Kou Gevoel in Mijn Lichaam
Kou voelen is de manier waarop het lichaam aangeeft dat je in beweging moet komen of een trui moet aantrekken. Als je merkt dat je zonder duidelijke reden overal, of juist in je handen, voeten of een ander deel van je lichaam koud bent, kan dat wijzen op een onderliggend gezondheidsprobleem. Vrouwen zijn door natuurlijke fysiologische processen gevoeliger voor kou.
Thermoregulatie is ontzettend belangrijk. Als de interne lichaamstemperatuur onder of boven het normale bereik komt, moet het lichaam veel harder werken om andere systemen te regelen. Voel je je vaak warmer of kouder dan prettig is, dan is het verstandig je gezondheid te laten checken.
De kerntemperatuur van een gezond menselijk lichaam is 36,4–37,2°C. Deze temperatuur schommelt gedurende de dag als reactie op je circadiaans ritme; de interne klok die je slaap- en eetpatronen regelt. Je lichaam koelt tijdens het slapen 1–2 graden af en stijgt weer enkele uren voordat je wakker wordt om je klaar te maken voor dagelijkse activiteiten.
De lichaamstemperatuur stijgt en daalt verder als reactie op beweging, hormonen en de menstruatiecyclus, het immuunsysteem en op externe omgevingsfactoren.
Waarom heb ik het koud?
Negeer een gevoel van kou niet, zelfs als anderen in de kamer zich prima of zelfs warm voelen. Langdurig kou hebben kost energie, maakt je loom en belast je cardiovasculaire systeem.
Als je merkt dat je het koud hebt, trek een trui aan en kijk goed om je heen of er een duidelijke oorzaak te vinden is. Ook als je vaker kouwelijk bent, kan het een open raam of defecte thermostaat zijn. Is dit niet het geval, dan kan er iets intern aan de hand zijn.
Kou en de menstruatiecyclus
De meeste vrouwen hebben een iets hogere basistemperatuur dan de meeste mannen; vrouwen zijn gemiddeld kleiner en hebben een tragere stofwisseling. Vrouwen zijn bovendien gevoeliger voor kou en geven de voorkeur aan iets hogere temperaturen, waardoor er thuis of op kantoor wel eens discussie is over de stand van de thermostaat.
Naarmate de hormoonspiegels wisselen tijdens de menstruatiecyclus, veranderen ook de lichaamstemperatuur en de gevoeligheid voor kou. De kerntemperatuur van een vrouw is het hoogst rond de eisprong door een progesteronpiek. Deze informatie kan samen met andere signalen worden gebruikt voor vruchtbaarheidsbewustzijn en natuurlijke gezinsplanning.
Voor de meest nauwkeurige meting, noteer de basale lichaamstemperatuur (BBT) — de temperatuur in volledige rust — direct nadat je wakker wordt. Houd er rekening mee dat temperatuur door veel factoren wordt beïnvloed, dus alleen BBT is niet betrouwbaar voor het bepalen van de ovulatie en kan risicovol zijn als anticonceptie.
Ironisch genoeg kan zelfs een kleine daling van de omgevingstemperatuur kouder aanvoelen als je kerntemperatuur hoog is, omdat het verschil tussen binnen en buiten groter wordt.
In andere fasen van de cyclus verwijden hogere oestrogeenspiegels de bloedvaten, waardoor warmte afgifte wordt gestimuleerd, vooral in de ledematen — dit verklaart waarom vrouwen vaak koude handen en voeten hebben.
Ben ik ziek?
Kou voelen kan een symptoom zijn van ziekte, want koude rillingen en koorts gaan vaak samen. Word je ziek, dan zegt je immuunsysteem tegen je hersenen om de ‘thermostaat hoger te zetten’, zodat het virus of de bacterie zich minder snel kan vermenigvuldigen. Plots denkt je lichaam dat het te koud is, je begint te rillen om op te warmen en vervolgens voelt de lucht om je heen kouder aan. Dit is waarom je het koud hebt bij koorts. Dit is een gezonde immuunreactie die vanzelf weer afneemt.
Drink voldoende vocht en rust goed uit. Een koel kompres of een koortsremmend middel zoals ibuprofen of paracetamol kan extra verlichting geven. Duurt de koorts langer dan twee à drie dagen of stijgt deze boven de 38,9 °C, neem dan contact op met je arts. Koude lucht maakt je niet ziek
Onthoud: van alleen koude lucht word je niet ziek. Wat wij ‘verkouden worden’ noemen is eigenlijk een infectie veroorzaakt door een virus, niet door te veel buiten in de kou te zijn — hoeveel je oma ook beweert van wel. Virussen verspreiden zich wel makkelijker in de koude, droge winterlucht en kouwelijkheid verlaagt de afweer, zodat je lichaam zich minder goed kan verweren.
Hoe koud ben ik? Hypothermie
Bij extreem lage temperaturen kan het lichaam geen eigen warmte meer produceren en begint geleidelijk uit te vallen. De voornaamste symptomen van onderkoeling zijn rillen, verwardheid en extreme vermoeidheid. Opvallend is dat het gevoel van kou bij onderkoeling juist verdwijnt; vrouwen die dit meemaken rapporteren dat ze zich warm of zelfs heet voelen, wat gevaarlijk is en direct ingrijpen vereist.
Altijd koud?
Mensen zijn warmbloedige zoogdieren en horen het niet langdurig koud te hebben. Als je steeds vaker koud bent zonder duidelijke reden, is het goed om advies in te winnen.
Problemen met de bloedsomloop, hormonen, slaap en voeding kunnen allemaal bijdragen aan kou ervaren.
Bloedarmoede
Een van de meest voorkomende oorzaken van altijd koud zijn is bloedarmoede, oftewel onvoldoende rode bloedcellen/hemoglobine om zuurstof door het lichaam te transporteren. Symptomen zijn koude handen en voeten, zwakte, vermoeidheid, kortademigheid, bleke huid en duizeligheid.
Onze lichaamscellen gebruiken zuurstof om suikers af te breken en energie te maken voor hun specifieke taken. Zonder voldoende zuurstof ontstaan snel diverse gezondheidsklachten.
Bloedarmoede kan veroorzaakt worden door ijzer- of vitaminetekort, ernstige aandoeningen zoals leukemie, HIV, nierziekte en meer, of ziektes die het bloed of beenmerg beïnvloeden. Bloedarmoede door ijzertekort komt het meest voor bij zwangere of menstruerende vrouwen en is vaak makkelijk op te lossen met ijzersupplementen.
Trage schildklier (Hypothyreoïdie)
De schildklier is onderdeel van het hormoonsysteem. Het is een klein, vlindervormig orgaan vooraan in de hals dat hormonen aanmaakt die veel systemen sturen, zoals hartslag en stofwisseling. Hypothyreoïdie betekent dat de schildklier te langzaam werkt. Dit komt vaker voor bij vrouwen en mensen ouder dan 60 jaar.
Net als bij bloedarmoede zijn zwakte, vermoeidheid en kou veelvoorkomende klachten, maar het klachtenpatroon is vaak breder en onbehandeld kunnen er ernstige gevolgen zijn.
Andere symptomen van hypothyreoïdie zijn gewichtstoename, hoog cholesterol, verstopping, veranderingen in de menstruatiecyclus, stemmingswisselingen en geheugenproblemen.
Hypothyreoïdie wordt behandeld via hormoonsuppletie.
Ondervoeding en gewichtsverlies
Mensen die gewicht verliezen melden vaak dat ze het sneller koud hebben. Gewichtsveranderingen beïnvloeden de processen van thermoregulatie en stofwisseling, dus ben je onlangs wat kilo's kwijtgeraakt, draag dan warme kleding en blijf in beweging.
Strenge diëten en extreme gewichtsafname zijn niet gezond. Koud zijn kan een teken zijn van ondervoeding en is een veelvoorkomende bijwerking van eetstoornissen zoals Anorexia nervosa. Sterk beperkt caloriegebruik vermindert het isolerend lichaamsvet en vertraagt de stofwisseling, waardoor je constant koud bent. Eetstoornissen hangen nauw samen met mentale gezondheid en zijn moeilijk te overwinnen. Vaak werken psychologen en diëtisten samen om goede ondersteuning te geven.
Kou door gewichtsverlies komt vaker voor op latere leeftijd, maar gewichtsafname zonder dieet of duidelijke veranderingen in je leefstijl kan op ziekte wijzen. Merk je plots gewichtsverlies op, neem dan contact op met je zorgverlener.
Meer dan alleen koude handen en voeten?
Warmte wordt verdeeld via het bloed in het lichaam. Is de doorbloeding minder, dan voel je sneller kou. Arteriosclerose, het vernauwen van bloedvaten door plaque, veroorzaakt vaak koude handen, koude voeten en een tintelend gevoel. Dit vergroot het risico op bloedstolsels en kan wijzen op aandoeningen zoals diabetes, hoge bloeddruk of een metabool syndroom.
Behandeling
In discussies over kamertemperatuur kan de meest kouwelijke altijd wat aantrekken, maar plots vaak koud zijn zonder duidelijke reden kan op een probleem wijzen.
Gaat kou gepaard met extreme zwakte, tintelingen, haaruitval of andere klachten, maak dan een afspraak bij de huisarts om de oorzaak te achterhalen.
Download WomanLog nu:
