Wat is lichaamspositiviteit en waarom is het belangrijk
Veel van ons leren pas laat in het leven om onszelf en ons lichaam echt lief te hebben. Daarvoor besteden we vaak tijd en energie aan het oordelen over dingen die we niet kunnen veranderen. Eigenliefde is een vaardigheid die moeilijk te ontwikkelen is door de onrealistische schoonheidsidealen die tegenwoordig populair zijn.
Lichaamspositiviteit draait niet alleen om het waarderen van je uiterlijk, maar om je lichaam te zien als het prachtige middel waarin je woont, wat hand in hand gaat met jezelf mogen zijn wie je wilt zijn.
Het gras is altijd groener aan de overkant
Of in dit geval: het haar, de huidskleur en de verhoudingen die we voor onszelf wensen, lijken altijd van iemand anders te zijn. De meesten van ons groeien op met onvrede over ons lijf, omdat sociale verwachtingen en reclame ons aansporen onszelf te vergelijken met een gepolijste ideale look die we zouden willen bereiken. Dat is handig voor de schoonheidsindustrie, want die kan ons zo tijdelijke ‘oplossingen’ verkopen voor onze onzekerheden.
De schoonheidsindustrie verdient enorm veel geld. Op zich hoeft dat geen probleem te zijn. Het wordt pas kwalijk als de industrie geld verdient door natuurlijke processen te demoniseren, zoals striae, rimpels en lichaamshaar.
Even wat voorbeelden:
- Striae zijn een teken van snelle verandering in lichaamsverhoudingen. Striae betekenen simpelweg dat je lijf deed wat nodig was om met een verandering in gewicht of bouw mee te komen, precies zoals het hoort. Striae zijn dus bewijs dat je lichaam doet wat het moet doen.
- Rimpels zijn een teken van ouder worden. Ouder worden betekent in zekere zin slijtage, maar het is niet per definitie slecht. Als we schoonheid uitsluitend met jeugdigheid associëren, betekent dat dat ouderdom lelijk zou zijn. Voelt dat gezond? Er is schoonheid op elke leeftijd.
- Haar is gewoon onderdeel van het menselijk lichaam. Tenzij je een medische aandoening hebt waardoor je geen haar groeit, is lichaamshaar volkomen normaal en mag je er zelf mee doen wat jij wil. Wie houdt van gladde benen en oksels: prima, maar niet scheren maakt een vrouw niet minder vrouw (zoals scheren een man ook niet minder man maakt).
Er zijn veel producten die ons helpen om voor ons lichaam te zorgen (wat we allemaal mogen doen!), maar het is geen gek idee dat de wereld niet meewerkt om onszelf mooi te zien in onze natuurlijke vorm.
Vrouwelijkheid & mannelijkheid
Stereotypen spelen een onevenredig grote rol in hoe mensen zichzelf zien en hoe ze bekeken worden. ‘Niet mannelijk genoeg zijn’ is een bron van onzekerheid bij een enorme groep mannen, terwijl vrouwen voortdurend worden beoordeeld op hun kleding — tot het punt dat ‘ze liet veel huid zien’ zelfs als excuus wordt gebruikt na seksueel geweld.
Zowel mannen als vrouwen voelen zich onder druk om een grote kloof te overbruggen voordat ze als volwaardige representant van hun geslacht én als denkend mens worden gezien. (En dan spreken we nog niet eens over mensen die buiten het binaire gendersysteem vallen.) Dit is niet alleen iets van nu: mensen zijn door de geschiedenis heen bestraft, buitengesloten, zelfs vermoord puur omdat ze er anders uitzagen.
Vind je dit oppervlakkig klinken, bedankt dat je weet dat de mensheid beter kan. Jij kunt bijdragen aan positieve verandering in hoe je jezelf behandelt en anderen tegemoet treedt gedurende je leven.
Representatie (en het gebrek eraan)
De schoonheidsindustrie schiet vaak tekort in het representeren van minderheden, en doet zelfs onrecht aan de meerderheid. Als een buitenaards wezen enkel vanuit tijdschriften onze planeet zou leren kennen, zou het denken dat bijna iedereen jong, slank, blank, met steil haar en een lichte huid is.
De wereld om ons heen vertelt ons continu wat ‘goed’ en wat ‘normaal’ is — via advertenties, films en bladcovers. Pas je er niet in, dan voelt het alsof er iets mis met je is. Als een lichaamstype of huidskleur nergens voorkomt in de definitie van schoonheid, dan krijgen mensen in die categorie de boodschap dat zij ‘minder zijn’. Helaas denken veel mensen écht zo, getuige het voortbestaan van racisme, fatfobie, leeftijdsdiscriminatie en validisme.
Al deze hatelijke ‘ismen’ schaden niet alleen zij die het ondervinden, maar ook onze samenleving als geheel. Tijd en energie die iemand moet steken in zich weren tegen haat, had ze ook vrijwillig kunnen besteden aan het verbeteren van de wereld. Het wordt hoog tijd dat we alle lichamen als waardevol gaan erkennen.
Er zijn gelukkig positieve veranderingen: misschien heb je modellen gezien met een zichtbare beperking, met meer gewicht, zónder blanke huid of juist met meer levenservaring. Ze staan er omdat ze het net zo verdienen als de jonge, slanke, blanke modellen met steil haar en een lichte huid.
De wereld is divers, en echte schoonheid is dat net zo goed. ❤️
Jezelf liefhebben is het juiste om te doen
De grootste leugen over schoonheid is dat ze perfect moet zijn. Dat je perfect moet zijn om mooi te zijn. In werkelijkheid bestaat échte perfectie niet en is dat ook niet nodig. Je mag zijn zoals je bent. Zie alsjeblieft de schoonheid in jouw imperfectie.
In theorie is dat gemakkelijk te begrijpen, maar in de praktijk kan het lastig zijn, zeker als je al jaren worstelt met bijvoorbeeld je neus of een buikje. Begin klein en geef jezelf tijd. Misschien heb je geleerd om compassie met anderen te hebben, maar kun je het ook voor jezelf opbrengen?
Als je lichaam nog in ontwikkeling is, weet dan dat sommige volwassenen zo 'samenhangend' lijken omdat ze tijd hebben gehad om te experimenteren en te investeren in wat bij hen past. Misschien hebben ze zorg besteed aan hun lijf, of veel verschillende stijlen geprobeerd om zichzelf te ontdekken en hun fysieke vormen te waarderen.
Uiteindelijk is er niemand behalve jijzelf die mag bepalen hoe jij eruit hoort te zien — of hoe jij je daarover voelt. ‘Schoonheid zit in het oog van de toeschouwer’, en de enige toeschouwer die écht telt als het om jouw lijf gaat, ben jij zelf. Jouw zelfvertrouwen straalt bovendien af op hoe anderen jou waarnemen. Zo creëer je jouw eigen positieve spiraal!
Ont-wikkel je van oordeel
Nu je klaar bent om je innerlijke criticus het zwijgen op te leggen en de positieve kanten van je lijf te zien, wat kun je concreet doen?
- Verleg je focus.
De media die je tot je neemt, beïnvloeden wat je over jezelf denkt. Sta stil bij wat je leest en kijkt, wie je volgt. Inspireert het je, of word je er juist somber van?
Minder tijd online besteden werkt vaak al, en je tijdlijn inrichten met mensen die open zijn over hun imperfecties helpt ook. Je wordt dan milder voor je eigen 'minpunten' als je anderen daarin herkent.
Of verleg je aandacht eens helemaal! Misschien wil je leren breien, of beginnen met een desemstarter?
- Wees dankbaar.
Waardering voor je eigen lichaam kan beginnen met waardering voor anderen. Kies een dag waarop je bij jezelf nagaat wat je waardeert aan mensen om je heen. Misschien voelt dat eerst onecht als je juist gewend bent negatief te kijken — maar hoe vaker je het oefent, hoe makkelijker het wordt om te zien wat je mooi vindt.
Je kunt ook een lichaamswaarderings-workshop organiseren met vriendinnen of dierbaren. Deel eerlijk wat je mooi vindt aan hun lichamen. Daarna mogen zij hetzelfde bij jou doen. Je zult misschien schoonheid ontdekken die je bij jezelf nooit had opgemerkt.
- Sta stil bij wat je lichaam kan.
Je lijf is er vooral ook om dingen te kunnen doen! Geef het daar dankbaarheid voor.
Denk aan hoe je zintuigen je laten genieten: van lekker eten, of van het vasthouden van je dierbaren. Denk aan vaardigheden die je hebt. Kun je goed koken, of schrijven, of een kamer sfeervol inrichten? Kun je stemmetjes nadoen, brood perfect snijden, of glazen exact gelijk vullen? Geen enkele vaardigheid is te klein om te waarderen.
Wil je, schrijf dan eens een bedankbrief aan je lichaam voor alles wat het je tot nu toe heeft gegeven — en blijft geven.
- Zorg goed voor jezelf
Je voelt je beter als je goed voor jezelf zorgt. Gezondheid is aantrekkelijk — mentaal, emotioneel én fysiek. Dat is wetenschappelijk bewezen. Bovendien heb je energie nodig voor compassie met jezelf! Je hebt voeding, rust en liefde nodig, maar ook leuke, nieuwe en uitdagende dingen. Precies zoals ieder ander.
Psychische problemen
Hoe hard we het ook proberen, niet iedereen lukt het om zonder hulp van haar lichaam te leren houden. De focus van de maatschappij op uiterlijk leidt soms tot ernstige stoornissen.
Lichaamsdysmorfie (body dysmorphic disorder, ook bekend als BDD) is een aandoening waarbij iemand zo gefixeerd raakt op een klein of denkbeeldig uiterlijk 'minpunt' dat het dagelijks leven ernstig wordt beïnvloed. Als die ene oneffenheid verdwijnt, verschuift de focus vaak naar iets anders.
Problemen met zelfbeeld kunnen ook leiden tot diverse eetstoornissen, zoals:
- Anorexia nervosa, gekenmerkt door intense angst om aan te komen en het extreem beperken van calorieën tot gevaarlijke ondervoeding.
- Boulimia, met eenzelfde angst voor gewichtstoename waarbij periodes van eetbuien gevolgd worden door braken of laxeren.
- Binge eating disorder, waarbij iemand enorme hoeveelheden eet en weinig controle ervaart. Vaak is er sprake van overgewicht.
- Pica, een stoornis waarbij iemand niet-eetbare dingen verlangt en opeet.
- Ruminatiestoornis, waarin iemand voedsel herkauwt, weer doorslikt of uitspuugt.
- Vermijdende/restrictieve voedselinnamestoornis, waarbij weinig interesse in eten of een sterke afkeer van smaken, geuren of structuren centraal staat.
Herken jij jezelf of een ander in een van deze beschrijvingen, zoek dan professionele hulp. Deze gedragingen bieden geen oplossing.
Hulp vragen is niets om je voor te schamen. Ook zelfacceptatie is niet iets dat zomaar gebeurt — het vergt hard werken, soms tegen jarenlange negatieve gedachten of opmerkingen van familie, vrienden of vreemden in. Maar weet: jij verdient het om te helen en bent de moeite waard!
Je menstruatie bijhouden? Gebruik WomanLog. Download WomanLog nu:
