Czym jest nasilenie przedmiesiączkowe i jak może wpływać na Twoje zdrowie psychiczne?
Zdrowie menstruacyjne i psychiczne są ze sobą powiązane i mogą wzajemnie na siebie oddziaływać. Czasami ten wpływ jest tak silny, że zakłóca codzienne funkcjonowanie. Zaburzenia hormonalne, schorzenia menstruacyjne i inne dysfunkcje układu rozrodczego mogą sprawiać, że czujesz się przytłoczona, niespokojna, a nawet przygnębiona.
Może się wydawać, że to nic wielkiego, ale cykl menstruacyjny ma ogromny wpływ na wiele aspektów życia kobiety. Chociaż zazwyczaj zwracamy uwagę na menstruację jako główny etap cyklu, rzadko dostrzegamy, jak wiele kluczowych procesów zachodzi w pozostałych jego fazach. Wahania hormonalne wpływają na Twój wygląd, nastrój, zachcianki i pożądanie. Co więcej, mogą znacząco oddziaływać na Twoje zdrowie psychiczne.
Zdrowie menstruacyjne a psychiczne
Niezliczona ilość czynników wpływa na nasze zdrowie psychiczne i samopoczucie. Wpływające na nasz stan fizyczny i psychiczny są czynniki takie jak: trauma, stres, presja społeczna czy rówieśnicza oraz złe warunki życia. Mniej oczywiste, ale równie istotne są niewidoczne wewnętrzne procesy chemiczne i wahania hormonalne, które mogą w znacznym stopniu wpływać na nasze emocje. Przykładowo endorfiny — hormony szczęścia — sprawiają, że czujesz się radosna, podekscytowana i nawet potrafią łagodzić ból.
Z drugiej strony, czasami hormony przynoszą więcej szkody niż pożytku. Jeśli kiedykolwiek doświadczyłaś zespołu napięcia przedmiesiączkowego (PMS), dobrze wiesz, że wahania hormonów potrafią wywołać huśtawki nastrojów, rozdrażnienie, nadpobudliwość emocjonalną, a w skrajnych przypadkach silną depresję, lęk, a nawet myśli samobójcze. W tym artykule chcemy opowiedzieć o stanie, który nazywa się nasileniem przedmiesiączkowym (PME) i o tym, jak może on wpływać na Twoje codzienne życie.
Czym jest PME?
Nasilenie przedmiesiączkowe to zarówno zaburzenie endokrynologiczne, jak i związane ze zdrowiem psychicznym. Najczęściej objawia się podczas trzeciego etapu cyklu menstruacyjnego, zwanego fazą lutealną. Opisuje nasilanie się wcześniej istniejących zaburzeń psychicznych, takich jak depresja, lęki, zaburzenia odżywiania itp.
Objawy PME
W przeciwieństwie do typowych objawów przedmiesiączkowych, symptomy PME mają przede wszystkim podłoże psychiczne i objawiają się pogorszeniem stanu zdrowia psychicznego.
Nie jest też niczym niezwykłym czuć się nieco bardziej rozdrażnioną przed okresem, dlatego aby stwierdzić, czy to PME, warto zwrócić uwagę na inne objawy:
- silne wahania nastroju
- epizody depresyjne
- napady płaczu
- jedzenie emocjonalne
- migreny
- napady padaczkowe
- schizofrenia
- choroba afektywna dwubiegunowa
Skąd się bierze PME?
Badania nad nasileniem przedmiesiączkowym są nadal w powijakach. Podobne zaburzenie, jakim jest przedmiesiączkowe zaburzenie dysforyczne (PMDD), uznano za oficjalną diagnozę dopiero w 2013 roku. Jasno więc widać, że brakuje dogłębnego zrozumienia i skutecznych rozwiązań dla kobiet doświadczających tych problemów. Obecnie większość specjalistów zgadza się, że nagłe zmiany w zdrowiu psychicznym mogą pojawiać się w wyniku wahań hormonalnych.
Faza lutealna to spadek poziomu estrogenu i wzrost progesteronu. Niektóre kobiety są bardziej wrażliwe na te skoki, co może prowadzić do zmian nastroju. Wahania hormonów związane z miesiączką mogą powodować niedobór serotoniny — jednej z substancji odpowiedzialnych za dobre samopoczucie. Jej brak sprawia, że poczucie dobrostanu drastycznie się pogarsza.
Kobiety doświadczające zaburzeń hormonalnych są ogólnie bardziej narażone na PME i inne zaburzenia cyklu. Niestety wokół zdrowia menstruacyjnego i psychicznego nadal panuje wiele tabu. Nawet cierpiące na te dolegliwości kobiety nie szukają pomocy, zakładając, że nieprzyjemne objawy przed miesiączką to coś, przez co po prostu należy przejść, a nie sygnał alarmowy od organizmu. Powinnyśmy być dla siebie łagodne i edukować się. Dlatego warto dzielić się doświadczeniami i nauczyć się rozróżniać PME od innych zaburzeń menstruacyjnych.
PME a PMS
Zespół napięcia przedmiesiączkowego (PMS) to chyba najbardziej znane zaburzenie cyklu menstruacyjnego. Kilka dni lub nawet do tygodnia przed rozpoczęciem miesiączki zmiany hormonalne potrafią wywoływać szereg objawów. Niestety większość tego, czego kobiety doświadczają przed okresem, jest bagatelizowana i zrzucana na karb PMS, choć nie zawsze tak jest.
PMS wiąże się z objawami fizjologicznymi i psychicznymi, które bywają nieprzyjemne, ale z reguły nie zmieniają życia w sposób radykalny. Objawy fizyczne to wzdęcia, tkliwość piersi, skurcze, ból pleców, zmęczenie. Symptomy psychiczne są zwykle łagodniejsze niż w PME i obejmują wahania nastroju, drażliwość, wzmożony apetyt oraz trudności ze snem. Kobiety przechodzące przez PME często odczuwają też objawy fizyczne PMS, ale istotną różnicą jest dramatyczna zmiana nastroju i wrażenie, że „traci się kontrolę nad sobą”.
PME a PMDD
Te dwa zaburzenia są do siebie bardzo podobne. Jak w PME, PMDD także nasila huśtawki nastrojów. PMDD to cięższa forma PMS, która oprócz objawów fizycznych wywołuje poważne zmiany w zdrowiu psychicznym. Osoba cierpiąca na PMDD może doświadczać napadów płaczu, depresji, myśli samobójczych, jedzenia emocjonalnego, nadużywania substancji, wyczerpania oraz trudności ze skupieniem czy wykonywaniem codziennych obowiązków w pracy, domu, opiece nad dziećmi oraz w relacjach.
Jedną z kluczowych różnic jest to, że w PME zaburzenia psychiczne już występują i nasilają się przed miesiączką, natomiast w PMDD osoba może czuć się dobrze przez pierwszą połowę cyklu, by potem doświadczyć gwałtownego pogorszenia.
Wczesne statystyki pokazują, że osoby z PMDD są bardziej narażone na rozważanie i popełnianie samobójstw. Oba schorzenia bardzo utrudniają życie codzienne i na poważnie zaburzają zarówno zdrowie psychiczne, jak i gospodarkę hormonalną — wymagają interwencji.
Jak sobie radzić z PME?
Zaburzeń zdrowia psychicznego nie należy bagatelizować, nawet jeśli wydaje się, że winne są hormony. Każde pogorszenie stanu psychicznego powinno być traktowane poważnie, niezależnie od przyczyny. Choć nie istnieje lek działający bezpośrednio na PME, można łagodzić jego objawy poprzez zmiany stylu życia i niektóre leki.
Zbilansowana dieta i suplementy
Ważne jest, aby zadbać o zdrowie mózgu oraz równowagę hormonalną. Sposobem na to jest dostarczanie odpowiednich składników odżywczych, dbanie o stabilny poziom cukru i redukowanie „rollercoastera kortyzolowego”. Nagłe skoki cukru we krwi mogą powodować szybkie wzrosty i spadki energii, co nasila wahania nastroju i drażliwość. Możesz tego uniknąć, jedząc regularnie, ale mniejsze porcje. Każdy posiłek powinien zawierać węglowodany i białko, aby energia uwalniała się powoli.
Długie przerwy między posiłkami podwyższają poziom kortyzolu — hormonu stresu, dlatego warto jeść mniejsze ilości 5–6 razy dziennie. Badania wskazują, że wapń, witaminy z grupy B, magnez i witamina E mogą łagodzić objawy PMS i PMDD. Jeśli Twoja dieta jest uboga w te składniki, omów z lekarzem możliwość suplementacji.
Leczenie farmakologiczne
Jeżeli objawy nasilają się, nie wahaj się skontaktować z lekarzem rodzinnym, aby skierował Cię do psychiatry. Specjalistów zdrowia psychicznego jest wielu, ale tylko psychiatra ma uprawnienia, by przepisać leki przeciwdepresyjne lub przeciwlękowe. Jeśli Twoje samopoczucie jest gorsze tylko w drugiej połowie cyklu, można rozpocząć leczenie na dwa tygodnie przed menstruacją.
Doustna antykoncepcja hormonalna pomaga niektórym kobietom w złagodzeniu objawów PMS poprzez stabilizację poziomu hormonów w ciągu cyklu. Przeanalizuj wszystkie za i przeciw, aby wybrać formę antykoncepcji najlepiej odpowiadającą Twojej sytuacji.
Inne zmiany stylu życia
Wiele kobiet doświadczających PME lub PMDD zauważa pozytywne zmiany po wprowadzeniu odpowiedniej aktywności fizycznej i technik relaksacyjnych do tygodniowej rutyny. Dostosuj plan treningowy do potrzeb swojego cyklu, aby w pełni z niego skorzystać. Na przykład, w pierwszym tygodniu cyklu lepiej zwolnić i pozwolić organizmowi na spokojne przejście miesiączki — można wybrać długie spacery czy jogę. W drugim i trzecim tygodniu postaw na intensywniejsze ćwiczenia, jak cardio lub trening siłowy. Czwarty tydzień, czyli czas przed okresem, to moment na odpoczynek i spokojne aktywności: spacery, rozciąganie, lekką jogę czy łatwą gimnastykę.
Techniki relaksacyjne pomagają radzić sobie ze stresem i zmniejszają poziom lęku. Medytacja jest prostym rozwiązaniem, które można praktykować w domu. Warto też spróbować masażu, akupunktury lub innych zabiegów relaksujących. Być może dobrze będzie zmniejszyć obciążenie obowiązkami w tygodniu przed miesiączką i przenieść ważne czy stresujące zadania na później.
Zdrowy cykl menstruacyjny wspiera dobre samopoczucie. Niestety w dzisiejszym stresującym świecie bywa odwrotnie. PME i inne zaburzenia miesiączkowania mogą być przytłaczające, dlatego tak ważne jest, aby szukać realnej pomocy, nie akceptować cierpienia jako normy i zadbać o siebie. Odpowiednia rutyna, zmiany stylu życia i ewentualnie leczenie sprawią, że będziesz mogła prowadzić szczęśliwe, pełne życie.
Możesz śledzić swój cykl za pomocą aplikacji WomanLog. Pobierz WomanLog już teraz:
