Ciąża w wieku dojrzałym: ryzyko i sposoby na naturalne poczęcie dziecka w późniejszym wieku
Jeśli zaczęłaś planować powiększenie rodziny w późniejszym wieku, zapewne słyszałaś określenie „ciąża geriatryczna”. Ten termin, używany w odniesieniu do zaawansowanego wieku matki, przez lata budził niepokój. Ale czy zajście w ciążę po 35. roku życia naprawdę jest tak ryzykowne, jak często się mówi? Dowiedz się więcej o ciąży po 35. roku życia, jej ryzyku, zaletach i sposobach na zdrową ciążę.
Średni wiek kobiet rodzących pierwsze dziecko wzrasta od kilku dekad. W Europie średni wiek przy pierwszym dziecku to od 27 do 31 lat. W USA większość kobiet rodzi pierwsze dziecko w wieku 27 lat.
Lepiej dostępna edukacja, możliwości zawodowe oraz rosnące koszty wychowania dzieci sprawiają, że wiek kobiet rodzących coraz bardziej się podnosi. Jednak według danych medycznych ciąże i porody w późniejszym wieku mogą nieść ze sobą określone ryzyka zarówno dla matki, jak i dziecka. Określenie zaawansowany wiek matki, dawniej znane jako ciąża geriatryczna, pojawia się coraz częściej, gdyż coraz więcej przyszłych mam decyduje się na pierwsze dziecko w dojrzalszym wieku.
Czym jest ciąża geriatryczna?
Zajście w ciążę w wieku 35 lat lub później dawniej określano mianem ciąży geriatrycznej. Obecnie środowisko medyczne unika tego terminu, gdyż jego wydźwięk jest negatywny. Coraz częściej stosuje się określenie „zaawansowany wiek matki”.
To pojęcie nie odnosi się jedynie do wieku, ale również sytuacji płodności oraz ryzyka związanego z ciążą w tym wieku. Liczba zdolnych do zapłodnienia komórek jajowych gwałtownie spada, gdy kobieta przekracza trzydziesty piąty rok życia. Może to utrudniać zajście w ciążę, powodować powikłania lub wpłynąć na zdrowie dziecka.
Jakie są ryzyka ciąż w późniejszym wieku?
Ciąże w późniejszym wieku są powszechne, a wiele kobiet po 30., a nawet po 40. roku życia zachodzi w ciążę naturalnie i rodzi zdrowe dzieci.
Warto jednak pamiętać o możliwych ryzykach:
- Nieprawidłowości chromosomowe: Ryzyko urodzenia dziecka z wadami chromosomalnymi, np. zespołem Downa, wzrasta wraz z wiekiem matki. Na przykład w wieku 20 lat 1 na 1480 ciąż zostaje wykryta z zespołem Downa, podczas gdy w wieku 35 lat to już 1 na 353.
- Poronienie: Ryzyko straty ciąży wzrasta wraz z wiekiem kobiety. W wieku 35 lat ryzyko poronienia wynosi około 20%. W wieku 40 lat to 33%-40%. A po 45. roku życia ryzyko to rośnie do 57-80%.
- Cukrzyca ciążowa: Kobiety po 35. roku życia są bardziej narażone na rozwój cukrzycy w ciąży.
- Nadciśnienie i stany przedrzucawkowe: Zwiększa się ryzyko wystąpienia wysokiego ciśnienia krwi oraz stanu przedrzucawkowego w ciąży.
- Problemy z łożyskiem: Przypadki takie jak przodujące łożysko (pokrywające ujście szyjki macicy) są częstsze u starszych matek.
- Cesarskie cięcie: U kobiet w starszym wieku częściej konieczne jest cięcie cesarskie.
- Poród przedwczesny: Minimalnie wzrasta ryzyko porodu przed 37. tygodniem ciąży.
- Niska masa urodzeniowa dziecka: Dzieci kobiet w późniejszym wieku częściej są mniejsze niż przeciętne.
- Problemy z płodnością: Zajście w ciążę może zająć więcej czasu, a ryzyko niepłodności rośnie z wiekiem.
Czy powinnaś martwić się o ciążę po 35. roku życia?
Chociaż ryzyko powikłań w ciąży i podczas porodu rośnie wraz z wiekiem, wiele kobiet rodzi zdrowe dzieci nawet w późniejszym wieku, bez żadnych komplikacji. Sam wiek nie powinien powstrzymywać Cię przed planami o pierwszym lub kolejnym dziecku. Medycyna szybko się rozwija, a Twoje szanse na zdrową ciążę nadal przewyższają potencjalne powikłania.
Aby zwiększyć swoje szanse na zdrową ciążę, warto wykonać dodatkowe badania i przygotować się jeszcze przed podjęciem starań o dziecko.
Jakie badania i konsultacje wykonać przed zajściem w ciążę?
- Ogólne badanie lekarskie dla oceny stanu zdrowia i ewentualnych chorób przewlekłych.
- Badanie ginekologiczne, w tym cytologię i wykrywanie chorób przenoszonych drogą płciową.
- Badania krwi:
- Morfologia krwi (CBC)
- Grupa krwi i czynnik Rh
- Odporność na różyczkę
- Wirusy zapalenia wątroby typu B i C
- HIV
- Badanie tarczycy (TSH, T3, T4)
- Poziom witamin
Czy istnieją zalety ciąży w późniejszym wieku?
Wokół płodności kobiet narosło wiele mitów i presji społecznej. Często wydaje się, że jeśli kobieta nie urodzi dziecka w latach 20., coś traci. Jednak mając dostęp do dobrej opieki medycznej, ciąża w późniejszym wieku może mieć również swoje zalety.
Zalety późnej ciąży:
- Prawdopodobnie bardziej świadomie inwestujesz w ciążę i lepiej się przygotowujesz. Statystyki pokazują, że zaplanowane ciąże częściej kończą się narodzinami zdrowszych dzieci.
- Możesz zapewnić większą stabilizację finansową przyszłemu dziecku, mając więcej czasu na zbudowanie kariery i oszczędności.
- Z wiekiem jesteś bardziej gotowa, by radzić sobie z problemami życiowymi w sposób dojrzały i racjonalny.
- Parom, które decydują się na dzieci w późniejszym wieku, często towarzyszy trwalszy i dojrzalszy związek, co jest istotne dla stworzenia bezpiecznego domu dla dziecka.
- Badania wskazują, że dzieci starszych matek mogą lepiej wypadać w testach poznawczych i rzadziej mieć problemy z zachowaniem.
- Macierzyństwo może być bardziej satysfakcjonujące, gdy masz już ugruntowaną karierę, przyjaźnie i zainteresowania.
A co z płodnością mężczyzn?
Jako kobieta w „określonym wieku” zapewne słyszysz na temat swojej kurczącej się liczby komórek jajowych od mediów, rodziny i znajomych.
Mało jednak mówi się o tym, że na zdrowie dziecka, podobnie jak matki, wpływa również zdrowie, genetyka i płodność mężczyzny. Chociaż panowie są płodni dłużej (a czasem całe życie), nie oznacza to, że zawsze są tak samo płodni jak w wieku 20-30 lat i mogą mieć zdrowe dzieci przez całe życie.
Podobnie jak kobiety, coraz więcej mężczyzn decyduje się na ojcostwo później. Jednak męska płodność zaczyna maleć po 40. roku życia.
Według National Institutes of Health, nawet jedna trzecia wszystkich problemów z płodnością związana jest z ojcem. W badaniu podkreślono:
Jak widać, genetyka i stan zdrowia ojca mają wpływ nie tylko na dziecko, ale również na zdrowie matki w ciąży. Warto pamiętać, aby nie przerzucać całej odpowiedzialności tylko na kobiety – do tanga trzeba dwojga.
Jakie są Twoje szanse na ciążę w późniejszym wieku?
Jednym z powodów, dla których budzi się emocje wokół rodzicielstwa w dojrzalszym wieku, jest spadająca po trzydziestce płodność kobiety. W trakcie całego okresu płodnego kobieta traci ok. 300 000–400 000 komórek jajowych. Przed menopauzą pozostaje ich bardzo niewiele, a te, które są, częściej mają nieprawidłowości chromosomowe. Cykle miesięczne stają się nieregularne, a jajniki wydzielają mniej estrogenu i progesteronu.
Statystyki podają, że kobiety poniżej 30 lat mają ok. 25% szans na naturalne zapłodnienie w każdym cyklu. Po 30. roku życia szansa ta spada do 20%. U kobiet po czterdziestce miesięcznie wynosi zaledwie 5%.
Jak zajść w ciążę w późniejszym wieku?
Nadal możesz zajść w ciążę naturalnie i urodzić całkowicie zdrowe dziecko w późniejszym wieku. Nawet po trzydziestce i czterdziestce prawdopodobieństwo zdrowej ciąży jest znacznie większe niż ryzyko powikłań. W tym wieku ważniejsze jest jednak planowanie i przygotowanie do ciąży – ma to wpływ nie tylko na zwiększenie szans poczęcia, lecz również na zdrowie w trakcie ciąży.
Obserwuj cykl menstruacyjny
Monitorowanie własnego cyklu to Twój osobisty kalendarz płodności. Znajomość momentu owulacji jest kluczowa, by wyznaczyć dni płodności i zwiększyć szanse na ciążę. Aplikacje takie jak WomanLog pomagają śledzić cykl i określać dni owulacyjne, w których możesz zajść w ciążę.
Jedz zdrowo, wysypiaj się i ćwicz
Dbaj o swój organizm! Jedz dużo warzyw, owoców i pełnoziarnistych produktów. Wysypiaj się – najlepiej 7-9 godzin nocą, dbaj o odpoczynek. Nie zapominaj o ruchu – regularna aktywność fizyczna wzmacnia zdrowie i może poprawić płodność.
Odstaw szkodliwe nawyki
Palenie papierosów jest zdecydowanie niewskazane w staraniach o ciążę – pogarsza płodność i zwiększa ryzyko powikłań w ciąży. Warto również ograniczyć alkohol – powoduje nadmierny stres, utrudnia przyswajanie składników odżywczych i zaburza cykl miesiączkowy.
Przyjmuj suplementy
Kwas foliowy to podstawa – zapobiega wadom wrodzonym u dziecka. Suplementy prenatalne pomogą uzupełnić braki, jednak zawsze warto skonsultować się z lekarką/lekarzem co dokładnie zażywać. Być może warto rozważyć dodatkowe preparaty w zależności od indywidualnych potrzeb.
Co zrobić, jeśli nie możesz zajść w ciążę w późniejszym wieku?
Wspomagane metody rozrodu (ART) pomagają parom począć lub mieć dziecko, gdy nie udaje się to w sposób naturalny. Najczęściej o ART myśli się, gdy przez 1-2 lata regularnego współżycia w trakcie dni płodnych nie udaje się zajść w ciążę. ART warto także rozważyć, jeśli Ty lub Twój partner macie określone schorzenia bądź obciążenia genetyczne, których nie chcecie przekazać dziecku.
Dostępne metody:
- Zapłodnienie pozaustrojowe (in vitro, IVF) – komórki jajowe są zapładniane przez plemniki w laboratorium, a następnie umieszczane w macicy. Procedurę można przeprowadzić z własnymi lub dawczymi komórkami jajowymi (w przypadku szczególnych obciążeń genetycznych lub zdrowotnych).
- Macierzyństwo zastępcze – czyli surogacja – to kolejny sposób na posiadanie własnego dziecka. Istnieją dwie formy:
- Surogacja tradycyjna – wykorzystuje komórkę jajową surogatki, która zachodzi w ciążę i oddaje dziecko po porodzie zamierzonym rodzicom.
- Surogacja ciążowa – wykorzystuje komórkę jajową przyszłej mamy lub dawczyni; zarodek zostaje umieszczony w macicy surogatki.
- Adopcja – alternatywna droga do macierzyństwa, przynosząca satysfakcję zarówno rodzicom, jak i adoptowanym dzieciom.
- Jeśli problemem jest jakość lub ilość komórek jajowych, możesz skorzystać z dawstwa komórek jajowych. W takim wypadku zarodek powstały z komórki dawczyni (w procedurze in vitro) umieszczany jest w Twojej macicy. Nosisz dziecko, które genetycznie pochodzi od dawczyni.
Zdrowa ciąża i dziecko w późniejszym wieku
W społeczeństwie wciąż pokutuje wiele przekonań budzących lęk odnośnie płodności kobiet wraz z wiekiem. Jeśli czujesz się gotowa na dziecko w późniejszym wieku, nie daj się przestraszyć i zniechęcić. Kobiety rodziły dzieci aż do menopauzy przez całe stulecia. Najważniejsze, by zaplanować i przygotować swoją ciążę oraz nie załamywać się, jeśli nie zajdziesz w ciążę od razu.
Pobierz WomanLog teraz:
