Owulacja a lęk
Owulacja jest pod wieloma względami szczytem cyklu menstruacyjnego. Wtedy płodność osiąga maksimum, a organizm najlepiej znosi ból. Jesteś w najlepszej formie psychicznej i fizycznej. Dlaczego więc wiele kobiet zgłasza odczuwanie lęku właśnie podczas owulacji?
Większość aspektów cyklu menstruacyjnego jest bezpośrednio powiązana z hormonami. Emocje, których doświadczasz, są związane z Twoją osobowością, czynnikami genetycznymi i psychologicznymi oraz stylem życia, ale też podlegają wpływowi wahań hormonalnych właściwych cyklowi menstruacyjnemu, które przygotowują ciało do rozrodu. Dotyczy to także negatywnych uczuć, takich jak lęk.
Amerykańskie Towarzystwo Psychologiczne definiuje lęk jako emocję charakteryzującą się uczuciem napięcia, zmartwionymi myślami oraz zmianami fizycznymi, takimi jak podwyższone ciśnienie krwi. Większość osób, niezależnie od wieku czy płci, zgłasza epizody lęku, a szacuje się, że ok. 20% Amerykanów cierpi na zaburzenia lękowe.
Doświadczanie szerokiej gamy ludzkich emocji jest normalne, jednak większość z nas zgodzi się, że przewlekły lęk poważnie obniża jakość życia.
Gdy odczuwasz lęk, Twoje ciało może reagować takimi objawami jak:
- Niepokój
- Poczucie "bycia na krawędzi" i nadciągającej katastrofy
- Przyspieszone bicie serca
- Płytki oddech
- Napięcie mięśni i stawów
- Drażliwość
- Problemy ze snem i związane z tym zmęczenie
- Kłopoty z koncentracją
Dla wielu z nas lęk ujawnia się zwłaszcza w sytuacjach społecznych; niepokój i dyskomfort nasilają się w kontaktach z innymi. Lęk społeczny to częsty problem zdrowia psychicznego, jednak nawet wtedy trudno z nim walczyć. Genetyka i czynniki środowiskowe, takie jak wcześniejsze narażenie na przemoc czy przemoc rówieśniczą, wpływają na to, jak dobrze radzimy sobie z własnym lękiem.
U kobiet cykl menstruacyjny w istotny sposób wpływa na ich samopoczucie. Wszyscy słyszeli o niesławnym PMS, gdy wiele z nas odczuwa niepokój i rozdrażnienie, ale zaskoczeniem może być to, że kobiety relacjonują także wzmożony lęk w okresie 16–32 godzin potrzebnych do przejścia owulacji.
Można wskazać kilka możliwych przyczyn tego stanu — gwałtowny wzrost poziomu hormonów, zwiększony popęd seksualny, lęk przed ciążą czy nawet wczesne pojawienie się objawów PMS.
Wyjaśnienie nr 1: To te hormony!
Warto przypomnieć sobie, jak działa cykl menstruacyjny. Istotne jest to, że estrogen i progesteron osiągają swój szczyt podczas owulacji by przygotować organizm na ewentualną ciążę. Około połowy cyklu podwyższony estrogen stymuluje wydzielanie hormonu luteinizującego (LH), który wywołuje owulację — czyli uwolnienie komórki jajowej z jednego z dwóch jajników; estrogen sprzyja także wzrostowi energii.
Progesteron, poza innymi funkcjami, podnosi libido, poprawia nastrój, zwiększa energię i ułatwia zagnieżdżenie się zapłodnionej komórki jajowej w błonie śluzowej macicy. Działa także hamująco na efekty hormonów stresu, jak kortyzol i adrenalina.
Obecność progesteronu pomaga organizmowi radzić sobie ze stresem, ale jednocześnie wymaga, by podnieść poziom hormonów stresu, zanim zauważysz ich działanie.
W tym kontekście można sądzić, że lęk może pojawiać się z dwóch powodów związanych z „hormonami płciowymi”. Z jednej strony progesteron pomaga w radzeniu sobie ze stresem, z drugiej — wymaga wytworzenia większej ilości hormonów stresu, zanim poczujesz ich skutki. Jeśli w okolicy owulacji pojawia się trudna sytuacja, organizm dłużej „dojrzewa” do uświadomienia sobie, jak się czujesz, przez co niespodziewanie możesz przeżyć wyjątkowo silny stres czy lęk.
Nawet bez dodatkowych komplikacji estrogen i progesteron mogą zwiększyć energię — jeśli masz wyższy niż zwykle poziom hormonów, możesz czuć się pobudzona — czasami to po prostu „za dużo szczęścia”. Spróbuj spożytkować energię na ćwiczenia lub kontakty towarzyskie, ale dbaj o siebie i nie przemęczaj się.
Wyjaśnienie nr 2: To Twoje libido!
Owulacja to okno w cyklu, gdy czujesz się najbardziej gotowa na seks. W tym czasie apetyt seksualny może stać się naprawdę silny, wywołując napięcie. Jeśli na co dzień libido nie jest u Ciebie wyjątkowo wysokie, nagły wzrost pobudzenia wokół owulacji może Cię zaskoczyć.
Niezależnie od statusu związku, sama perspektywa zbliżenia i towarzyszące kontakty społeczne mogą być ekscytujące, ale nie zawsze łatwo je zrealizować. Nagły przypływ podniecenia w pracy czy na zajęciach może powodować lęk.
Pobudzenie seksualne u kobiet to złożony proces, który obejmuje całe ciało — choć ciężej je zauważyć niż u mężczyzn. Warto nauczyć się rozpoznawać, jak organizm reaguje, gdy jest gotowy na seks, i po prostu cieszyć się tym stanem.
Jeśli uprawiasz seks waginalny, pamiętaj o zabezpieczeniu, jeśli nie planujesz ciąży. Łatwo o tym zapomnieć w gorącym momencie, gdy podniecenie jest podkręcone przez owulację. W końcu właśnie na to organizm jest gotowy wtedy najbardziej.
Niektóre kobiety w czasie owulacji zgłaszają nagłe zainteresowanie innymi mężczyznami niż zwykle, choć brakuje badań nad tym zjawiskiem.
Wyjaśnienie nr 3: To lęk o dziecko!
To wyjaśnienie dotyczy par starających się o dziecko — dla nich owulacja to najważniejszy czas miesiąca.
Jak już wspomniano, w cyklu menstruacyjnym trwającym około 28 dni owulacja obejmuje zaledwie jeden dzień. To małe okienko płodności, w którym kobieta doświadcza intensywnych doznań z tym związanych. Jeśli chcesz zajść w ciążę, śledź swój cykl przez kilka miesięcy, aż nauczysz się z dużym prawdopodobieństwem przewidywać owulację; u większości kobiet przypada to około 15. dnia cyklu.
Aplikacje menstruacyjne umożliwiają śledzenie nie tylko dni krwawienia, ale także dziesiątek objawów fizycznych, nastroju, apetytu, życia seksualnego, stosowanej antykoncepcji, a także — kluczowych dla określenia okna owulacyjnego — temperatury ciała i konsystencji śluzu szyjkowego. Regularne wprowadzanie danych pozwala aplikacji przewidzieć dni menstruacji i owulacji na podstawie wcześniejszych cykli. Już po kilku miesiącach możesz więc dość precyzyjnie określić swój dzień owulacji.
Parom starającym się o dziecko seks z myślą o poczęciu potrafi generować duży stres psychiczny. Sam seks bywa nieprzewidywalny, a dodatkowy cel zwiększa napięcie u obojga partnerów. Gdy do monitorowania płodności włącza się lekarz, pojawiają się dodatkowe kwestie do rozważenia, jak dieta, naturalne metody czy leki oraz praktyki seksualne zwiększające szanse na ciążę. To wszystko może być uciążliwe, zwłaszcza jeśli starania trwają długo.
Postaraj się trochę odpuścić i ponownie czerpać przyjemność z tego procesu. Doceniajcie siebie nawzajem i pamiętajcie, po co to robicie.
Wyjaśnienie nr 4: To PMS/PMDD!
Ponieważ owulacja trwa zazwyczaj tylko 24 godziny, możliwe, że dzień, w którym spodziewasz się owulacji, jest już początkiem fazy lutealnej Twojego cyklu, a więc PMS właśnie się zaczyna.
Lęk i drażliwość są bardzo częste w fazie przedmiesiączkowej i doświadcza ich większość miesiączkujących osób — choć nie każda z nas ma regularny cykl.
Funkcjonowanie cyklu może być zaburzone stresem w pracy albo domu, nagłą zmianą diety, lub przez inne czynniki fizyczne, psychiczne czy środowiskowe wpływające na hormony i ogólne samopoczucie. Monitorowanie cyklu i zapisywanie objawów pozwala zobaczyć, jak cykl wpływa na nastrój w dłuższej perspektywie.
Przedmiesiączkowe zaburzenie dysforyczne, czyli PMDD, może też powodować, że silne objawy PMS pojawiają się bardzo wcześnie w fazie przedmiesiączkowej.
Jak radzić sobie z lękiem?
Jeśli przez kilka miesięcy z rzędu zauważasz, że podczas owulacji czujesz lęk, spróbuj śledzić te objawy — może podlegają one pewnemu schematowi lub mają związek z określonymi wydarzeniami w Twoim życiu. Ginekolożka, lekarka rodzinna lub inna specjalistka może pomóc monitorować poziom hormonów i wykluczyć inne problemy zdrowotne jako przyczynę objawów.
Jeśli podłożem lęku są raczej przyczyny psychologiczne, terapia poznawczo-behawioralna może pomóc lepiej zrozumieć własne mechanizmy emocjonalne i wypracować nawyki ułatwiające radzenie sobie z trudnymi uczuciami.
Poprawa równowagi między pracą a życiem prywatnym oraz zadbanie o higienę snu mogą zrobić wielką różnicę, a wiele technik relaksacyjnych pomaga obniżyć lęk już po krótkim, regularnym stosowaniu. Należą do nich:
- Ćwiczenia oddechowe
- Prowadzenie dziennika
- Joga
- Łagodna aktywność fizyczna
- Ćwiczenia ugruntowujące
Jednym z popularnych ćwiczeń uziemiających, pomagających radzić sobie z lękiem, jest metoda 5-4-3-2-1. Gdy czujesz napięcie i nie możesz znaleźć sobie miejsca, zamknij oczy, weź głęboki oddech i skieruj uwagę do własnego ciała, a potem otwórz oczy i nazwij (na głos lub w myślach) pięć rzeczy, które widzisz (okno, stół, kot…), cztery rzeczy, które słyszysz (auto na ulicy, pralka…), trzy rzeczy, które czujesz (dłonie na kolanach, palce w butach, plecy na krześle…), dwie rzeczy, które czujesz nosem (zaparzającą się kawę, kwiaty na stole, skarpetki po treningu…), jedną rzecz, którą czujesz w smaku (ciasteczko czekoladowe albo choćby własny język).
To technika mindfulness oparta na pracy z zmysłami, której celem jest przekierowanie Twojej uwagi ze stresu i lęku na tu i teraz. Prowadząc swoje życie w nieustannie zmieniającym się świecie, bądź dla siebie łagodna i monitoruj swój cykl menstruacyjny, by zyskać perspektywę, jak Twoje ciało reaguje na zmiany i czego potrzebuje, by poczuć się dobrze.
Możesz śledzić swój cykl za pomocą aplikacji WomanLog. Pobierz WomanLog już teraz:
