Waarom Zijn Sommige Mensen Onhandiger Dan Anderen?
We zijn allemaal weleens onhandig. Je struikelt over een stoeprand of morst koffie over je nieuwe jurk, maar soms is onhandigheid meer dan een eenmalig ongelukje en lijkt het een terugkerend probleem te zijn. Misschien merk je dat je in bepaalde periodes van de maand onhandiger bent, of dat je sneller dingen laat vallen of ergens tegenaan loopt als je gestrest bent. In dit artikel lees je meer over onhandigheid en ontdek je of het een reden tot zorg is of gewoon een normaal deel van je leven en persoonlijkheid.
We hebben allemaal wel die ene vriendin—of misschien bén jij die vriendin—die altijd dingen lijkt te laten vallen, tegen meubels aanloopt of van alles omstoot. In de meeste gevallen lachen we erom: ‘Sommige mensen zijn gewoon onhandiger dan anderen, toch?’ Maar onhandig zijn is niet alleen een karaktertrek. Onhandigheid kan verschillende dingen betekenen.
Wat betekent het om onhandig te zijn?
De meesten van ons hebben weleens willekeurig iets laten vallen, zijn tegen een tafel aangelopen, of hebben hun evenwicht verloren. Meestal is onhandigheid niets om je zorgen over te maken. Het is vaak gewoon een uiting van gebrekkige coördinatie, te gehaast bewegen, of misschien een glaasje teveel op. Hoewel dit iedereen soms overkomt, beschouwen sommigen zichzelf als ‘onhandig’. Misschien maak je meer onhandige momenten mee dan anderen, maar dat betekent nog niet dat je van nature onhandig bent. Er zijn namelijk verschillende factoren die onze coördinatie tijdelijk kunnen beïnvloeden.
Is onhandigheid ernstig?
Op zichzelf is onhandigheid meestal geen ernstig probleem, maar eerder een symptoom. Pas als onhandigheid plotseling, ernstig of langdurig is, wordt het als een probleem gezien. Als je jezelf nooit onhandig vond maar nu ineens dingen laat vallen, drinken morst of struikelt zonder duidelijke reden, kan er meer aan de hand zijn—vooral als je daarnaast last hebt van symptomen als:
- duizeligheid
- misselijkheid of braken
- hoofdpijn
- spierzwakte
- onverklaarbare en sterke geuren waarnemen
- stuipen of aanvallen
Onhandigheid in combinatie met één of meer van deze symptomen kan wijzen op een van de volgende ernstige aandoeningen:
- epileptische aanvallen
- beroerte
- bepaalde vormen van kanker
- Ziekte van Parkinson
- hersenschade of een hersentumor
- Ziekte van Alzheimer
Toch is het veel waarschijnlijker dat jouw onhandigheid wordt veroorzaakt door hormonale schommelingen of een milde tot matige mentale overbelasting. Lees verder om meer te ontdekken over vier veelvoorkomende oorzaken van onhandigheid.
Vier veelvoorkomende redenen voor onhandigheid
Onhandigheid en ADHD
Aandachtsdeficiëntie-/hyperactiviteitsstoornis—kortweg ADHD—is een veelvoorkomende neurologische aandoening bij kinderen én volwassenen. Veel ouders ontdekken pas dat ze ADHD hebben als een van hun kinderen de diagnose krijgt. Het is voor mensen met ADHD vaak moeilijk om langdurig de aandacht bij iets te houden. Zowel volwassenen als kinderen met ADHD vertonen soms controle- of impulsgedrag, wat kan leiden tot problemen op school, op het werk en thuis.
Een symptoom dat veel voorkomt bij ADHD is posturale wiebeligheid. Dit is een biologische reactie van het lichaam op beweging. Ons lijf zoekt constant evenwicht terwijl we lopen, rennen, klimmen of bijvoorbeeld een yogahouding op één been doen. Als je je spieren aanspant om op één been te staan, wiebel je soms wat opzij.
Mensen met ADHD hebben soms meer moeite met motorische aansturing, waardoor het lastiger is het evenwicht te bewaren. Ze wiebelen sterker naar één kant of maken kleine aanpassingen om zichzelf recht te houden. Heb jij ADHD, dan merk je het soms niet eens. Toch beïnvloedt die wiebeligheid je coördinatie en kun je vaker tegen dingen aanstoten of iets laten vallen, of je gewoon minder stabiel voelen.
Hoe behandel je wiebeligheid bij ADHD?
Heb je af en toe een periode waarin je wat onhandiger bent, maar heb je er verder weinig last van, dan ligt het waarschijnlijk niet aan posturale wiebeligheid. Toch worden veel mensen, vooral kinderen, in het ziekenhuis opgenomen na ongelukjes die aan onhandigheid te wijten zijn.
Voelt onhandigheid als een vast onderdeel van je leven, dan kan je zorgverlener speciale balansoefeningen adviseren. Net als alle andere vaardigheden kun je balans trainen en verbeteren. Studies tonen aan dat balansoefeningen motorische vaardigheden bij kinderen met ADHD aanzienlijk verbeteren—en een betere balans draagt bij aan je totale gezondheid en beweeglijkheid.
Onhandigheid en angst
Angst geeft vaak een ongemakkelijk gevoel; alleen al eraan denken kan je zenuwachtig maken. Het is heel normaal dat je onhandiger bent als je gestrest bent. Daar zijn meerdere oorzaken voor:
- Je handen kunnen gaan trillen, waardoor het moeilijker is om dingen goed vast te houden.
- Je handen kunnen zweterig worden, waardoor dingen makkelijker uit je handen glippen.
- Je kunt gaan piekeren. Ons motorisch systeem is enorm slim—het motorisch centrum in de hersenen verwerkt zintuiglijke informatie zodat we soepel kunnen bewegen. Normaal doen we veel automatische handelingen zonder erbij na te denken, maar stress verandert dat: simpele dingen worden moeilijker wanneer angst elke beweging onder een vergrootglas legt. Als je voortdurend nadenkt over elke stap vertrouw je minder op je lijf, waardoor de kans op struikelen groter wordt.
- Als je zenuwachtig bent is focussen lastig. Kleine dingen om je heen leiden sneller af, en daardoor laat je eerder iets vallen of mors je sneller.
Hoe voorkom je onhandigheid bij angst?
Onhandigheid is simpelweg een onderdeel van jouw lichamelijke reactie op angst. De meest effectieve aanpak is dan ook: jezelf kalmeren.
Probeer bijvoorbeeld:
- Ademhalingsoefeningen waarmee je je zuurstofopname reguleert en je hartslag vertraagt.
- Focus op zintuiglijke waarneming om je aandacht naar het hier en nu te brengen.
- Van tevoren voorbereiden zodat je minder bang bent voor het onbekende. Als je weet waar je naartoe gaat, wie er zijn en wat je ongeveer kunt verwachten, kun je meer ontspannen en genieten.
- Rustig aan doen om jezelf wat ademruimte te geven. Merk je dat je afgeleid bent en begint te wiebelen of friemelen, neem dan een paar diepe ademhalingen en gun jezelf de tijd voor je taken.
Meer tips vind je in ons artikel over omgaan met angst.
Onhandigheid en menstruatie
Komt je menstruatie eraan en vergeet je ineens van alles, struikel je over je eigen voeten en lijkt niets in je handen te blijven? Geen paniek, je bent niet de enige. Veel vrouwen geven aan zich onhandiger te voelen tijdens hun menstruatie.
Daar zijn verschillende mogelijke verklaringen voor. Hormonale schommelingen vlak voor het begin van je menstruatie kunnen de hersengebieden die verantwoordelijk zijn voor cognitieve functies ontregelen. Daarnaast houd je in deze periode vaak meer vocht vast, wat je zwaartepunt lichtjes kan verplaatsen en je balans beïnvloedt.
Veel vrouwen klagen ook over slechter slapen rond hun menstruatie, waardoor ze zich vermoeid, afgeleid en minder in controle van hun bewegingen voelen. Alyssa Dweck, MD, merkt zelfs op dat sommige vrouwen tijdens hun menstruatie een lichte zwelling van de oogbollen ervaren, waardoor het inzetten van contactlenzen lastiger wordt. Dit versterkt het gevoel van onhandigheid.
Hoe voorkom je onhandigheid tijdens je menstruatie?
Je kunt je cyclus niet veranderen, maar het jezelf wel iets makkelijker maken als je ongesteld bent door:
- Voldoende slaap te pakken. Als je moe bent, werken geen van je lichamelijke of mentale systemen optimaal.
- Minder zout en suiker te eten om vochtretentie te beperken.
- Je telefoon weg te leggen. Kijk om je heen, naar waar je loopt en naar de mensen om je heen. Minder schermtijd helpt je om meer in het moment te zijn en eventueel een social media-pauze in te lassen.
Onhandigheid en menopauze
Denk je eindelijk wat rust te krijgen na jaren van hormonale pieken—krijg je te maken met de volgende uitdaging: perimenopauze! Welkom, onhandigheid, samen met talloze andere symptomen…
De oestrogeenspiegels dalen snel zodra de perimenopauze begint. Dit kan invloed hebben op cognitieve functies zoals geheugen, probleemoplossen en concentratie, maar ook op motorische functies zoals balans en coördinatie. Tot overmaat van ramp ervaren veel vrouwen in deze tijd ook slapeloosheid, waardoor ze moe en warrig blijven.
Het is daarnaast normaal dat je motoriek wat achteruit gaat naarmate je ouder wordt en je merkt misschien dat je sneller blauwe plekken krijgt. Dalende hormonen zorgen ervoor dat je lichaam minder efficiënt collageen aanmaakt en dat het vetweefsel onder de huid afneemt, waardoor de huid dunner wordt. Dunne huid en extra onhandigheid zorgen samen voor nare blauwe plekken na een simpele botsing met een stoel.
Hoe ga je om met onhandigheid in de (peri)menopauze?
Je kunt het ouder worden helaas niet voorkomen, maar wel zorgen voor een fijne levenskwaliteit door actief te blijven—mentaal en fysiek. Het is normaal dat je minder enthousiast bent over grote feesten of de hele dag rondrennen, maar aansluiten bij een sociale club, kerk of regelmatig afspreken met vriendinnen is juist dan extra waardevol. Zo blijf je in contact met anderen en krijg je de sociale verbinding die we allemaal nodig hebben in elke levensfase. Gebruik je levenservaring om je dagen zo aangenaam mogelijk in te richten en wees nieuwsgierig naar de veranderende wereld om je heen.
Veel vrouwen hebben baat bij hormoontherapie (HRT) om klachten te verlichten. Dit blijft op sommige plekken een gevoelig onderwerp, maar nu er meer bekend wordt over de menopauze bij vrouwen, groeit het bewijs voor de veiligheid en voordelen van HRT. Er zijn veel opties en elke vrouw reageert anders op extra oestrogeen, progesteron of testosteron. Je arts kan met je meedenken of HRT bij je past en welke methode het beste voor jou werkt.
Lees meer over de voor- en nadelen van hormoontherapie.
Hoe voorkom je onhandigheid?
Ben je soms een beetje onhandig, wees dan niet te streng voor jezelf. Waarschijnlijk heb je gewoon meer rust nodig of doe je jezelf een plezier door wat langzamer aan te doen. We zijn vaak minder gecoördineerd als we haasten of gestrest zijn. Dus merk je dat je vandaag alweer meerdere keer iets omstoot of al tegen verschillende stoelen en tafels aan bent gelopen—stop even. Haal diep adem, kijk goed om je heen, en zoek je balans. Moet echt alles nú? Ook dit gaat weer voorbij.
Merk je echter dat je plotseling veel onhandiger wordt, het lang aanhoudt, ernstig is of samengaat met andere genoemde klachten, neem dan contact op met je huisarts voor gericht advies.
Samenvatting
Niemand vindt het fijn om gezien te worden als 'die onhandige persoon'. Soms is onhandigheid meer dan toeval en zelfs vervelend of gevaarlijk. Wil je meer leren over vrouwen en gezondheid? Lees dan ook deze artikelen:
Waarom ben ik zo emotioneel tijdens mijn menstruatie?
Heb je last van haaruitval? Tips om ermee om te gaan.
Hoe leer je je menstruatiecyclus bijhouden?
Download WomanLog nu:
