Lichaamsgeur
Iedereen heeft het, en een individuele geur is een volledig natuurlijk onderdeel van het hebben van een lichaam. Een sterke lichaamsgeur kan echter een probleem worden in de communicatie met anderen. Plotselinge veranderingen in je lichaamsgeur kunnen ook wijzen op onderliggende gezondheidsproblemen – of, in sommige gevallen, gewoon op veranderingen in je hormoonspiegel.
We kunnen overdreven obsessief zijn wat betreft het uitwissen van alle lichaamsgeuren in de moderne wereld, maar het is waar dat het een belangrijke indicator is van persoonlijke hygiëne en gezondheid. Een onverwachte verandering in de natuurlijke geur die je lichaam produceert kan een reactie zijn op verschillende factoren – van een verandering in dieet tot stress en medicatie.
Omgaan met lichaamsgeur, oftewel BO, kan gênant zijn, vooral als je van anderen hoort dat jouw geur erg opvalt. De meesten leren pas voor het eerst over lichaamsgeur tijdens de puberteit, maar de leerweg kan verschillen – net als de redenen achter de geur zelf.
Over BO bestaan verschillende misvattingen. Allereerst – waar het eigenlijk vandaan komt.
Wat is lichaamsgeur?
We verwarren BO vaak met zweet, maar strikt genomen klopt dat niet. Zweet is een heldere, zoute vloeistof die door zweetklieren in de huid wordt geproduceerd. Zweet heeft op zichzelf geen uitgesproken geur.
Er zijn twee verschillende soorten zweetklieren en, als gevolg daarvan, ook twee licht verschillende soorten zweet. Ecchriene klieren zijn de meest voorkomende zweetklieren, aanwezig in de meeste delen van je lichaam, en ze monden direct uit aan het huidoppervlak via een kanaal. Deze zweetklieren zorgen ervoor dat je gaat zweten om je lichaam te koelen als het te warm wordt. Hun belangrijkste functie is thermoregulatie.
Apocriene klieren zijn verbonden met haarzakjes in bepaalde delen van het lichaam en produceren een melkachtig vocht als emotionele reactie op stress, angst, seksuele opwinding en soortgelijke sterke gevoelens. De vloeistof is aanvankelijk nog vrijwel geurloos voor de menselijke neus, maar bevat wel meer bestanddelen dan het zweet van de eccriene klieren. Het bestaat uit water, diverse vetten (lipiden) en hormonen.
Deze zweetklieren zijn inactief tot de puberteit en bevinden zich in de oksels, de tepelhof, gehoorgangen en delen van het genitale gebied. Apocriene klieren spelen ook een rol bij de productie van moedermelk.
We hebben geen zweetklieren aan de rand van onze lippen, de uitwendige gehoorgang, de eikel, de clitoris en de kleine schaamlippen, en ook niet onder de nagels. De rest van het lichaam is bedekt met klieren die bijdragen aan zweetproductie. De hoeveelheid zweet verschilt per persoon, voornamelijk door genetische factoren.
De kenmerkende geur – lichaamsgeur – ontstaat wanneer het pas geproduceerde zweet in contact komt met bacteriën op de huid. De bacteriën beginnen eiwitten en andere componenten van het zweet af te breken en zo ontstaan bijproducten die wél specifieke geuren afgeven die voor ons waarneembaar zijn. De bijproducten met de typische scherpe en muskusachtige zweetgeur komen vooral van het zweet dat door de apocriene klieren wordt geproduceerd.
Bacteriën gedijen het beste in warme en vochtige omgevingen, en vermenigvuldigen zich vooral in allerlei plooien van het lichaam.
Op dezelfde manier veroorzaken de bacteriën in je mond – op je tanden en tong – een ‘slechte adem’. Een toestand die meestal veel minder belangrijk of schadelijk is voor je sociale leven dan mondwater-bedrijven je willen doen geloven, zolang je regelmatig je tanden poetst.
Alle soorten slechte geur kunnen ook veroorzaakt worden door een infectie ergens in je lichaam. Raadpleeg je zorgverlener als je plotselinge veranderingen merkt in je zweetpatroon of lichaamsgeur.
Waardoor wordt lichaamsgeur erger?
Ons lichaam is van nature bedekt met bacteriën en we produceren allemaal zweet. De sterkte en geur van de lichaamsgeur worden bepaald door genetische factoren, maar ook door diverse onderliggende gezondheidsprocessen.
Nog een groot BO-misverstand is dat lichaamshaar het erger zou maken.
Dit klopt niet. Ja, apocriene zweetklieren zijn verbonden met haarzakjes in je oksels en bijvoorbeeld het genitale gebied – twee zones die vaak geschoren worden – maar de aanwezigheid van zichtbaar haar bepaalt de geur niet.
Het scheren van lichaamshaar is puur een esthetische keuze, want als je je regelmatig wast met zeep en schoon water, blijven er niet genoeg bacteriën over om een zware lichaamsgeur te veroorzaken – mét of zonder haar in je oksels.
Ook ongesteld zijn is geen reden om je zorgen te maken over je lichaamsgeur – volg gewoon je normale routine en was je genitale gebied met warm water en milde zeep, draag ademende stoffen en menstruatieproducten. Ja, de geur kan iets veranderen, maar dat betekent niet dat je een onaangename lichaamsgeur hebt; het is slechts een licht andere geur die voor anderen niet opvalt. Sommige mensen merken veranderingen op tijdens de ovulatie, maar ook dat is geen reden tot bezorgdheid.
Stress en omgevingsfactoren
Het zweet dat je produceert in stressvolle situaties bevat inderdaad meer lipiden en andere stoffen; dan zijn je apocriene klieren het meest actief. Uit onderzoek blijkt dat de adrenaline die vrijkomt in extreme situaties, zoals parachutespringen, ervoor zorgt dat het zweet een aanzienlijk afwijkende geur krijgt. Ook dagelijkse stress, zoals werkvergaderingen, kan je lichaamsgeur versterken – én je meer laten zweten, wat los van de geur al ongemakkelijk kan zijn.
Als je levensstijl ertoe leidt dat je vaak oververhit raakt zonder de mogelijkheid om regelmatig schone kleren aan te trekken, is lichaamsgeur iets om rekening mee te houden.
Voeding
Op chemisch vlak is je voeding direct verbonden met de stoffen in je zweet en dus je potentiële lichaamsgeur. Hoe jouw lichaam reageert op verschillende voedingsmiddelen en hoe goed het deze afbreekt, bepaalt mede je geur. Maak je plotselinge veranderingen in je eetpatroon, vooral als je een restrictief dieet volgt, dan kan je lichaam hierop reageren.
Langdurig ongezonde voedselkeuzes, zoals dagelijks te veel frisdrank drinken of over het algemeen te weinig voedingsstoffen binnenkrijgen, kunnen ook een onaangename lichaamsgeur veroorzaken.
Sommige op zichzelf gezonde voedingsmiddelen dragen eveneens bij aan lichaamsgeur – vooral producten rijk aan zwavel: uien, rood vlees, broccoli, kool en anderen.
Let bij sterke lichaamsgeur ook op je inname en de reactie van je lichaam op:
- Alcohol
- Cafeïne
- Pittig eten
Gezondheidsproblemen
Hyperhidrosis
Hyperhidrosis is een aandoening waarbij je overmatig zweet, vooral aan je handpalmen, oksels en voeten. Dit zijn de plekken met de hoogste concentratie zweetklieren. Hyperhidrosis is meestal secundair en kan voorkomen bij ziektes zoals een schildklieraandoening en diabetes. Overmatig zweten is ook een veelvoorkomend symptoom tijdens de menopauze.
Toch, zoals we al zagen, staat de hoeveelheid zweet los van lichaamsgeur. De sterke geur ontstaat pas bij gebrekkige hygiëne, ongeacht de hoeveelheid zweet, als je verder gezond bent.
Aandoeningen die invloed kunnen hebben op je lichaamsgeur, zowel op de huid als via je adem, zijn onder andere:
- Diabetes
- Nierziekten
- Leverziekten
- Obesitas
- Genetische aandoeningen die je lichaamsgeur direct veranderen
Sommige medicijnen, zoals penicilline, kunnen ook een verandering van lichaamsgeur veroorzaken.
Veranderingen in lichaamsgeur zijn meestal niet het eerste teken van problemen met je gezondheid, maar als je het merkt, let dan op mogelijke onderliggende oorzaken.
Hoe kun je onaangename lichaamsgeur verminderen?
BO is een ongemakkelijk onderwerp, zeker als het om intieme hygiëne gaat. Maar je hoeft je niet onzeker te voelen in je eigen huid en meestal hoef je het gebruik van geurblokkerende producten niet te overdrijven. Ook niet tijdens je ongesteldheid.
Behalve bij een aantal medische aandoeningen die een sterke lichaamsgeur veroorzaken, zijn goede hygiëne en een gezond dieet echt het belangrijkst.
Voor een neutrale lichaamsgeur geldt:
- Was jezelf regelmatig met zeep en schoon, liefst warm water
- Gebruik antibacteriële zeep of douchegel als je sterke geur opmerkt
- Was je haar regelmatig
- Draag ademende, natuurlijke stoffen zoals katoen
- Was je kleding regelmatig en controleer of je geen negatieve reactie hebt op het wasmiddel
- Zorg goed voor piercings en tatoeages
- Gebruik deodorant of huis-tuin-en-keukenmiddelen om lichaamsgeur tegen te gaan
Normaal hoeven we ons lichaam en haar niet dagelijks te wassen; dat kan zelfs de pH-waarde en normale huidfuncties verstoren en de geur ironic genoeg verergeren. Maak kleine veranderingen in je wasroutine, bijvoorbeeld tijdens vakantie: probeer eens elke 2 tot 3 dagen te douchen en kijk wat dat doet voor je huid. Als je weet dat je snel een sterke lichaamsgeur hebt, kan dagelijks douchen wel nodig zijn.
En deodorant?
Een deodorant gebruiken is voor veel mensen onderdeel van de dagelijkse hygiëne en komt goed van pas bij een druk leven. Het is het beste om parfumvrije producten te kiezen om onnodige huidirritatie te vermijden.
Een deodorant maskeert onaangename geuren en helpt de verspreiding van geurveroorzakende bacteriën te voorkomen. Een antitranspirant blokkeert de zweetklieren zodat er minder zweet wordt geproduceerd. Zit je verder goed in je gezondheid, dan is het prima om beide te gebruiken, maar het is aan te raden af en toe een dag over te slaan, vooral bij antitranspiranten.
Deodorants en antitranspiranten zijn meestal bedoeld voor je oksels. Antitranspiranten kun je echter ook gebruiken op andere plekken waar veel zweetklieren zitten, zoals voetzolen en handpalmen.
Natuurlijke middelen tegen sterke lichaamsgeur zijn:
- Producten met baking soda en/of azijn tegen de bacteriën
- Groene thee
- Citroensap
- Kurkuma
Je kunt deze en andere natuurlijke producten gerust op je oksels gebruiken, zolang je huid niet geïrriteerd raakt. Natuurlijke deodorants uit de winkel zijn ook een goede keuze – zowel voor jezelf als voor het milieu – maar het kan even duren om er een te vinden die werkt voor jou.
In ernstigere gevallen bestaan er medische en zelfs chirurgische oplossingen tegen lichaamsgeur, zoals:
- Het gebruik van antibiotica
- Het gebruik van voorgeschreven antitranspiranten
- Botox-injecties, bijvoorbeeld in de oksels
- Chirurgische verwijdering van zweetklieren
Er is een groot verschil tussen natuurlijk zweten na lichamelijke inspanning (waaronder seks) en het hebben van een onaangename lichaamsgeur. Zoek hulp als het probleem blijft aanhouden, maar begin altijd met een goede persoonlijke hygiëneroutine, zorg dat je voldoende drinkt en eet gevarieerd. Het leven is te kort om je druk te maken over natuurlijke lichaamsfuncties – zoals zweet!
Download WomanLog nu:
