vrouwen geven zichzelf (onterecht) de schuld als het niet lukt om zich open te stellen voor liefde.
Openstellen na misbruik hoort bij het herstel, maar wanneer en hoe dat gebeurt, verschilt per situatie. Intimiteit kan beangstigend zijn, zeker als kwetsbaarheid je doet denken aan de kans op nieuw misbruik.
Als je niet (meer) weet hoe een gezonde relatie aanvoelt, loop je risico op een nieuwe gewelddadige relatie. Om misbruik te herkennen en gezonde grenzen te stellen, moet je eerst je zelfwaardering, zelfrespect en zelfvertrouwen (her)vinden.
Werken aan grenzen
In een gewelddadige relatie verdwijnen al je grenzen en je zelfrespect. Als persoonlijke grenzen herhaaldelijk niet worden gerespecteerd, vervagen ze of vergeet je ze zelfs. Volgens Bridget Levy, erkend klinisch counselor, zijn grenzen essentieel in elke gezonde relatie.
Grenzen stellen begint met onderzoeken wat een gezonde relatie voor jou betekent—wat zijn jouw waarden, behoeften en wensen? Waar voel je je ongemakkelijk over, en waarom? Iets mentaal noteren is iets heel anders dan die grens daadwerkelijk bewaken. Grenzen mislukken vaak als ze in absolute termen worden gesteld (altijd, nooit), want dat is zelden realistisch. In het begin zul je merken dat wat je zegt en doet niet altijd overeenkomt met wat je voelt. Dat geeft niet—je leert met de ervaring en kan je grenzen steeds beter gaan aangeven.
Na het verlaten van een gewelddadige relatie ben je extra kwetsbaar. Je bent gewend geraakt aan onvervulde behoeften, gebrek aan respect, en aan het gevoel van wanhoop dat daarmee gepaard gaat. Misschien wil je juist iemand zoeken die het tegenovergestelde is van je ex-partner. Maar het tegenovergestelde hoeft niet beter te zijn. Neem de tijd om te herstellen en te onderzoeken wat jij écht nodig hebt om je oké (of zelfs goed) te voelen—dat maakt het verschil bij het kiezen van een volgende partner.
Langetermijneffecten
Mishandeling laat littekens achter, en die zijn niet alleen fysiek. Herstellen van emotioneel trauma vraagt tijd en moed. Veel mensen kampen na traumatisch misbruik met paniekaanvallen of zelfs PTSS.
Paniekaanvallen kunnen zich op verschillende manieren uiten, afhankelijk van talloze nuances in de emotionele, psychologische en lichamelijke gesteldheid van iemand.
Symptomen van PTSS zijn onder andere:
- Opdringerige, terugkerende herinneringen, zoals flashbacks en nachtmerries
- Het vermijden van bepaalde onderwerpen of plekken die herinneringen of triggers oproepen
- Negatieve gedachten, depressie, gevoelens van hopeloosheid
- Sterkere fysieke en emotionele reacties op gewone situaties
Traumatische ervaringen zijn niet altijd eenvoudig te begrijpen. Veel vrouwen beseffen pas later dat wat zij hebben meegemaakt daadwerkelijk geweld was. Trauma kan zich uiten in een onbevredigend seksleven, moeite met opwinding of orgasme, en zelfs seksuele problemen.
Een nieuwe partner ontmoeten
Data voelt als een spoedcursus in iemands leven—je leert iemands favoriete films, eten en plekken kennen. Wat eronder schuilgaat, ontdek je pas later.
Je verleden delen hoort bij elkaar leren kennen. Uiteindelijk zul je, om elkaar echt te begrijpen, moeten praten over je trauma. Als jij dat aandurft en de ander reageert met begrip en mededogen, kan er echt vertrouwen groeien. Hoe meer jij en je vrienden of geliefden weten over elkaars verleden, hoe meer op je gemak je bij elkaar zult zijn.
Als je ergens mee zit, of niet prettig wordt behandeld, probeer dan duidelijk te maken wat je voelt. Wees vriendelijk voor jezelf. Dit helpt bij het opbouwen van goede communicatie. Onthoud dat communicatie tweerichtingsverkeer is. Als je te maken krijgt met toxisch gedrag, is weggaan vaak de beste optie.
In het begin van een relatie negeren we soms rode vlaggen en vergeven we twijfelachtig gedrag sneller. Ook al klinkt het als een cliché: vertrouw op je intuïtie. Je intuïtie is je lijf dat sneller reageert dan je hoofd—het herkent signalen uit het verleden. Je onderbuikgevoel klopt vaak; vertrouw erop.
Neem de tijd
Intimiteit is ingewikkeld, zelfs zonder oude trauma’s. Je openstellen voor iemand nieuw lijkt misschien onmogelijk, maar geef jezelf de tijd en wees geduldig—je verdient vriendelijkheid, van anderen en van jezelf. Er zullen uitdagingen zijn, en misschien moet je zelfs je seksualiteit herontdekken of opnieuw definiëren in het licht van een gezonde relatie.
Hoe ingewikkeld het nu ook is, er zijn goede mensen die jou kunnen helpen. Vaak is de eerste stap de moeilijkste. Als je misbruik meemaakt of net uit een gewelddadige relatie bent gestapt, zoek dan iemand om mee te praten. Ben je eenmaal begonnen met herstellen, dan voel je je steeds sterker en kun je langzaam genezen.
Je kunt je menstruatie bijhouden met WomanLog. Download WomanLog nu:
