Wat is seksualiteit en wat betekent het voor mij?
Hoewel het woord ‘seksualiteit’ ons vaak doet denken aan de geslachtsdaad, is het veel meer dan alleen seksuele betrekkingen en voortplanting als biologische functie. Seksualiteit is een holistisch concept dat de lichamelijke en psycho-emotionele behoeften van een persoon aan liefde, intimiteit en plezier omvat; het is een geheel van gedragingen die we vertonen om te krijgen wat we nodig hebben en verlangen, gedragingen die zowel aan geschreven als ongeschreven regels voldoen. Of waartegen we ons juist verzetten.
De term ‘menselijke seksualiteit’ verwijst naar de manier waarop mensen zich identificeren en uiten als de seksuele wezens die alle mensen zijn. Seksualiteit is een integraal onderdeel van het menselijk leven. Bewustwording van onze eigen seksualiteit helpt ons om onze gedachten, gevoelens en emoties echt te belichamen en maakt het mogelijk om een band op te bouwen met anderen.
Voor veel auteurs is seksualiteit de centrale as van het mensenleven—beginnend in de vroege kindertijd en voortdurend lang na de vruchtbare jaren. Seksualiteit omvat niet alleen seksuele relaties als zodanig, maar ook seksuele identiteit en seksuele oriëntatie—erotiek, plezier, intimiteit en voortplanting.
We ervaren seksualiteit door deze te uiten in onze gedachten, fantasieën, verlangens, overtuigingen, houdingen, waarden, gedrag, praktijken, rollen en relaties. Seksualiteit wordt beïnvloed door vele samenkomende en overlappende factoren—biologisch, psychologisch, sociaal, economisch, politiek, cultureel, ethisch, juridisch, religieus, historisch en spiritueel.
Een korte geschiedenis
Seksualiteit is al sinds het begin een belangrijk onderwerp van interesse voor mensen. Sporen van de menselijke overdenkingen over seksualiteit vinden we terug in de kunst van de oudste beschavingen en in de oudst bewaarde geschriften van ons culturele erfgoed.
Een bekend voorbeeld is de Kama Sutra—een oud Indiaas Sanskriet-geschrift over seksualiteit, erotiek en emotionele vervulling, geschreven tussen 400 v.Chr en 300 n.Chr (de exacte data blijven onbekend terwijl historici blijven zoeken naar de oorsprong van dit basiswerk).
In werkelijkheid is het een uitgebreide gids voor de kunst van het goed leven, de aard van de liefde, het vinden van een levenspartner, het onderhouden van een liefdesleven, en andere aspecten die samenhangen met de op plezier gerichte facetten van het menselijk bestaan.
Een grote verscheidenheid aan seksuele gedragingen wordt ook afgebeeld in oude Griekse en Romeinse kunst en literatuur, waaronder zowel heteroseksuele als homoseksuele relaties, evenals groepsseks.
Later had de christelijke kerk een enorme invloed op de westerse visie op seksualiteit: de kerk introduceerde het concept van de erfzonde, prees kuisheid en onschuld bij vrouwen, en stond seksualiteit slechts toe binnen het kerkelijk geheiligde huwelijk. Lichamelijke aantrekking werd als onbelangrijk gezien bij het kiezen van een partner; het huwelijk was gebaseerd op materiële overwegingen.
Dit standpunt wordt echter als hypocriet beschouwd, omdat seksualiteit, lust en erotiek te allen tijde aanwezig zijn, en zelfs degenen die beweren de wil van God over te brengen, niet immuun zijn voor deze driften.
Zelfs in de Middeleeuwen, ook wel de donkere eeuwen genoemd, slaagden kunstenaars erin erotische accenten toe te voegen aan religieuze schilderijen en bespotten schrijvers de schijnheilige vroomheid van priesters met bijtende spot.
Verrassing—vrouwen zijn ook seksuele wezens!
Wetenschappelijke belangstelling voor seksualiteit ontstond pas veel later, namelijk in de 19e eeuw. Vroeg onderzoek richtte zich vooral op het classificeren van verschillende seksuele gedragingen als ‘normaal’ of ‘abnormaal’. Zo werd vrouwelijke seksualiteit—een vrouw die verlangt naar seksueel genoegen—als afwijkend beschouwd, als een ziekte. Dit noemde men ‘vrouwelijke hysterie’ en vereiste een passende behandeling.
Mechanische vibrators werden ontworpen om een genitale massage te bieden die een ‘paroxisme’ op kon wekken en zo tijdelijk de symptomen van ‘hysterie’ kon verlichten; met andere woorden, dokters hielpen seksueel gefrustreerde vrouwen bij het ervaren van een orgasme.
Pas bij het aanbreken van de 20e eeuw begon de wetenschappelijke wereld in Amerika en Europa te vermoeden dat vrouwen van nature seksuele verlangens en lust zouden kunnen hebben. Vrouwen werden altijd alleen gezien als de meest respectabele bron voor het bevredigen van de mannelijke lust.
Meisjes werden opgevoed met het idee dat getrouwde vrouwen de verantwoordelijkheid hebben om hun echtgenoot seksueel genoegen/vrijheid te geven en hen kinderen te schenken. Vrouwelijk verlangen werd streng bewaakt als niet-vrouwelijk gedrag, en seks buiten het huwelijk werd als zonde gezien.
Dankzij Sigmund Freud (1856–1939), de ‘grondlegger van de moderne psychologie’, werd deze overtuiging weerlegd. Door zijn patiënten te observeren concludeerde Freud dat zowel vrouwen als mannen seksuele wezens zijn en dat seksualiteit zich al vanaf jonge leeftijd ontwikkelt.
Niet alleen een biologisch gedreven instinct
Anders dan bij dieren is menselijke seksualiteit erotisch: het is veel meer dan slechts een voortplantingsdrang. We definiëren en verfijnen bewust de gedragingen die ons seksueel genot geven en de erogene zones stimuleren, inclusief onze geest.
Met de ontwikkeling van de psychologie als wetenschap, is ook de seksuologie ontstaan—de studie naar menselijk seksueel gedrag. Nieuwe inzichten blijven opduiken, waardoor lang gekoesterde maar foutieve overtuigingen worden bijgesteld en steeds meer vragen beantwoord worden die jou kunnen helpen jouw seksualiteit te begrijpen.
We moeten ons realiseren dat verschillende culturen en samenlevingen nog steeds heel uiteenlopende omgangsvormen en normen hanteren—sommige zijn open en liberaal, terwijl andere voorschrijvend en behoudend zijn, en in bijna alle samenlevingen blijven bepaalde taboes bestaan. Maar waar je ook woont en met wie je ook leeft, begrip van je eigen seksualiteit is essentieel voor het opbouwen van succesvolle en duurzame relaties.
Een gezonde seksualiteit betekent niet alleen lichamelijke gezondheid, en vooral vrij zijn van seksueel overdraagbare aandoeningen, maar ook het ontwikkelen van een positieve en respectvolle houding tegenover de seksualiteit van anderen en bijdragen aan het scheppen van veilige, plezierige seksuele contacten zonder discriminatie of geweld.
Seksualiteit hangt ook samen met veel gezondheidsvoordelen die verder reiken dan de slaapkamer. Een gezond seksleven:
- versterkt het immuunsysteem
- verbetert het libido (seksueel verlangen)
- helpt de bekkenbodemspieren versterken en voorkomt incontinentie
- verlaagt de bloeddruk en vermindert het risico op een hartaanval
- vermindert pijn en krampen, zoals menstruatieklachten en hoofdpijn
- bevordert de slaap en verlicht stress
Complex, verschillend, veranderlijk
Menselijke seksualiteit is complex en kan per persoon heel verschillend zijn; ook binnen één persoon kan de uiting van seksualiteit op diverse manieren plaatsvinden. Niet alle mensen vinden we even seksueel aantrekkelijk—als je graag met iemand tijd doorbrengt of haar knap vindt, betekent dat niet automatisch dat je intiem met die persoon wil zijn.
Seksuele relaties veranderen ook in de loop der tijd: een vurige lichamelijke passie kan omslaan in een aangename verbondenheid, waarbij emotionele intimiteit belangrijker wordt dan fysieke intimiteit.
Menselijk seksueel gedrag is niet beperkt tot geslachtsgemeenschap en kan opvallend divers zijn. Seks kan alleen worden beleefd, met een partner (van hetzelfde of het andere geslacht) of in groepsverband, waarbij al dan niet coïtus plaatsvindt.
Seksuele fantasieën zijn ook een normaal onderdeel van menselijke seksualiteit—sommige mensen doen hun best om deze ‘dromen’ waar te maken, terwijl anderen zich zouden schamen voor de zaken waar ze over fantaseren.
Sommige mensen voelen helemaal geen seksuele verlangens en zijn hier tevreden mee. Zolang je tevreden en op je gemak bent met je eigen seksualiteit en de behoeften en grenzen van anderen respecteert, kun je jouw eigen seksualiteit als gezond en normaal beschouwen.
Wat is seksuele oriëntatie?
‘Seksuele oriëntatie is een blijvend patroon van romantische of seksuele aantrekking (of een combinatie daarvan) tot personen van het andere geslacht of gender [heteroseksualiteit], hetzelfde geslacht of gender [homoseksualiteit] of tot beide geslachten of meer dan één gender [biseksualiteit].’ (Bron: Wikipedia)
Seksuele oriëntatie kan gedurende iemands leven veranderen. Zo kan een persoon in haar jeugd heteroseksueel zijn, vooral als ze zich moeten aanpassen aan een samenleving die niet openstaat voor relaties van hetzelfde geslacht. Diezelfde persoon kan later ontdekken uitsluitend aangetrokken te zijn tot mensen van hetzelfde geslacht en de vrijheid vinden dit te uiten.
Seksuele discriminatie
Als seksualiteit eenvoudig zou zijn, zou er niet zoveel verwarring, spanning en misverstanden zijn rondom seks.
Sommige mensen voelen zich prettig zoals ze zijn en stellen nooit vragen over hun seksualiteit, terwijl anderen hun hele leven op zoek zijn naar hun seksuele identiteit.
Het is niet ongewoon dat mensen zich bewust zijn van hun seksuele verlangens maar deze nooit uiten, omdat ze beseffen dat hun verlangens ongewoon zijn of niet sociaal geaccepteerd worden. Voor anderen is het daarentegen juist moeilijk of onmogelijk om enige vorm van seksualiteit te accepteren die anders is dan de hunne. Als zulke mensen de meerderheid vormen, worden seksuele minderheden blootgesteld aan uiteenlopende, soms subtiele, vormen van discriminatie, waaronder fysiek geweld en sociale uitsluiting.
Onderzoek toont aan dat LHBTI (lesbisch, homo, biseksueel, transgender en intersekse) mensen een verhoogd risico hebben op depressie, angststoornissen, middelenmisbruik, dakloosheid, zelfbeschadiging en suïcidale gedachten ten opzichte van de algemene bevolking.
Dit geldt met name voor jongere LHBTI-personen, die worstelen met hun seksualiteit en slachtoffer worden van pesten op school.
Als jij of iemand in jouw omgeving met dergelijke problemen te maken heeft, of als je zelf worstelt met je seksualiteit of te maken krijgt met discriminatie op basis van je seksuele oriëntatie:
- stop met omgaan met iemand als deze je slecht behandelt—je tijd is het kostbaarste dat je hebt
- zoek hulp bij iemand die je vertrouwt—vriendin, familielid, arts, psycholoog
- bel een lokale hulplijn om te praten; online zijn er altijd bronnen te vinden
- neem alle tijd die je nodig hebt om jouw seksualiteit te ontdekken
- denk je dat je lesbisch/homo bent maar wil je dat (nog) niet delen? Dat is oké
Je menstruatie bijhouden? Download WomanLog nu:
