Pijn in de Oksel: Waarom Doet Mijn Oksel Pijn?
Afgezien van de altijd aanwezige vraag of je je moet scheren, is de oksel niet de eerste plek waar we aan denken als bron van pijn. Toch is de oksel—of axilla—een belangrijk knooppunt waar de arm het lichaam ontmoet, en kan hier pijn ontstaan.
Verschillende spieren en ligamenten van de schouder, borst en bovenrug komen hier samen, en de oksel bevat belangrijke neurovasculaire structuren zoals de vena axillaris, de arteria axillaris, de zenuwen van de plexus brachialis en meerdere clusters van lymfeklieren op zowel diepe als oppervlakkige niveaus. Pijn die verband houdt met deze structuren kan soms in de oksel optreden.
Het woord axilla komt uit het Latijn en is de technische, medische term voor “de holte onder het schoudergewricht, of oksel”; axillair betekent “betrekking hebbend op de oksel” (dit moet niet verward worden met hulp- of auxiliary, wat “aanvullende of ondersteunende hulp” betekent). Axillaire pijn kan vele mogelijke oorzaken hebben, waarvan de meeste niet ernstig zijn. Toch zijn er situaties waarin medische hulp nodig is. In dit artikel bespreken we de verschillende aandoeningen die je oksels kunnen beïnvloeden.
Waarom doet mijn oksel pijn?
Hoewel er veel mogelijke oorzaken zijn voor pijn in de oksel, is de meest voorkomende—en minst zorgwekkende—spierverrekking of overbelasting. In de meeste gevallen kunnen de klachten thuis verlicht worden door rust en voorzichtig rekken, en is verdere medische behandeling niet nodig.
Spierverrekking in de oksel ontstaat wanneer een of meerdere spieren in dit gebied te ver worden uitgerekt of zelfs scheuren. Vaak aangedane spieren zijn onder meer de pectoralis major (de grootste spier in de borstkas), de pectoralis minor (een dunne, driehoekige spier aan de bovenkant van de borst) en de subscapularis (een spier in de rotatorenmanchet van de schouder).
Typische symptomen bij een spierverrekking in de oksel zijn onder andere:
- pijn en gevoeligheid
- zwelling
- spierkramp
- beperkte bewegingsvrijheid
Herhalende of zware activiteiten waarbij de armen betrokken zijn—zoals gewichtheffen, gooien, roeien en soortgelijke bewegingen—kunnen de spieren van de oksel makkelijk overbelasten, vooral als je niet opgewarmd bent of deze spieren niet gewend bent te gebruiken.
Plotselinge armbewegingen kunnen soms de axillaire zenuw beïnvloeden en ongemak veroorzaken. De axillaire zenuw begint in de oksel en innerveert de deltaspier, die de schouders hun ronde vorm geeft, en de teres minor, een van de vier spieren van de rotatorenmanchet die het hoofd van het opperarmbeen in de schouderkom houden, waardoor we onze schouder 360 graden kunnen draaien. Letsel in het schoudergebied kan ook de axillaire zenuw beïnvloeden en pijn in de okselstreek veroorzaken.
Slechte houding kan invloed hebben op de zenuwen in de omliggende regio en zo pijn in de oksels veroorzaken. Gewoonte van hangen of afgeronde schouders kan een onbalans veroorzaken in het gebruik van de schouderspieren, waardoor het risico op spierverrekking in de oksel toeneemt.
Behandeling van spierverrekking in de oksel
Als je last hebt van een spierverrekking of blessure in de okselstreek, neem dan rust en verminder eerst de ontsteking en hervat daarna voorzichtig oefeningen.
Rust. Vermijd het bewegen van de arm en schouder zolang de pijn aanhoudt (en wacht daarna nog iets langer). Geef de aangedane spieren voldoende tijd om te herstellen; dit is essentieel.
Ontsteking verminderen. Een koud kompres of ijspak op de oksel gedurende 15–20 minuten, meerdere keren per dag, kan helpen om de pijn en ontsteking te verminderen. Vrij verkrijgbare ontstekingsremmende middelen (NSAID’s), zoals ibuprofen of naproxen, kunnen ook gebruikt worden.
Zodra de pijn niet meer acuut is, kun je wat voorzichtige oefeningen doen om kracht en flexibiliteit te herstellen. Als de pijn terugkomt, stop meteen met oefenen en gun jezelf meer hersteltijd. Bij ernstige pijn kun je het beste een fysiotherapeut raadplegen voor specifieke oefeningen die herstel van jouw blessure ondersteunen.
Wat kan nog meer pijn in de oksel veroorzaken?
Veel aandoeningen kunnen de structuren in de oksel beïnvloeden. Problemen in aangrenzende gebieden—zoals de nek, schouders of borsten—kunnen ook uitstralende of doorverwezen pijn naar de oksel geven.
Letsels vlak onder het huidoppervlak zijn meestal makkelijk te herkennen, maar dieper gelegen oorzaken kunnen moeilijk te lokaliseren zijn. Uitstralende pijn wordt gevoeld op de oorsprong én verspreidt zich naar omliggende weefsels. Gerefereerde pijn wordt op een andere plek gevoeld dan waar ze ontstaat.
Andere aandoeningen die pijn in de oksel kunnen veroorzaken zijn onder andere:
- axillaire intertrigo en andere huidaandoeningen
- hidradenitis suppurativa of geblokkeerde zweetklieren
- aandoeningen en medicijnen die het lymfesysteem of immuunsysteem beïnvloeden
- hormonale schommelingen
- ernstige aandoeningen zoals kanker, lupus of hartziekte
Kleine, pijnlijke bobbeltjes in de oksel
Huiduitslag kan om veel verschillende redenen ontstaan, maar twee die vaker in de oksel voorkomen zijn schaafwondjes door scheren door een slechte scheertechniek en axillaire intertrigo, een aandoening waarbij huidplooien tegen elkaar schuren en schaven in warme, vochtige omstandigheden. Hoewel dit iedereen kan overkomen, zijn mensen die in hete, vochtige omgevingen leven of werken gevoeliger, net als mensen met obesitas of diabetes. Beide aandoeningen kunnen verergeren door een virale, bacteriële of schimmelinfectie.
Om schaafwondjes door scheren te voorkomen, gebruik een schoon, scherp scheermes op pas gewassen oksels die zijn ingesmeerd met zeep of scheerschuim; scheer met lichte, korte halen. Spoel na het scheren met koud water en leg een koud kompres aan om de poriën te sluiten. Dit ongemak is tijdelijk, maar als de huid telkens geïrriteerd wordt, kan het weken duren voordat het geneest. Elke stap die je onderneemt om de huid te kalmeren en ontsteking te verminderen helpt.
Intertrigo is een veelvoorkomende aandoening die overal kan voorkomen waar huidplooien tegen elkaar wrijven. De wrijving beschadigt de huid, waardoor bacteriën of schimmels binnen kunnen dringen en zich vermeerderen. Secundaire infecties bij axillaire intertrigo kunnen schimmel (zoals candida-gist) of bacterieel (zoals staphylococcus aureus) zijn.
Intertrigo kan pijnlijk en onaangenaam zijn, zeker als het van jeukende/prikkende of branderige bultjes overgaat tot schrale, gebarsten, lekkende of bloedende huid, of etterige, stinkende wondjes. Gelukkig is de aandoening goed te behandelen.
Om herstel van intertrigo te bevorderen, moet je je huid droog, schoon en koel houden. Draag losse, ademende kleding; dep de huid droog in plaats van te wrijven; gebruik een ventilator of föhn op de koude stand 2–3 keer per dag om vocht te elimineren; gebruik een milde antitranspirant om zweten te verminderen. Zolang er geen infectie is, kun je een crème of gel tegen schuren gebruiken, of het getroffen gebied afdekken met gaas of dun katoen.
Bij een infectie kun je het beste zo snel mogelijk een zorgprofessional raadplegen. Alleen met een test kan worden vastgesteld of een infectie schimmel, bacterieel of viraal is. Met de diagnose kun je een orale of lokale antischimmel- of antibioticakuur starten.
Grote, pijnlijke bobbels in de oksel
Als je een of meerdere grote bobbels in de oksel ziet ontstaan, heb je waarschijnlijk te maken met gezwollen of ontstoken zweetklieren. Deze aandoening heet hidradenitis suppurativa (HS); ze wordt ook wel acne inversa genoemd al is het technisch gezien geen acne.
HS is een chronische, ontstekingsachtige huidaandoening die de apocriene zweetklieren aantast. Deze bevinden zich rond haarzakjes, vooral in de oksels en lies. Waarom deze klieren verstopt raken is onduidelijk, maar zodra het gebeurt, blijft het zweet binnen, wat een uitstekende omgeving biedt voor bacteriën en schimmels. De aandoening is systemisch en gerelateerd aan het immuunsysteem, maar het is geen auto-immuunziekte. Familiaire aanleg komt voor.
HS begint vaak rond de puberteit en ontwikkelt zich van kleine, rode, pijnlijke en jeukende bultjes met geurige afscheiding tot grote cystes die open knappen en littekens veroorzaken—soms verschijnen er zwarte mee-eters in het gebied. Een geblokkeerde apocriene klier kan uitgroeien tot een cyste of zweer ter grootte van een knikker. Deze knobbeltjes verdwijnen meestal binnen 1–2 weken en mogen NIET worden uitgeknepen; dat maakt het alleen erger.
Helaas bestaat er momenteel geen remedie; je kunt de aandoening enkel managen, maar ze komt geregeld terug. Zonder behandeling kan blijvende huidbeschadiging ontstaan, verminderde lymfedrainage, beperkte mobiliteit in het aangedane gebied en andere complicaties.
Als je aan HS lijdt, wees lief voor jezelf. Het is een pijnlijke aandoening, verergerd door de geur van opgesloten zweet en bacteriën. Het is systemisch en ontstaat niet door slechte hygiëne, maar goede zelfzorg met specifieke hygiënemaatregelen kan helpen. Eet gezond, beweeg voldoende, zorg voor genoeg slaap. Stop met roken als je dat doet. Sommige mensen merken verbeteringen bij het schrappen van zuivel en gebruiken van supplementen met zink. Een Epsom zoutbad kan de huid verzachten en verlichting geven.
Wees zacht voor je huid bij het wassen. Vermijd huidproducten met agressieve middelen, chemicaliën, conserveermiddelen en parfums, en deodorants met aluminiumzouten. Antiseptische wasgels met benzoylperoxide verminderen de hoeveelheid bacteriën op de huid, wat geur en infectie helpt beheersen. Scheren kan de huid beschadigen; trim liever je haar.
Het probleem kan plotseling opvlammen en thuis moeilijk te beheersen zijn. Houd contact met je arts zodat zij behandelingen kunnen voorschrijven indien nodig. De meest gebruikte behandelingen zijn orale en lokale antibiotica, corticosteroïden tegen pijn en ontsteking, orale retinoïden voor huidondersteuning, biologische therapieën en negatieve-druktherapie om geïnfecteerd vocht weg te zuigen.
Moet ik me zorgen maken over okselhaar?
Helaas blijft okselhaar voor vrouwen een lastig onderwerp, al is het een volkomen natuurlijk aspect van het lichaam. Scheren of waxen van je oksels (of andere lichaamsdelen) is vooral een esthetische keuze en heeft weinig te maken met hygiëne of gezondheid.
We verwarren okselhaar vaak met zweten, maar die zijn niet noodzakelijkerwijs verbonden. Mensen zweten met of zonder haar, en scheren of waxen kan ingegroeide haartjes of infecties veroorzaken, vooral als je een vies scheermes gebruikt, waardoor zweetklieren sneller kunnen ontsteken of zwellen.
Lees meer over lichaamshaar hier.
Hoe weet ik of de pijn in mijn oksel uit de lymfeklieren komt?
Lymfeklieren zijn kleine, boonvormige structuren verspreid door het lichaam. Ze filteren lymfevocht en herkennen en bestrijden infecties. De meeste van onze lymfeklieren liggen diep in de romp, maar sommige liggen oppervlakkiger, zoals in de oksels, zijkanten van de nek en de liezen. Bij een infectie kunnen lymfeklieren zwellen en gevoelig zijn bij aanraking.
Lymfeklieren variëren in grootte afhankelijk van hun locatie. De klieren in de oksel zijn doorgaans zo groot als een boon—een ovaal van 1 cm ingekapseld in vetweefsel. Bij ontsteking of infectie kunnen ze opzwellen tot het formaat van een druif. Elke vergroting heet lymfadenopathie; als het door een infectie komt, spreken we van lymfadenitis.
Lymfeklieren kunnen gevoelig en gezwollen raken door iets onschuldigs als een verkoudheid, maar soms duidt het op iets ernstigers, zoals een auto-immuunziekte (HIV/AIDS, lupus), verschillende kankers (waaronder borstkanker), reumatoïde artritis, ontstekingsziekten of uiteenlopende bacteriële, virale of schimmelinfecties.
Als je merkt dat je lymfeklieren gezwollen zijn, controleer je lichaam op andere symptomen en let op je algehele gezondheid. “Gezwollen klieren” zijn een symptoom van een andere onderliggende aandoening, die vastgesteld moet worden zodat de juiste behandeling kan worden gestart.
Kan pijn in de oksel hormonaal zijn?
Ja, in sommige gevallen is pijn in de oksel gerelateerd aan hormonale veranderingen. Tijdens bepaalde momenten in de menstruatiecyclus, vooral bij de eisprong en kort voor de menstruatie, is het normaal om gevoelige borsten te hebben. Dit gevoel kan zich uitbreiden naar nabijgelegen zones waar lymfeklieren zitten, zoals de oksels. Gevoelige borsten komen ook vaak voor bij de zwangerschap en in de overgang.
Kan pijn in de oksel met het hart te maken hebben?
Viscerale pijn—pijn afkomstig van de inwendige organen—is soms lastig te lokaliseren. In zeldzame gevallen kan pijn in de linker oksel wijzen op een hartprobleem, vanwege de ligging van het hart aan de linkerkant van de borst.
Gerefereerde pijn door verschillende hartaandoeningen, zoals heftige pijn bij een hartaanval, kan soms voorkomen in de linkerarm, schouder, kaak of oksel. Als je aanhoudende of ernstige okselpijn ervaart samen met andere symptomen zoals druk op de borst, kortademigheid, duizeligheid of misselijkheid, zoek dan direct medische hulp.
Download WomanLog nu:
