Piersi i karmienie piersią
Piersi są wyjątkowo wrażliwe na wahania hormonalne. W czasie ciąży przechodzą znaczące zmiany, przygotowując się do karmienia piersią. Utrzymanie młodzieńczego wyglądu po porodzie może być trudne, jednak istnieją metody dbania o piersi.
Wbrew powszechnej opinii, to nie karmienie piersią prowadzi do utraty jędrności biustu po porodzie. Niezależnie od tego, czy kobieta karmi piersią, czy nie, jej piersi tracą napięcie po porodzie. Jednak przy odpowiedniej pielęgnacji, piersi mogą po pewnym czasie ponownie przypominać swoją formę sprzed ciąży, szczególnie po powrocie miesiączki.
Jak to się zaczyna
Piersi kobiety zmieniają się przez całe życie. Przed okresem dojrzewania, klatka piersiowa chłopców i dziewczynek nie różni się znacząco. Wraz z początkiem dojrzewania, ciało dziewczynek zaczyna produkować więcej estrogenu i progesteronu, co powoduje zwiększenie ilości tkanki tłuszczowej w okolicach klatki piersiowej. Ilość wytworzonego tłuszczu determinuje wielkość piersi, a naturalne podparcie zapewniają więzadła oraz skóra.
W tym okresie powstają też nowe naczynia krwionośne oraz tkanka gruczołowa specjalizująca się w produkcji mleka — przeciętnie każda pierś zawiera 15–20 płatów. Każdy płat składa się z kilku płacików, w których znajdują się gruczoły wytwarzające mleko. Tworzą one sieć przewodów mlecznych, które łączą się przed ujściem do brodawki. Ciemniejsza skóra wokół brodawki to otoczka.
Piersi zazwyczaj są w pełni uformowane w wieku 15–17 lat.
Piersi rzadko są idealnie symetryczne czy jednakowo rozmieszczone, a ich kształty i rozmiary są bardzo różnorodne. Jedna pierś bywa nieco większa od drugiej. Brodawki też są zróżnicowane pod względem kształtu i wielkości. Są wrażliwe na dotyk oraz zmiany temperatury i reagują puchnięciem oraz wzwodem na zimno czy podniecenie. Piersi to strefa erogenna. Stymulacja brodawek podczas stosunku sprawia przyjemność wielu kobietom i może nawet prowadzić do orgazmu. Pobudzanie brodawek zwiększa wydzielanie oksytocyny.
Wielkość i wygląd piersi są często źródłem spekulacji oraz niepewności zarówno u młodych dziewcząt, jak i dorosłych kobiet. Nieprawidłowe postrzeganie własnych piersi w okresie dorastania może prowadzić do unikania rozmów na temat biustonoszy i zdrowia piersi, pozostawiając dziewczynę bez wiedzy oraz bardziej narażoną na błędy, które mogą mieć trwały wpływ na jej ciało. Może to nawet przyczynić się do wad postawy, jeśli dziewczyna pochyla się, by ukryć biust.
Pokochanie swojego ciała jest ważne dla Twojego zdrowia fizycznego i psychicznego.❤️
Zmiany kształtu
Sylwetka ciała zmienia się z wiekiem. Starzenie, przybieranie na wadze i przemiany piersi podczas ciąży powodują rozciąganie oraz utratę elastyczności, co stopniowo wpływa na położenie, kształt i objętość piersi.
W piersiach nie ma mięśni, więc nie da się ich powiększyć ćwiczeniami, jednak aktywność fizyczna poprawia kondycję skóry dzięki lepszemu dotlenieniu tkanek. Skóra na piersiach jest szczególnie cienka, delikatna i nieco bardziej sucha niż w innych miejscach. Dermatolożki zalecają, by dbać o piersi równie sumiennie, jak dbasz o zęby. Kremy nawilżające, delikatne peelingi, masaże, naprzemienne prysznice i kąpiele powietrzne pomagają zachować jędrność zarówno przed, jak i po porodzie oraz karmieniu piersią.
Codzienne ćwiczenia mięśni klatki piersiowej pomagają utrzymać je w dobrej kondycji i jędrności, np. izometryczny ścisk dłoni: złącz dłonie i podnieś je na wysokość środka klatki piersiowej, by łokcie utworzyły trójkąt. Mocno dociskaj dłonie przez 30 sekund. Powtórz 3–5 razy.
Mięśnie klatki piersiowej są naturalnym podparciem biustu, dlatego warto je wzmacniać.
Uwaga! Masażu piersi należy unikać w ciąży, szczególnie w jej końcowej fazie. Pobudzanie skóry stymuluje wydzielanie oksytocyny, co może nieść ryzyko przedwczesnego porodu.
Wsparcie i styl
Najpopularniejszym wsparciem dla piersi jest biustonosz. Rozmiar stanika oznaczany jest liczbą i literą, np. 75C. Liczba to obwód pod biustem, a litera wielkość miseczki. Biustonosze najczęściej mają ramiączka na ramionach i zapięcie z tyłu, ale dostępnych jest wiele fasonów. Większe rozmiary zazwyczaj mają fiszbiny, a niektóre posiadają wypełnienia typu push-up.
Znalezienie stanika o odpowiednim fasonie, rozmiarze i cenie, z dobrym podtrzymaniem i jakością, nie jest łatwe, jednak prawidłowy wybór jest bardzo ważny dla zdrowia. Nieprawidłowo dobrany biustonosz może powodować ból piersi, karku oraz pleców, wady postawy, rozstępy i otarcia. Wielkość piersi zmienia się z czasem — dobieraj rozmiar stanika tak, jak dobierasz rozmiar butów.
Podczas aktywności fizycznej wybieraj biustonosz sportowy, który jest ciaśniejszy niż zwykły i minimalizuje ruchy piersi, chroniąc także więzadła przed nadmiernym rozciąganiem. Odpowiedni biustonosz jest ważny także w czasie ciąży. Gdy piersi stają się większe i cięższe, postaw na komfort — wybieraj modele z naturalnych materiałów, jak bawełna czy jedwab, z szerokimi ramiączkami. Spanie w staniku może zapobiegać nadmiernemu opadaniu biustu, szczególnie gdy znacząco się powiększyły podczas ciąży.
Noszenie biustonosza to indywidualna decyzja. Niektóre kobiety rezygnują z jego noszenia. W większości przypadków nie jest on niezbędny, szczególnie przy mniejszych rozmiarach. Jeśli kobieta dobrze się z tym czuje, może całkowicie zrezygnować z noszenia stanika.
Rozstępy i pielęgnacja skóry
W ciąży piersi powiększają się, a otoczka staje się lekko szersza i ciemniejsza z powodu zmian hormonalnych. U wielu kobiet pojawiają się także rozstępy — małe czerwone lub fioletowe linie będące skutkiem rozciągania skóry. Kremy na rozstępy stosowane w ciąży poprawiają elastyczność skóry i wspierają regenerację, choć rozstępy raczej nie znikną całkowicie.
Kremy nawilżające i peelingi pomagają zachować elastyczność skóry. Stosuj koliste ruchy, omijając brodawkę.
Korzystne są także naprzemienne prysznice — zimna woda pobudza krążenie, ujędrnia skórę i łagodzi uczucie ciężkości, a ciepła rozluźnia i rozszerza naczynia. Nie musisz marznąć podczas depilacji czy mycia włosów — wystarczy zakończyć kąpiel krótkim strumieniem zimnej wody, zaczynając od stóp aż po klatkę piersiową.
Twoje zdrowie i styl życia wpływają na sposób, w jaki organizm radzi sobie ze zmianami. Piersi są bardziej podatne na przyrost masy ciała w trakcie i po ciąży niż na samo karmienie. Dużym błędem jest radykalne ograniczanie kalorii w diecie, co może wpłynąć na zmniejszenie produkcji mleka. Ciało zmienia się przez dziewięć miesięcy ciąży i potrzebuje około roku, by powrócić do wcześniejszego kształtu.
Ciąża i karmienie piersią
Kiedy kobieta zaczyna karmić piersią, jej brodawki często są tkliwe. Z czasem karmienie zwykle staje się mniej bolesne, ale niekiedy dyskomfort nasila się i pojawiają się bolesne pęknięcia brodawek. Możesz stosować specjalne maści lub kremy, by łagodzić, zapobiegać i leczyć te dolegliwości.
Pod koniec ciąży piersi mogą wydzielać żółtawą, gęstą ciecz — to siara, czyli pierwsze, bogate w białko mleko, produkowane do drugiego–trzeciego dnia po porodzie. Siara dostarcza noworodkowi wielu ważnych składników odżywczych. Jeśli pojawi się wcześniej, wystarczy delikatnie umyć brodawki ciepłą wodą. Wkładki laktacyjne pomogą zapobiegać przeciekaniu płynu na ubrania.
Podczas mycia piersi w trakcie karmienia używaj wyłącznie ciepłej wody, unikaj częstego stosowania mydła, które wysusza i może powodować pękanie skóry. Unikaj silnie pachnących kosmetyków z aktywnymi składnikami. Spytaj swoją lekarkę lub lekarza o delikatne i nietoksyczne preparaty, bezpieczne zarówno dla skóry dziecka, jak i Twojej. Do prania również wybieraj łagodne środki.
Kobietom karmiącym często poleca się biustonosze do karmienia z odpinaną miseczką. Ułatwiają pielęgnację piersi i karmienie, a także umożliwiają kontakt skóra do skóry, co wspiera budowanie wyjątkowej więzi oraz regularny rytm karmień.
Gdy kobieta przestaje karmić piersią, piersi przestają produkować mleko, a biust może utracić pełność i objętość. Zmiany zachodzą zawsze, ale trudno przewidzieć ich zakres — u jednych kobiet piersi wracają do rozmiaru sprzed ciąży, u innych pozostają większe. Na regenerację i elastyczność skóry wpływa przyrost masy ciała, wiek, a także nawyki, np. palenie papierosów. Właściwie wszczepione implanty nie powinny mieć wpływu na ciążę i karmienie piersią.
Istnieje szeroki zakres zabiegów mających wpływ na wygląd piersi z powodów estetycznych czy medycznych — ćwiczenia, zabiegi próżniowe czy operacje. Decydując się na inwazyjne metody, skonsultuj się z lekarzem, rozważając zmiany zachodzące podczas ciąży, karmienia i w innych etapach życia, które mogą wpłynąć na wybór zabiegu.
Rak piersi
Rak piersi jest najczęstszym nowotworem u kobiet, może prowadzić do utraty jednej lub obu piersi, a czasem także do śmierci. Wczesne wykrycie ma kluczowe znaczenie dla skuteczności leczenia. Swoje szanse na wykrycie choroby we wczesnym stadium możesz znacznie zwiększyć poprzez regularne wizyty u lekarki lub lekarza oraz comiesięczne samobadanie piersi. Badanie możesz wykonać sama lub z partnerem/ką. Zmiany niewyczuwalne palpacyjnie można wykryć podczas mammografii lub USG.
Wczesne oznaki raka piersi obejmują:
- Ból piersi lub brodawki.
- Obrzęk piersi, węzłów chłonnych pod pachą lub w okolicach obojczyka.
- Podrażnienie, zaczerwienienie, zgrubienia lub zagłębienia skóry piersi albo brodawki.
- Wciągnięcie brodawki.
- Wyciek z piersi inny niż mleko matki.
Pewien dyskomfort jest naturalny na różnych etapach cyklu miesiączkowego — np. piersi mogą być obrzmiałe i wrażliwe podczas miesiączki. Piersi także lekko puchną przy podnieceniu. W przypadku jakichkolwiek wątpliwości lub niepokojących objawów zawsze skonsultuj się z lekarką/lekarzem, aby sprawdzić, czy wszystko jest w porządku.
Możesz śledzić ponad 100 objawów dzięki aplikacji WomanLog. Pobierz WomanLog już teraz:
