Czas trwania cyklu miesiączkowego
Cykl miesiączkowy charakteryzuje się dużą zmiennością. Średnio trwa 28 dni, ale za normę uznaje się cykle od 21 do 35 dni. Monitorowanie swoich cykli miesiączkowych pomaga zrozumieć, co jest dla Ciebie normalne. Ułatwia to także zauważenie nieprawidłowości, takich jak opóźnienia, brak miesiączki lub plamienia.
To, co uznaje się za normalny cykl miesiączkowy, może się znacząco różnić w zależności od osoby, podobnie jak cykl jednej osoby może zmieniać się z miesiąca na miesiąc. Nieregularności w cyklu miesiączkowym są powszechne i w większości przypadków nie są powodem do niepokoju. Czasami jednak mogą sygnalizować problemy zdrowotne lub istotne zmiany życiowe, takie jak ciąża lub początek menopauzy.
Cykl miesiączkowy to seria naturalnych zmian, sterowanych przez hormony, które przygotowują ciało kobiety na ewentualność ciąży—rozwój i uwolnienie komórki jajowej oraz pogrubienie śluzówki macicy, aby zapewnić składniki odżywcze zapłodnionej komórce jajowej. Jeśli dojdzie do owulacji, ale komórka jajowa nie zostanie zapłodniona, śluzówka macicy jest wydalana przez pochwę jako miesiączka, która trwa średnio od dwóch do siedmiu dni.
Długość cyklu oblicza się od pierwszego dnia miesiączki do pierwszego dnia kolejnej miesiączki. Chociaż przyjmuje się, że 28 dni to średnia długość cyklu, cykle od 21 do 35 dni uznaje się za mieszczące się w normie.
Dla młodych dziewcząt nieregularne cykle miesiączkowe są normalne na początku miesiączkowania. Wiele kobiet zauważa, że ich cykle stabilizują się w ciągu dwóch lat, ale u niektórych nieregularne miesiączki utrzymują się przez całe życie. Rzadko zdarza się, by różnica między najkrótszym a najdłuższym cyklem przekraczała 4 dni, jednak różnica do 8 dni nadal uznawana jest za regularną. Wahania długości cyklu w przedziale 8–20 dni są uważane za nieregularne, ale nie za nieprawidłowe. Różnice 21 dni i więcej świadczą już o bardzo nieregularnym cyklu.
Powody do niepokoju: krwawienie trwa dłużej niż siedem dni; menstruacja jest obfitsza niż zwykle; pojawiają się krwawienia między miesiączkami; wcześniej miesiączki były regularne, a nagle stały się nieregularne; nie jesteś w ciąży, a mimo to nie miesiączkujesz przez ponad 90 dni; występuje silny ból podczas okresu; nagle pojawia się uczucie choroby i gorączka po użyciu tamponów.
Jeśli Twój cykl miesiączkowy nie mieści się w normie lub jego długość jest niestabilna i zmienna, skonsultuj się z ginekologiem.
Cztery fazy regularnego cyklu
Prawidłowa miesiączka określana jest jako eumennorea. Pierwszą fazą jest faza miesiączkowa, podczas której organizm pozbywa się bogatej w składniki odżywcze śluzówki macicy, powstałej w poprzednim cyklu.
Kolejną jest faza przedowulacyjna lub faza pęcherzykowa, obejmująca okres od początku miesiączki do owulacji. Na starcie cyklu wzrastają dwa hormony: folikulotropina (FSH) oraz hormon luteinizujący (LH). Najpierw FSH stymuluje rozwój 10–20 pęcherzyków jajnikowych, a około piątego dnia cyklu LH powoduje ich dojrzewanie i rozpoczęcie produkcji estrogenu. Dzięki współdziałaniu LH i estrogenu pęcherzyki dojrzewają dalej. Około ósmego dnia jeden pęcherzyk staje się dominujący, a reszta się cofa i zostaje wchłonięta. Estrogen pobudza odtworzenie nowej śluzówki macicy. Faza pęcherzykowa kończy się około trzynastego dnia cyklu.
Potem następuje faza owulacyjna. Szczyt estrogenu wywołuje wyrzut LH, który z kolei prowadzi do owulacji w ciągu 24–48 godzin. Uwolniona komórka jajowa pozostaje zdolna do zapłodnienia przez dobę, podczas gdy plemniki mogą przetrwać w organizmie kobiety nawet 3–4 dni. Jeżeli cykl jest regularny, a organizm funkcjonuje prawidłowo, jest to okno płodności, w którym kobieta może zajść w ciążę.
Ostatnia jest faza lutealna. W tej fazie pobudzone wcześniej pęcherzyki zostają wchłonięte, a poziom estrogenu spada. Dojrzały pęcherzyk po uwolnieniu komórki jajowej przekształca się w ciałko żółte, które produkuje kolejny hormon—progesteron. Progesteron odżywia i utrzymuje śluzówkę macicy na wypadek zapłodnienia i implantacji zarodka w ścianie macicy. Jeśli nie dojdzie do zapłodnienia, śluzówka zostaje odrzucona i cykl zaczyna się od nowa.
Gdy cykl jest zbyt krótki
Skrócony cykl (poniżej 21 dni) nazywany jest polimennoreą. Może on być spowodowany skróceniem fazy pęcherzykowej (przedowulacyjnej) lub lutealnej (poowulacyjnej).
Skrócona faza pęcherzykowa, czyli zbyt wczesna owulacja, to jedna z najczęstszych przyczyn niepłodności u kobiet. Stres lub duże zmiany życiowe, takie jak ślub, śmierć bliskiej osoby, utrata lub zmiana pracy czy przeprowadzka mogą wpływać na cykl miesiączkowy i często odpowiadają za obserwowane nieregularności.
Wczesna owulacja może oznaczać słabą jakość komórki jajowej lub zaburzenie funkcji pęcherzyków. Wśród potencjalnych przyczyn wymienia się zespół policystycznych jajników (PCOS)—zaburzenie hormonalne prowokujące jajniki do rozwoju licznych drobnych pęcherzyków i nieregularnego uwalniania jajeczek, hiperprolaktynemię—nadmiar prolaktyny, włókniak lub inny łagodny guz, nieprawidłowości jajnika albo zaburzenia osi podwzgórze-przysadka, gdzie produkowane są hormony regulujące cykl.
Czasem faza lutealna jest zbyt krótka, aby możliwe było zapłodnienie i zagnieżdżenie zarodka w macicy. Niewydolność lutealna może wynikać z niedoboru progesteronu. Progesteron jest niezbędny do rozwoju bogatej w składniki odżywcze śluzówki macicy, która umożliwia zagnieżdżenie zarodka—proces ten zwykle ma miejsce między szóstym a dziesiątym dniem po zapłodnieniu. Jeżeli faza lutealna jest zbyt krótka, komórka jajowa nie zdąży dotrzeć do macicy i zagnieździć się w ścianie przed nadejściem kolejnej miesiączki.
Hormonalne środki antykoncepcyjne mogą wydłużyć fazę lutealną, ale także blokują owulację. Oznacza to, że nie będą pomocne dla kobiet starających się o dziecko. Lekarka może jednak przepisać inne leki wspomagające zajście w ciążę przy krótkiej fazie lutealnej.
Inne możliwe przyczyny krótszych cykli miesiączkowych:
- Naturalne zmiany hormonalne związane z dojrzewaniem lub menopauzą.
- Endometrioza—czyli występowanie tkanki podobnej do śluzówki macicy poza jamą macicy. Endometrioza często powoduje silny ból i zaburzenia cykli, takie jak skrócenie cyklu czy krwawienia między miesiączkami.
- STI—rzeżączka i chlamydia mogą skracać cykl oraz powodować nietypowe krwawienia między miesiączkami.
Gdy cykl jest zbyt długi
Rzadkie miesiączki i/lub bardzo skąpe krwawienia określa się jako oligomennoreę. Różnorodność w menstruacji jest normalna, lecz kobieta w wieku rozrodczym, która regularnie miesiączkuje rzadziej niż co 35 dni, może mieć oligomennoreę.
Oligomennorea bywa często skutkiem ubocznym hormonalnych środków antykoncepcyjnych. Niektóre kobiety przez 3–6 miesięcy od rozpoczęcia ich stosowania obserwują coraz lżejsze miesiączki, czasami miesiączki zatrzymują się całkowicie. Sytuacja bywa też odwrotna—jeśli właśnie odstawiłaś antykoncepcję hormonalną lub usunięto wkładkę, Twój cykl może być wydłużony przez kilka miesięcy.
Inne przyczyny to naturalne zmiany związane z dojrzewaniem i perimenopauzą, intensywne ćwiczenia fizyczne, otyłość, zaburzenia odżywiania, takie jak jadłowstręt psychiczny (anoreksja) i bulimia, cukrzyca lub problemy z tarczycą oraz zespół policystycznych jajników (PCOS).
Jeśli ostatnio nie rodziłaś, nie karmisz piersią ani nie odstawiłaś właśnie antykoncepcji, a Twój cykl nadal regularnie przekracza 35–40 dni, warto udać się do ginekologa, by wykluczyć poważniejsze przyczyny medyczne. Pamiętaj, że zdrowie fizyczne i psychiczne mają wpływ na Twój cykl miesiączkowy – dbanie o siebie to najlepsza prewencja przeciw nieregularnym cyklom.
Możesz monitorować swój okres za pomocą WomanLog. Pobierz WomanLog już teraz:
