Hormonale Anticonceptie
De regie nemen over onze menstruatiecyclus kan enorm empowerend zijn—weten wanneer je jouw menstruatie kunt verwachten en symptomen verminderen of zelfs voorkomen maakt het veel makkelijker te managen. Zo houd je tijd en energie vrij om te besteden zoals jij dat wilt!
Alle hormonale anticonceptiemiddelen bevatten een kleine hoeveelheid synthetisch oestrogeen samen met progestageen (een vorm van progesteron), of alleen progestageen. Deze hormonen werken door de natuurlijke hormonen van het lichaam te onderdrukken.
Hormonale anticonceptie beïnvloedt het endocriene systeem waardoor het lichaam een zwangerschap voorkomt, door bijvoorbeeld het slijm van de baarmoederhals te verdikken zodat zaadcellen de baarmoeder niet binnen kunnen dringen, het baarmoederslijmvlies te verdunnen zodat een bevruchte eicel zich niet kan innestelen, of door te voorkomen dat er eicellen vrijkomen—of een combinatie hiervan.
Gebruik geen hormonale anticonceptie als je zwanger bent, obesitas hebt, rookt of recent gerookt hebt en ouder bent dan 35 jaar, of medicijnen gebruikt die kunnen interageren met anticonceptie. Hormonale anticonceptie wordt ook niet aangeraden als je een voorgeschiedenis hebt van bloedklonters, trombose, beroerte, hartproblemen, kanker, lever- of galblaasaandoeningen, diabetes of ernstige migraine (vooral migraine met aura als waarschuwingssignaal). Raadpleeg jouw arts over mogelijke risico's als je deze anticonceptiemethode overweegt.
Kortwerkende omkeerbare anticonceptie
SARCs worden ingenomen of aangebracht dagelijks, wekelijks of maandelijks, afhankelijk van de methode.
De pil, of gecombineerde orale anticonceptiepil, onderdrukt de menstruatie en wordt selectief ingenomen om een “kunstmatige” menstruatiecyclus te creëren.
- Monofasische 21-daagse pillen bevatten allemaal dezelfde hoeveelheid hormonen. Ze worden elke dag gedurende 21 dagen ingenomen, vervolgens neem je een week geen pillen zodat de menstruatie kan plaatsvinden.
- Fasische 21-daagse pillen bevatten twee of drie soorten verschillende gekleurde pillen met verschillende hoeveelheden hormonen. Deze moeten op volgorde 21 dagen lang dagelijks worden ingenomen, gevolgd door een week zonder pillen.
- Elke dag pillen bevatten 21 “actieve” pillen met hormonen en 7 “inactieve” pillen zonder hormonen—28 pillen in totaal. Dit zorgt ervoor dat je menstruatie kan plaatsvinden zonder de dagelijkse gewoonte van het innemen te onderbreken. Ook hierbij moeten de pillen in de juiste volgorde genomen worden.
- Extended-cycle pillen worden continu gedurende 12 weken genomen, gevolgd door één week inactieve pillen. Zo daalt het aantal menstruaties van gemiddeld 13 keer per jaar naar 4 keer per jaar.
Minipillen worden dagelijks ingenomen en bevatten alleen progestageen. Vrouwen die last hebben van bijwerkingen van anticonceptiemiddelen met oestrogeen, kunnen beter reageren op de minipil.
Vrouwen die borstvoeding geven krijgen het advies om te kiezen voor progestageen-alleen anticonceptie in plaats van pillen met zowel oestrogeen als progestageen, omdat oestrogeen een negatieve invloed op de melkproductie kan hebben. Specialisten raden echter niet-hormonale anticonceptiemiddelen als eerste keus aan (zoals condooms of de LAM-methode).
Als minipillen consistent en correct worden gebruikt, zijn ze ongeveer 95% effectief—iets minder effectief dan de standaardpil.
De vaginale ring is een klein plastic ringetje dat in de vagina geplaatst wordt en oestrogeen en progestageen afgeeft aan de bloedbaan. Net als de pil wordt de ring 21 dagen gebruikt, daarna verwijderd voor 7 dagen, waarna een nieuwe ring wordt ingebracht.
De anticonceptiepleister wordt op de buik, billen, bovenarm of bovenlichaam (niet de borsten!) geplakt; eenmaal aangebracht geeft de pleister een constante dosis oestrogeen en progestageen af. Bij correct gebruik is de pleister >99% effectief.
Een vrouw vervangt de pleister eenmaal per week gedurende 3 weken en heeft dan een week zonder pleister. Tijdens deze week kan ze lichte menstruatiebloedingen ervaren. De pleister kan gedragen worden tijdens het douchen, zwemmen en sporten.
De pleister kan jouw bloeddruk verhogen, en sommige vrouwen ervaren tijdelijke bijwerkingen zoals hoofdpijn, stemmingswisselingen, lager libido of gewichtstoename.
Langer werkende omkeerbare anticonceptie
LARC's gaan weken, maanden, zelfs jaren mee, en vereisen relatief weinig controle of onderhoud.
De anticonceptieprik bevat alleen progestageen. De prik wordt elke 8–13 weken toegediend, afhankelijk van het merk. Veel vrouwen krijgen na enkele prikken helemaal geen menstruatie meer. Na het stoppen verdwijnen de hormonen geleidelijk uit het lichaam. Bij de meeste vrouwen keert de menstruatie en vruchtbaarheid terug binnen 4 tot 8 maanden na de laatste prik, maar dit kan soms langer duren.
Het anticonceptie-implantaat is een staafje ter grootte van een lucifer dat onder de huid van de bovenarm van een vrouw wordt geplaatst en progestageen afgeeft aan de bloedbaan. Dit steroïde hormoon bindt zich aan en activeert de progesteronreceptor. Het implantaat is effectief 5 dagen na plaatsing en werkt 3–5 jaar. Na verwijdering keert jouw vruchtbaarheid direct terug. De arm kan enkele dagen gevoelig of gezwollen zijn, verder zijn er doorgaans geen bijwerkingen. Voordelen: minder en lichtere menstruaties, mildere PMS-klachten, veilig bij roken en borstvoeding.
Het hormonale spiraaltje (IUD) is een T-vormig voorwerp dat in de baarmoeder zit en een vorm van progestageen afgeeft. Dit verdikt het cervixslijm zodat zaadcellen de eicel niet kunnen bereiken. Bij sommige vrouwen voorkomt het ook de eisprong. Het spiraaltje werkt direct en kan 5–10 jaar blijven zitten, afhankelijk van het type. Na het verwijderen ben je direct weer vruchtbaar.
Sommige vrouwen ervaren langere en pijnlijkere menstruaties in de eerste 3–6 maanden na plaatsing van het spiraaltje. Er is een risico op infectie of het uitdrijven van het spiraaltje—jouw arts legt uit hoe je kunt controleren of het spiraaltje nog goed zit. Het spiraaltje wordt afgeraden bij vrouwen met een voorgeschiedenis van bekkeninfecties.
Let op! Hormonale anticonceptiemiddelen kunnen ernstige bijwerkingen hebben en het risico op trombose, beroerte, hartinfarct en sommige vormen van kanker verhogen. Krijg je na de start van hormonale anticonceptie buik- of maagpijn, ernstige hoofdpijn of migraine, kortademigheid, pijn op de borst, wazig zien of roodheid, zwelling of pijn in de benen, ga dan direct naar je arts!
Noodanticonceptie
De morning-afterpil is bedoeld voor gebruik na onbeschermde seks of als de primaire anticonceptie is mislukt, bijvoorbeeld bij een kapot condoom. Deze moet binnen 5 dagen na onbeschermd seksueel contact worden ingenomen—hoe sneller, hoe beter. Deze methode is alleen bedoeld voor noodgevallen en niet als regelmatige anticonceptie.
Het spiraaltje kan ook als noodanticonceptie gebruikt worden, tot 5 dagen na de seks, en is zelfs effectiever dan de morning-afterpil.
Er bestaat nog steeds een stigma rond anticonceptie, maar laat dat je er niet van weerhouden jezelf alle hulpmiddelen te bieden om een vol leven te leiden.
Je kunt herinneringen instellen voor anticonceptiemethoden met WomanLog. Download WomanLog nu:
