Dlaczego spóźnia mi się okres?
Regularny okres to oznaka ogólnego dobrego zdrowia. Gdy nie pojawia się na czas, zaczynamy się martwić. Większość kobiet doświadcza pewnej zmienności cyklu miesiączkowego. Jak dobrze znasz swój własny cykl?
Poza ciążą istnieje wiele czynników, które mogą wpłynąć na rytm cyklu miesiączkowego, takich jak niektóre schorzenia, leki, stres, nadmierna praca, za dużo ćwiczeń oraz drastyczna utrata lub przyrost masy ciała.
Przeciętny cykl
Cykl miesiączkowy to seria zmian, przez które ciało kobiety przechodzi każdego miesiąca, przygotowując się na ewentualność zajścia w ciążę. Raz w miesiącu jeden z dwóch jajników uwalnia dojrzałą komórkę jajową (w rzadkich przypadkach dwie lub trzy). Ten proces to owulacja.
Jeśli dochodzi do owulacji, ale komórka jajowa nie zostaje zapłodniona, błona śluzowa macicy stopniowo się złuszcza i jest wydalana przez szyjkę macicy na skutek skurczów mięśni. To właśnie miesiączka—pierwszy dzień krwawienia to pierwszy dzień cyklu. Przeciętny cykl trwa 21–35 dni, a przeciętna miesiączka trwa 3–5 dni, choć również okresy od 2 do 7 dni są uznawane za prawidłowe. Młode dziewczyny, które dopiero zaczynają miesiączkować, często mają nieregularne cykle, ale z wiekiem rytm się stabilizuje.
Obserwuj swój cykl, by poznać jego przeciętną długość i zmienność. Dzięki temu łatwiej będzie radzić sobie ze zmianami.
Stres
Jeśli Twój okres się spóźnia, postaraj się zachować spokój. Stres i podekscytowanie mogą dodatkowo opóźnić miesiączkę. Gdy stale doświadczasz stresu, Twoje ciało wytwarza hormony stresu: kortyzol i adrenalinę.
Adrenalina dodaje energii, natomiast kortyzol poprawia funkcjonowanie mózgu i sygnalizuje organizmowi, by zwolnić lub zahamować zbędne funkcje w celu oszczędzania energii. Stres może hamować pracę układu rozrodczego—jeśli kortyzol daje sygnał do mózgu, by zmniejszyć produkcję progesteronu i estrogenu, cykl miesiączkowy nie może się odbyć.
Każda kobieta reaguje na stres inaczej. Dla niektórych lęk i zamartwianie się mogą spowodować wcześniejsze krwawienie, plamienia lub krwawienia pomiędzy miesiączkami, łagodniejsze lub wręcz silniejsze okresy. Drobne nieprzyjemności—nerwowa rozmowa czy stłuczenie ulubionego kubka—raczej nie wpłyną na funkcje rozrodcze, ale utrata bliskiej osoby lub długie, ciężkie godziny w pracy mogą wywoływać skutki, nie tylko dla cyklu: stres może powodować bóle głowy, zaburzenia snu, bóle mięśni czy rozstroje żołądka.
Ciąża
Jeśli jesteś w wieku rozrodczym i jesteś aktywna seksualnie, spóźniający się lub brak okresu może świadczyć o ciąży. Inne wczesne objawy ciąży to:
- poranne mdłości lub ogólne nudności
- wrażliwość piersi
- wzdęcia
- zwiększona potrzeba oddawania moczu
- zmęczenie i osłabienie
- zachcianki, zmiany apetytu i preferencji smakowych
- wrażliwość na zapachy
- zaparcia
- wahania nastroju
Jeśli podejrzewasz, że jesteś w ciąży, wykonaj test ciążowy.
Dla najbardziej wiarygodnego wyniku powinnaś wykonać test tydzień po planowanym terminie miesiączki. Jeśli chcesz mieć pewność, możesz powtórzyć test po 2–3 dniach.
Pamiętaj, że wiele objawów związanych z ciążą występuje również w zespole napięcia przedmiesiączkowego (PMS). Jednak jeśli się utrzymują lub okres nie powraca, warto udać się do lekarza, ponieważ może to być także objaw innych problemów zdrowotnych.
Zmiany masy ciała
Niewielka utrata masy ciała prawdopodobnie nie wpłynie na Twój cykl miesiączkowy. Umiarkowane odchudzanie może nawet poprawić ogólny stan zdrowia i uregulować rytm cykli—na przykład w zespole policystycznych jajników.
Gwałtowna utrata masy ciała może jednak negatywnie wpłynąć na układ rozrodczy, zaburzając równowagę hormonalną organizmu.
Hormon leptyna produkowany jest w tkance tłuszczowej. Nagły spadek poziomu leptyny to dla organizmu wyraźny sygnał, że sytuacja jest trudna i to nie najlepszy moment na ciążę, ponieważ brak odżywienia zwiększa ryzyko jej niepowodzenia.
Wszystkie procesy powiązane z płodnością i poczęciem, w tym miesiączka, zwalniają lub zatrzymują się, by organizm mógł przetrwać. Osoby cierpiące na anoreksję czy sportsmenki o bardzo niskiej masie tkanki tłuszczowej często mają nieregularne cykle lub nie miesiączkują wcale.
Antykoncepcja
Rozpoczęcie, zmiana lub odstawienie hormonalnej antykoncepcji ma bezpośredni wpływ na Twój cykl. Niektóre środki antykoncepcyjne sprawiają, że okresy stają się łagodniejsze lub zanikają. Przez pierwsze miesiące cykle mogą być nieregularne, dopóki organizm nie przyzwyczai się do zmian hormonalnych. Zaleca się stosowanie antykoncepcji przez co najmniej pełny miesiąc przed rozpoczęciem współżycia bez zabezpieczenia. Po odstawieniu hormonów Twoje ciało również musi się na nowo przystosować.
Podróże i zaburzenia rytmu snu
Okres może się opóźnić lub nie pojawić w trakcie podróży, szczególnie przy długich lotach z zmianą stref czasowych—zaburzenie rytmu dobowego także wiąże się z problemami miesiączkowania. Badania pokazują, że kobiety pracujące na zmiany częściej zgłaszają nieregularność i wydłużenie cyklu.
Inne przyczyny
Zmiany w układzie hormonalnym
Wszystkie narządy układu hormonalnego odpowiadają za prawidłowy przebieg miesiączki. W przypadku poważnych zaburzeń tarczycy lub nadnerczy może dojść do braku miesiączki.
Podwyższona temperatura ciała
Wzrost temperatury ciała może pogarszać pracę jajników i obniżać skuteczność antykoncepcji hormonalnej.
Lęk przed ciążą lub zbytnie skupienie na zajściu w ciążę
Lęk przed ciążą lub nadmierne skoncentrowanie na poczęciu mogą stać się barierą psychologiczną dla normalnego funkcjonowania cyklu.
Perimenopauza
W miarę zbliżania się do menopauzy pojawiają się zmiany w cyklu miesiączkowym. Większość kobiet przestaje miesiączkować w wieku 45–55 lat, a cykl zaczyna się rozregulowywać na kilka lat przed tym okresem. Dopóki masz miesiączki, ciąża jest nadal możliwa. Jeśli chcesz jej uniknąć, nadal stosuj antykoncepcję aż do pełnego roku braku okresów.
Jeśli niepokoi Cię Twój cykl miesiączkowy, zachęcamy do obserwacji okresu i zapoznania się ze zmianami zachodzącymi w Twoim ciele. Zawsze możesz porozmawiać z lekarzem rodzinnym lub ginekolożką—to lepsze rozwiązanie niż zamartwianie się.
Im lepiej poznasz, jak Twoje ciało reaguje w różnych sytuacjach, tym swobodniej będziesz zarządzać swoim cyklem. Nie bój się lepiej poznać siebie.
Możesz śledzić swój okres w aplikacji WomanLog. Pobierz WomanLog już teraz:
