Zwangerschapstesten—wanneer en hoe deze te gebruiken
Zwangerschap is vaak een blije, welkome en gewenste gebeurtenis, maar het ontdekken van een ongeplande zwangerschap kan een schok zijn! Symptomen zoals misselijkheid, vermoeidheid en een verhoogde eetlust zijn vroege indicatoren van zwangerschap, maar als je het op de juiste manier en het juiste moment doet, kan een eenvoudige thuistest je vertellen wat je wilt weten.
Zwangerschapstesten zijn overal verkrijgbaar en eenvoudig te gebruiken—je hebt maar een paar druppels urine nodig om een resultaat te krijgen. Ze zijn echter niet 100% betrouwbaar, dus het is het beste om je huisarts of gynaecologe te raadplegen als je denkt dat je zwanger bent. Dan kun je de informatie krijgen die je nodig hebt om te beslissen wat je vervolgens wilt doen.
Ben ik zwanger?
Een vrouw kan alleen zwanger worden (een kind verwekken) onder bepaalde, zeer specifieke omstandigheden. Rond dag 14 van een gemiddelde menstruatiecyclus van 28 dagen vindt de eisprong plaats; dan komt er een eicel vrij uit een van haar eierstokken, die via de eileider naar de baarmoeder reist. Als er spermacellen in de vagina komen en hun weg vinden door de baarmoeder naar de eileiders, hebben de spermacellen die de reis overleven de kans om een eicel te bevruchten, mits deze daar op hetzelfde moment aanwezig is.
Het is belangrijk om te onthouden dat zelfs bij de meest regelmatige cyclus de duur kan variëren en de timing van de eisprong kan veranderen van maand tot maand. Dit geldt vooral voor tienermeisjes, wier lichaamsritme nog volatiel en variabel is. Dit is een uitstekende reden om je menstruatie bij te houden. Zo krijg je informatie over de lengte van je cyclus en wordt het veel makkelijker om veranderingen op te merken, zoals een uitblijvende menstruatie of ongewoon bloedverlies tussen de menstruaties door.
De kans op bevruchting is ongeveer 12 tot 24 uur aanwezig. Spermacellen kunnen echter enkele dagen overleven in het lichaam van een vrouw, dus de periode waarin ze levensvatbaar zijn is veel langer. Als er spermacellen aanwezig zijn (door seks in de voorafgaande dagen) op het moment van de eisprong, kan haar eicel worden bevrucht. Of, als een vrouw seks heeft tijdens haar eisprong, kunnen de spermacellen meteen een eicel bevruchten die net is vrijgekomen.
Het maakt niet uit of het de eerste, vijfde of honderdste keer is dat een vrouw seks heeft—willen of niet willen zwanger worden is daarbij irrelevant. Het menselijk lichaam is gemaakt voor voortplanting.
Het kan dat een vrouw met de ene man geen kinderen kan krijgen maar met een andere wel; sommige koppels doen er jaren over om zwanger te raken, terwijl het bij anderen meteen gebeurt.
Hoe kan dit gebeuren?!?!
De veiligste manier om een zwangerschap te voorkomen als je seksueel actief bent, is het gebruik van anticonceptie. Vraag je huisarts naar de meest geschikte methode voor jou. Maar onthoud: niet alle soorten anticonceptie beschermen tegen soa’s, dus gebruik altijd een condoom tenzij je in een vaste, monogame relatie bent en beiden zeker weet dat je geen seksueel overdraagbare aandoeningen hebt.
Toch is het leven onvoorspelbaar, en zijn mensen niet altijd even voorzichtig of verstandig—vooral als het om liefde en passie gaat.
Na een wild feestje, een zwoele avond uit of een romantische date hebben vrouwen er vaak slapeloze nachten van, omdat anticonceptie het laatste was waar ze die avond aan dacht, of misschien voelde het ongepast of gênant om dit te bespreken in een moment van nieuwe intimiteit…
En soms, zelfs als een koppel anticonceptie gebruikt, werkt het gewoon niet. In zulke gevallen kan een vrouw overwegen om noodanticonceptie te gebruiken, ook wel ‘de morning-afterpil’ genoemd.
Hoe werkt een zwangerschapstest?
De meest nauwkeurige manier om een zwangerschap vast te stellen is een bloedtest in een laboratorium, maar dit kost tijd—soms enkele dagen—en het kan moeilijk zijn om te wachten. Thuistesten zijn zonder recept verkrijgbaar bij de apotheek en vaak zelfs in supermarkten of drogisterijen. Deze geven veel sneller een uitslag, maar zijn iets minder nauwkeurig.
Een zwangerschapstest spoort het hormoon—humaan choriongonadotrofine of hCG—op in het bloed of de urine van een vrouw. Zodra een eicel is bevrucht en zich in de baarmoederwand heeft ingenesteld, begint het embryo met de aanmaak van hCG.
Dit hormoon zet het lichaam aan tot de productie van een ander hormoon, progesteron, dat dient om het baarmoederslijmvlies te behouden en uit te bouwen zodat het embryo zich daarin kan nestelen.
Adem nu even rustig in en uit. Het heeft geen zin om meteen na onbeschermde seks een zwangerschapstest te doen. Als er een eicel bevrucht is, duurt het 6–7 dagen voordat deze—die al is begonnen met delen en ontwikkelen—door je eileider naar de baarmoeder reist, waar hij zich moet innestelen in het baarmoederslijmvlies.
Vroegst mogelijk zullen hCG-waarden hoog genoeg zijn voor een bloedtest in het laboratorium ongeveer 10 dagen na de bevruchting, maar dan is het nog niet te meten in de urine.
Vanaf dat moment stijgt de hCG-spiegel snel tot een maximum na ongeveer 7–12 weken zwangerschap. Daarna neemt de productie van hCG geleidelijk af, maar het hormoon blijft tijdens de hele zwangerschap meetbaar in het bloed en de urine van een vrouw.
Als een vrouw een miskraam heeft gehad of een abortus heeft ondergaan, duurt het nog enkele weken voordat het lichaam zich herstelt en hCG verdwijnt. In deze periode is het dus lastig om te testen op een nieuwe zwangerschap.
Hoe gebruik ik het?
Thuistesten zijn heel eenvoudig in gebruik. Al werken ze allemaal volgens hetzelfde principe, er zijn verschillende soorten, dus lees altijd goed de instructies voor je begint en controleer de houdbaarheidsdatum! Een thuistest bestaat meestal uit een reagensstrip in een kunststof omhulsel. Bij sommige houd je het uiteinde direct onder je urinestraal, bij anderen gebruik je een pipet. Het resultaat verschijnt binnen enkele minuten, maar de weergave verschilt per type test.
De teststrip van een zwangerschapstest bestaat uit verschillende zones—de samplepad, de reactiezonde, de testzone en de controlezone. Het urinemonster wordt aangebracht op de samplepad en trekt dan in de reactiezonde, waar eventuele hCG bindt aan antilichamen die een enzym bevatten. Dit veroorzaakt een kleurreactie in de volgende zones. Vervolgens trekt de urine door naar de testzone, waar de antilichamen een kleurreactie (meestal een lijn of kruisje) veroorzaken als hCG aanwezig is. Tot slot trekt de urine naar de controlezone, waar een andere kleurreactie (nog een lijn of kruisje) aangeeft dat de test correct is uitgevoerd. Eén kleurreactie betekent een negatieve testuitslag, oftewel niet zwanger. Twee kleurreacties betekent een positieve testuitslag—je bent zwanger.
De meeste thuistesten kunnen op elk moment van de dag worden gebruikt, maar de concentratie hCG is het hoogst bij de ochtendurine. Je resultaat is dus het betrouwbaarst met je eerste plas van de dag, als je dat geduld hebt!
Is het 100% betrouwbaar?
Het grootste voordeel van een thuistest is de snelle uitslag, maar 100% betrouwbaar zijn ze niet.
Je kunt een vals-positieve uitslag krijgen als:
- de test die je gebruikt over de datum is
- je vruchtbaarheidsmedicatie of andere middelen gebruikt waarin hCG zit
- je een leveraandoening, kanker of een andere ziekte hebt waarbij verhoogd hCG in het lichaam wordt aangemaakt
Je kunt een vals-negatieve uitslag krijgen als:
- je ongeduldig bent en de test te vroeg doet voordat hCG meetbaar is
- je het resultaat te snel probeert af te lezen zonder lang genoeg te wachten op de reactie
- de urine om wat voor reden dan ook verdund is waardoor hCG niet wordt aangetoond
Het algemene advies is om na twee weken de test te herhalen. Krijg je opnieuw een positieve uitslag, vraag dan je huisarts om een bloedtest. Deze methode wordt gezien als het meest betrouwbaar.
Wat gebeurt er daarna?
Als je thuis meerdere testen hebt gedaan, maar verschillende resultaten hebt gekregen, zal een bloedtest uitsluitsel geven en kun je je zorgen bespreken.
Als de test negatief is, maar je menstruatie niet op gang komt en je wel symptomen van een zwangerschap ervaart—zoals misselijkheid, overgeven, gevoelige borsten of vermoeidheid—kan je huisarts verder onderzoek doen naar de oorzaak en je informeren over de stappen die je kunt nemen om je cyclus weer op orde te krijgen.
Als de test positief is, kan je huisarts je adviseren over wat te doen. Wil je de zwangerschap behouden, dan krijg je informatie over wat je te wachten staat en kun je meteen beginnen met supplementen en een gezonde leefstijl—voeding en beweging—voor de beste start voor je kindje. Als de zwangerschap ongewenst is of er zijn medische redenen, dan kan je huisarts je informeren over veilige methoden om de zwangerschap af te breken.
Je kunt je menstruatie bijhouden met WomanLog. Download WomanLog nu:
