Leven met urine-incontinentie
Urine-incontinentie treft wereldwijd 200 miljoen mensen. Vrouwen die incontinentie ontwikkelen, ervaren urineverlies, een gebrek aan controle over de blaas en een frequente aandrang om te plassen. Het treft vooral oudere, zwangere of pas bevallen vrouwen. Hoewel veel vrouwen ervoor kiezen om met het ongemak te leven, kan urine-incontinentie worden teruggedraaid door een gezondere levensstijl en regelmatige bekkenbodemspieroefeningen.
Urine-incontinentie brengt ongemak voor veel vrouwen. Omdat er een stigma aan verbonden is, kiezen sommige vrouwen ervoor om met de aandoening te leven zonder passende behandeling te zoeken. Met een juist dieet, veranderingen in je levensstijl en een gestructureerde oefenroutine kun je echter de meeste vervelende symptomen verminderen en je leven verbeteren.
Wat is urine-incontinentie?
Urine-incontinentie veroorzaakt een gebrek aan blaascontrole en urineverlies. Incontinentie is geen ziekte, maar een aandoening die ontstaat door voortplantingsgebeurtenissen, veranderingen in levensstijl en gezondheidsproblemen. De aandoening treft vrouwen in grotere mate dan mannen, vooral vanwege zwangerschap, bevalling en hormonale veranderingen tijdens de menopauze.
Als je last hebt van urine-incontinentie, kun je de aandrang voelen om te plassen of wat urine verliezen tijdens het lachen, niezen of hoesten. Lekken gebeuren wanneer de blaasspieren plotseling samentrekken en de sluitspieren niet sterk genoeg zijn om de urinebuis dicht te houden.
Volgens de National Association for Incontinence lijden 25 miljoen volwassen Amerikanen aan incontinentie, waarvan 75–80% vrouw is. Hoewel leeftijd een van de belangrijkste indicatoren is voor incontinentie (het treft 40% van de vrouwen van 60 tot 79 jaar, en 50% van de vrouwen ouder dan 80 jaar), ervaren veel vrouwen urineverlies ongeacht hun leeftijd.
Hoe ontstaat urine-incontinentie?
Over het algemeen zijn vrouwen gevoeliger voor het ontwikkelen van urineproblemen vanwege vrouwelijke hormonen en voortplantingsgebeurtenissen zoals zwangerschap, bevalling en menopauze. Hormonale veranderingen, bepaalde sporten en leefgewoonten kunnen ook de bekkenbodemspieren, urinebuis en blaas aantasten, wat het beheersen van de urineafgifte lastiger maakt.
Urine-incontinentie wordt onderverdeeld in twee categorieën:
- Stressincontinentie. Dit gebeurt wanneer er druk wordt uitgeoefend op de bekkenbodemspieren of de blaas. De kans op stresslekkages neemt toe tijdens de zwangerschap, na de bevalling, of door zware fysieke activiteit, obesitas of chronisch hoesten. Stress-gerelateerd urineverlies komt vaker voor bij jongere patiënten, vooral bij zwangere en pas bevallen vrouwen.
- Aandrangincontinentie. Hierbij voelt een vrouw een plotselinge, sterke aandrang om te plassen en kan oncontroleerbaar urineverlies optreden. Blaasspasmen kunnen veroorzaakt worden door een infectie of een zenuwstelselziekte.
Behandelmethoden
Onthoud dat urine-incontinentie geen natuurlijk deel is van het vrouw-zijn of iets wat je hoeft te accepteren als teken van het ouder worden. Er zijn veel benaderingen mogelijk om de symptomen terug te dringen en je bekkenbodem te versterken.
Blaastraining
Stel een plasrooster op om je blaas te trainen. Je lichaam zal uiteindelijk wennen aan het op vaste tijden per dag plassen. De aanbevolen frequentie tussen toiletbezoeken is ongeveer elke 2 uur. Neem zodra het tijd is een toiletpauze en probeer te plassen, ook al voelt het niet nodig. Het doel is het interval geleidelijk te verlengen door elke keer enkele minuten toe te voegen. Hiermee versterk je zachtjes je blaascontrole. Uiteindelijk zul je minder vaak aandrang voelen en minder bang zijn voor ongewild urineverlies tussen door.
Je kunt je blaas ook trainen door de aandrang tot plassen te beheersen. Vaak is de drang psychologisch, dus mindfulness-technieken kunnen helpen om toiletbezoeken uit te stellen. Bijvoorbeeld, sommige mensen worden getriggerd door in bed te liggen of voordat ze het huis verlaten. Dit betekent niet dat je blaas vol is—het is een lichamelijke reactie op de associatie tussen een handeling (zoals het huis verlaten) en plassen. Sommige van deze associaties zijn waarschijnlijk gevormd in de kindertijd, aangezien ouders vaak een routine instellen om te voorkomen dat ze tijdens het winkelen naar een toilet moeten zoeken voor hun kind. Je aandacht richten op andere gedachten kan helpen de drang te verminderen.
Bekkenbodemoefeningen
Oefeningen voor de bekkenbodem- of bekkenbodemspieren kunnen incontinentie omkeren en je seksuele functie verbeteren. Zie hieronder voor meer informatie.
Medicatie
Bepaalde medicijnen kunnen helpen bij het beheersen van urineverlies:
- Topische oestrogeen wordt gebruikt om verouderde vaginale en urineweefsel te herstellen. Dit biedt tijdelijke verlichting van incontinentie, vooral voor vrouwen in de overgang.
- Anticholinergica blokkeren de neurotransmitter acetylcholine, waardoor de hersenen minder snel een signaal krijgen om weer te moeten plassen—voornamelijk gebruikt bij een overactieve blaas.
- Imipramine is een antidepressivum dat ook zorgt dat de blaas ontspant terwijl de gladde spieren en de blaashals samentrekken, waardoor lekkage wordt voorkomen. Imipramine maakt wel slaperig en wordt daarom vaak ’s avonds toegediend aan vrouwen met gemengde (stress- en aandrang-) incontinentie.
- Botulinetoxine type A (botox) kan in de blaasspier worden geïnjecteerd om klachten van een overactieve blaas te verminderen. Dit wordt meestal pas geprobeerd als andere medicatie geen resultaat geeft.
Medische hulpmiddelen
Soms kan een mechanisch hulpmiddel uitkomst bieden:
- Een urethrainsert is een klein, wegwerpbaar, tampon-achtig hulpmiddel dat in de urinebuis wordt ingebracht voor een zware activiteit, zoals tennissen, om lekkages te voorkomen. Het wordt verwijderd vóór het plassen.
- Een pessarium werkt vergelijkbaar, maar is bedoeld voor vrouwen met een baarmoederverzakking. Dit is een stijve ring die de hele dag kan worden gedragen om te voorkomen dat de blaas op de urinebuis drukt.
- Elektrische zenuwstimulatoren van diverse soorten worden gebruikt voor zowel stress- als aandrangincontinentie. Door milde elektrische stroom naar de betrokken zenuwen of blaas te sturen, kan de controle verbeteren. De resultaten hiervan lijken vergelijkbaar met de resultaten van niet-invasieve oefeningen.
Operatie
Als geen van de andere behandelingen resultaat biedt, kan een operatie een optie zijn. Eén ingreep bestaat uit het plaatsen van een matje onder de blaashals om de druk op de urinebuis te verminderen en urineverlies tegen te gaan. Een andere procedure tilt de blaashals chirurgisch op. Ook kan er een kunstmatige sluitspier worden geplaatst die de urinestroom tussen blaas en urinebuis regelt.
Veel vrouwen keren incontinentie om zonder operatie of medicatie door hun bekkenbodemspieren te versterken en positieve levensstijlveranderingen aan te brengen. De eenvoudigste en vaak meest effectieve manier om je bekkengezondheid te verbeteren, is door kleine aanpassingen in je levensstijl en wat extra beweging.
Hoe kan ik mijn bekkenbodem versterken?
Denk voordat je begint met het trainen van je bekkenbodemspieren, na over je huidige fysieke activiteiten. De meest belastende sporten voor de bekkenbodem zijn bijvoorbeeld zwaar tillen, trampoline springen, hardlopen, buikspieroefeningen en Zumba. Deze activiteiten leggen veel druk op de bekkenbodemspieren, wat ze op den duur juist kan verzwakken. Maak daarom een trainingsschema met weinig druk op je bekkenbodemspieren.
Uit onderzoek blijkt dat training van de bekkenbodemspieren urine-incontinentie, baarmoederverzakking en lekkage kan verminderen. Het kan ook je zwangerschapservaring verbeteren, bevallingen vergemakkelijken en je seksuele tevredenheid verhogen.
Bekkenbodemoefeningen staan ook bekend als Kegel-oefeningen. Je kunt ze overal uitvoeren, zonder speciale voorbereiding. De eerste stap is om de juiste spieren te vinden. De spieren die je wilt trainen, zijn dezelfde als die je gebruikt om winderigheid tegen te houden of de plas midden in de straal te stoppen. Dit zijn de spieren die de urinebuis en anus omringen.
Ze kunnen in elke houding worden gedaan, maar het is vaak het makkelijkst liggend te beginnen. Span je bekkenbodemspieren 3 seconden aan en ontspan daarna drie seconden. Sommige vrouwen vinden het handig om zich voor te stellen op een knikker te zitten en hun spieren aan te spannen alsof ze de knikker in de vagina omhoog trekken. Voor het beste resultaat span je alleen de bekkenbodemspieren aan, terwijl je buik, billen en dijen ontspannen blijven. Vergeet niet te blijven ademen. Herhaal dit 10 keer of meer per dag. Meestal zien vrouwen resultaat 4 tot 6 weken nadat ze met Kegel-oefeningen zijn begonnen.
Er zijn ook diverse Kegel-trainingsapparaten op de markt: van Kegel-gewichtjes tot inbrengbare elektrische stimulators. Heb je vragen, neem dan contact op met je arts of gynaecologe voor advies op maat.
Handige veranderingen in levensstijl
Gezond eten
Een uitgebalanceerd dieet is essentieel om je bekkenbodem sterk te houden en de symptomen van incontinentie te verminderen. Voeding met veel vitamine D verbetert het spierweefsel en het immuunsysteem. Voedingsmiddelen zoals vette vis, avocado, oesters en eidooiers versterken de bekkenbodem en bevorderen je seksuele functie. Wanneer iemand overgewicht heeft, kan urine-incontinentie verergeren door het extra gewicht op de bekkenbodem, blaas en urinebuis—afvallen kan de symptomen aanzienlijk verbeteren.
Een incontinentievriendelijk dieet bevat weinig scherpe of zure voeding omdat deze de blaas irriteren. Je kunt er ook voor kiezen om vochtafdrijvende dranken zoals alcohol, cafeïne en sterke thee te mijden, omdat die de plasdrang versterken. Hoewel hydrateren belangrijk is voor je algehele gezondheid, wordt aangeraden maximaal 1,5 liter water per dag te drinken. Verhoog je vochtinname wel als je intensief sport.
Stoppen met roken
Roken heeft veel nadelige effecten op de gezondheid, waaronder het verergeren van incontinentie. De toxines in sigaretten verstoren de doorbloeding en zuurstoftoevoer, wat leidt tot verminderde zuurstof in je spieren, en zo tot verzwakking van de bekkenbodem kan bijdragen. Veel rooksters ontwikkelen een chronische hoest, wat veel druk op het bekken en de blaas legt.
Obstipatie aanpakken
Geperste stoelgang zet de bekkenbodemspieren onder druk, waardoor lekkages kunnen toenemen. Omdat obstipatie vaak tijdelijk is, kun je het voorkomen door genoeg vezelrijke voeding te eten, bijvoorbeeld groente, fruit, peulvruchten en zaden.
Urine-incontinentie treft veel vrouwen, ongeacht de leeftijd, maar te veel vrouwen lijden in stilte. Als je last hebt van urineverlies, gebrek aan blaascontrole of een te frequente aandrang om te plassen, raadpleeg dan je arts. Niemand zou met urine-incontinentie moeten leven; vaak zijn de symptomen omkeerbaar door goed voor je lichaam te zorgen.
Je kunt je menstruatie bijhouden met WomanLog. Download WomanLog nu:
