Hoe je Veilig Blijft tijdens Intimiteit
Natuurlijke processen zijn vaak rommelig en vereisen doorgaans een set richtlijnen waar mensen zich aan kunnen houden om ze voor iedereen veilig en plezierig te maken. Goed geïnformeerd zijn kan het verschil maken tussen een prachtige en een nare ervaring.
Gedurende de geschiedenis zijn er veel verschillende ideeën geweest over wat goed of fout is op het gebied van intimiteit. Dat is nu nog steeds zo. Dit maakt het erg moeilijk om tot consensus te komen over een onderwerp dat zo integraal deel uitmaakt van de menselijke ervaring. Soms moet je anders handelen dan je omgeving om jezelf te beschermen.
Twee kanten van dezelfde munt
Er zijn veel mooie aspecten aan seks. Het is plezierig, het brengt mensen dichter bij elkaar, het heeft tal van gezondheidsvoordelen, en (niet onbelangrijk) het kan nieuw leven creëren! Positieve seksuele ervaringen veroorzaken veel goede gevoelens.
Maar er is balans in alles, ook in seks. Negatieve seksuele ervaringen kunnen levenslange gevolgen hebben, vooral als er sprake is van seksueel overdraagbare aandoeningen (soa's), ongeplande zwangerschap, of verkrachting. Elk van deze kan traumatisch zijn. Sommige mensen krijgen te maken met alle drie.
Alsof dit niet genoeg was, maken vooroordelen rond seks-gerelateerde onderwerpen het vaak lastiger om goede hulp te bieden en ondermijnt het voorlichting die leed juist had kunnen voorkomen.
Er zijn veel verschillende manieren waarop wij risico kunnen lopen rond seks, en de oorzaken zijn vaak allesbehalve eenvoudig.
Seksuele voorlichting (en het gebrek daaraan)
Het gebrek aan informatie over seks is een wijdverspreid, hardnekkig probleem. Zelfs goed ontwikkelde en wetenschappelijk geavanceerde gemeenschappen zijn verrassend preuts als het om seks gaat. Veel volwassenen onthouden jongeren van informatie uit een poging hen te beschermen, maar dit gaat vaak samen met een onrealistische en infantiele kijk op hun seksualiteit.
De overtuiging ‘als iemand te jong is voor seks, is diegene ook te jong om erover te leren’ is goed bedoeld, maar gaat voorbij aan het feit dat volwassenen niet kunnen bepalen wanneer jongeren seksueel actief worden, en negeert de verantwoordelijkheid om hen vooraf te leren hoe ze slechte keuzes kunnen vermijden in seksuele situaties.
Als een tiener de basis van het menselijk lichaam niet kent, kan zij per ongeluk zwanger raken (of iemand anders zwanger maken). Zo'n fout kan niet worden teruggedraaid, alleen worden beheerd. Evenzo, als zij niet weet hoe een gezonde relatie eruitziet, loopt ze meer kans op misbruik, en als zij niet weet wat de symptomen zijn van de meest voorkomende soa's (of dat veel soa's geen zichtbare symptomen geven), is de kans op besmetting groter.
Gebrek aan informatie leidt tot desinformatie. Fabels over seks zijn zeer gangbaar, zeker daar waar de echte feiten niet breed toegankelijk zijn. Zelfs een verantwoordelijk persoon kan in een slechte situatie terechtkomen als haar pogingen om zichzelf en anderen te beschermen gebaseerd zijn op onwaarheden:
- De mythe ‘twee condooms zijn beter dan één’ kan leiden tot een soa of een ongewenste zwangerschap.
- De mythe ‘je kunt niet zwanger raken als je voor het eerst seks hebt’ kan leiden tot een ongewenste zwangerschap.
- De mythe ‘het lichaam van een vrouw voorkomt seks als ze het niet wil’ kan leiden tot verkrachting.
- De mythe ‘alles wat met seks te maken heeft is slecht’ kan leiden tot een leven vol schuldgevoelens.
Goede seksuele voorlichting is absoluut essentieel voor iedereen. We mogen onze angsten niet in de weg laten staan van het realiseren van goede publieke toegang tot de kennis die nodig is om geïnformeerde keuzes te maken over ons seksleven.
Emotionele barrières
Het belang van feiten wordt nog duidelijker als je te maken krijgt met de kracht van ontkenning. Mensen zijn geneigd om informatie die niet bij hun wereldbeeld past te betwijfelen, te verdraaien of zelfs helemaal te negeren, vaak zonder dat ze het zelf doorhebben. Onze ingewikkelde relatie met seks creëert extra moeilijkheden bij een toch al emotioneel beladen onderwerp.
Onvoldoende communicatie tussen partners is riskant. Als je enige kennis over seks is dat je het ‘eigenlijk niet mag doen’ (wat trouwens geen effectieve ontmoediging is), voelt praten erover verkeerd. Terwijl seksuele intimiteit vertrouwen vereist, ontmoedigt een sfeer van geheimhouding en zondigheid open gesprekken over seks, en dus ook zorgen over gezondheid en veiligheid of twijfels over seks.
Dit geldt vooral voor wie lage eigenwaarde ervaart. Uit onderzoek blijkt dat het niet ongewoon is om belangrijke onderwerpen (zoals bescherming) te vermijden uit angst voor een ongemakkelijk gesprek en het risico je relatie te verliezen. Heb jij ooit je verlangen om iemand bij je te houden boven je eigen veiligheid gesteld? Boven haar veiligheid?
Een reden hiervoor is dat de risico’s die we zouden moeten vermijden niet ‘echt’ aanvoelen. De maatschappij behandelt negatieve seksuele ervaringen vaak als gênante geheimen die verborgen moeten blijven. Dat is gevaarlijk, want het ontmoedigt slachtoffers om hulp te zoeken én het creëert een onrealistisch beeld van hoe vaak slechte ervaringen voorkomen.
Een ouder, meer ervaren persoon met slechte intenties kan het gebrek aan kennis en angst van een jongere partner uitbuiten. Niemand heeft het recht om jou te dwingen tot seksuele handelingen tegen jouw wil. Voel je je niet veilig om over veilige seks en wederzijdse toestemming met je partner te praten, overweeg dan de gezondheid van je relatie.
Het kan lastig zijn objectieve beslissingen te nemen als je gevoelens voor iemand sterk zijn. Respect voor autoriteit kan het vermogen om vragen te stellen ondermijnen. En liefde maakt, zoals we weten, blind.
Iemand die is opgegroeid in een seks-negatieve omgeving kan sterke negatieve gevoelens hebben over seks-gerelateerde onderwerpen. Het kan bijna onmogelijk zijn om vooroordelen en angsten uit de jeugd los te laten, zelfs als de vroegere regels nu niet meer gelden.
Het is onze openheid, eerlijkheid en bereidheid om lastige onderwerpen aan te pakken die gezonde relaties kenmerken. Goede bedoelingen zijn niet altijd verstandig. Op het moment zelf lijkt het misschien logisch om veiligheidsmaatregelen te laten varen uit vertrouwen.
Je kunt denken dat je partner je zal inlichten als zij een ziekte heeft. Maar zij kan zwijgen uit schaamte, angst, of omdat zij seks belangrijker vindt dan jouw veiligheid. Als zij bij eerdere partners ook zo handelde, verhoogt dat het infectierisico.
Praktische fouten
Er zijn vele manieren waarop er iets mis kan gaan tijdens een seksueel contact.
Onbeschermde seks is een veelvoorkomende manier waarop soa's worden overgedragen. Er zijn verschillende vormen van zowel hormonale als niet-hormonale anticonceptie, maar alleen anticonceptie met een barrière (zoals condooms) beschermt bewezen tegen soa's. Dit geldt voor vaginale, anale en orale seks.
Opvallend veel mensen kennen de basisfeiten over soa's niet. Zelfs wie begrijpt dat een soa symptoomloos kan verlopen, denkt vaak onterecht dat zij geen risico loopt—niet door feiten, maar omdat het makkelijker is te geloven dat nare dingen alleen anderen overkomen.
Onbeschermde seks vergroot ook de kans op een zwangerschap. Als je onbeschermd seks hebt gehad, denk dan aan de morning-afterpil en behandeling na blootstelling.
De morning-afterpil is een vorm van noodanticonceptie die kan voorkomen dat vrouwen zwanger worden na onbeschermde seks of een anticonceptiefout. Voor maximale effectiviteit dien je zo snel mogelijk na onbeschermd contact de noodanticonceptie in te nemen (het exacte tijdvak staat op de verpakking).
Je kunt een noodanticonceptiepil op elk moment in je cyclus nemen, maar realiseer je: de morning-afterpil beeïndigt geen bestaande zwangerschap. Zij werkt vooral door het uitstellen of voorkomen van de eisprong. Het is verleidelijk het risico te negeren na een stressvolle nacht, maar daarmee vergroot je alleen de kans op zwangerschap.
Postexpositieprofylaxe of PEP is een kuur van hiv-medicatie die je direct na een mogelijke blootstelling aan hiv moet starten om te voorkomen dat het virus zich nestelt. Binnen 72 uur na blootstelling starten is cruciaal—wanneer te laat, werkt het niet meer. Wordt tijdig gestart en de volledige kuur van 28 dagen gevolgd, dan kan PEP het risico met meer dan 80% verminderen.
Bedwelming
Bedwelmende middelen kunnen plezierig zijn en gaan vaak samen met gezelligheid. Het woord ‘sociale smeerolie’ (vooral voor alcohol) verwijst naar het gevoel van verbondenheid dat mensen ervaren als ze samen onder invloed zijn. Helaas misbruiken sommigen deze gevoelens om anderen uit te buiten.
GHB en andere drogerende middelen worden soms gebruikt om seksueel geweld te faciliteren: het maakt het makkelijker voor de dader om het slachtoffer te overmeesteren en maakt het voor het slachtoffer moeilijker te begrijpen wat er gebeurt of zich iets te herinneren.
Hoe meer bedwelmd je bent, hoe sterker je last hebt van verminderd zicht, gehoor, beoordelingsvermogen en coördinatie. Reactiesnelheid en concentratie nemen af. Sommige mensen blijven redelijk alert, anderen verliezen bijna alle controle.
Als je iets nieuws wilt proberen, informeer jezelf vooraf! En houd rekening met factoren die bepalen hoe een stof bij je werkt—zoals je leeftijd, lichaamsbouw, medische voorgeschiedenis en genetica.
Hoe minder controle je hebt, hoe kwetsbaarder je bent. Je kunt dit deels compenseren door vooraf te plannen. Hier volgen enkele regels die je kunnen beschermen tijdens een avondje uit:
- Heb altijd een vriendin in de buurt. Een vertrouwd persoon die op je let kan letterlijk je leven redden. Zij ziet misschien verdachte dingen die jij mist, of schrikt een dader af. Wees zelf ook zo'n vriendin als je kunt.
- Let op je tempo. Let op hoeveel je drinkt/rook- of andere middelen gebruikt, zodat je je bewust blijft van je omgeving.
- Houd je drankje in de gaten. Sommige drogerende middelen lossen op in vloeistof en een dader kan iets in je glas doen. Leg een hand over je glas wanneer je er niet direct naar kijkt, vooral in drukke clubs of cafés.
- Wees voorbereid en plan je avond. Vertel een paar vriendinnen waar je naartoe gaat en hoe je je avond ongeveer invult (ook waar je slaapt). Houd je telefoon opgeladen, en neem een oplader mee. Reserve platte schoenen kunnen handig zijn als je hoge hakken draagt.
- Blijf in publieke ruimtes. In de nabijheid van anderen is de kans groter dat iemand je kan helpen als dat nodig is.
- Zorg dat je jezelf indien nodig kunt verdedigen. Gewone spullen in je handtas kunnen nuttig zijn—de klassieke autosleutel-tussen-je-vingers, bijvoorbeeld. Afhankelijk van de wet mag je in sommige landen ook niet-dodelijke wapens dragen, zoals pepperspray.
We zouden er niet bij stil hoeven staan hoe we onszelf verdedigen tijdens een avond uit, maar de werkelijkheid leert dat het beter is om voorbereid te zijn.
Wie je ook bent, waar je ook vandaan komt: geïnformeerd blijven, strijden voor het goede, en jezelf en anderen respecteren is altijd juist.
Je kunt je menstruatie bijhouden met WomanLog. Download WomanLog nu:
