Szczepionki a cykl menstruacyjny
Szczepionki ratują życie. Dzięki ich opracowaniu udało nam się wyeliminować lub przynajmniej kontrolować wiele śmiertelnych chorób, takich jak ospa czy polio. Obecnie świat zmaga się z wirusem COVID-19, który również można ograniczyć dzięki szczepieniom. Jako cenne zabezpieczenie przed zagrażającymi życiu chorobami, szczepionki pobudzają układ odpornościowy do wytwarzania pożądanych przeciwciał, ale proces ten wywołuje również wyzwania, które tymczasowo wpływają na organizm, w tym na cykl menstruacyjny.
Cykl menstruacyjny wpływa na wiele aspektów zdrowia kobiety i kształtuje jej kontakty ze światem. Z drugiej strony, jej warunki środowiskowe i procesy fizjologiczne również oddziałują na cykl menstruacyjny. Odpowiedź immunologiczna na chorobę lub szczepienie może także wpłynąć na cykl. W tym artykule rozwiejemy częste mity dotyczące szczepionek oraz ich wpływu na menstruację i płodność.
Jak działają szczepionki?
Kiedy zetkniesz się z wirusem po raz pierwszy, twój układ odpornościowy może mieć trudności z jego zwalczaniem, wywołując gorączkę, dreszcze, ból głowy, powiększone węzły chłonne, rozstrój żołądka, wysypkę i inne typowe objawy. Kolejnym razem, gdy ten sam wirus pojawi się w twoim organizmie, układ odpornościowy rozpozna patogeny i zareaguje sprawniej, pozwalając ci szybciej wyzdrowieć.
Układ odpornościowy działa poprzez tworzenie przeciwciał wobec każdego napotkanego wirusa. Liczba istniejących wirusów jest ogromna i trudna do oszacowania; ponad 200 z nich uznano za potencjalnie groźne dla ludzi. Niektóre powodują jedynie łagodne dolegliwości, inne prowadzą do trwałych uszkodzeń, a nawet śmierci. Właśnie tutaj istotną rolę odgrywają szczepionki.
Zalecane szczepionki
Chociaż większość chorób, którym można zapobiegać dzięki szczepieniom jest już pod kontrolą, zwłaszcza w krajach rozwiniętych, niektóre szczepionki wciąż są szeroko zalecane. Na przykład szczepienia przeciw polio, wirusowemu zapaleniu wątroby typu B, HPV oraz zakażeniom pneumokokowym zaleca się u małych dzieci i nastolatek. Zalecenia różnią się w zależności od kraju i regionu. W wielu krajach Azji, Europy Wschodniej, Ameryki Południowej czy Afryki wciąż szczepi się przeciw gruźlicy, podczas gdy w innych miejscach ryzyko tej choroby jest minimalne. Bez względu na miejsce zamieszkania, skonsultuj się z lekarzem, aby upewnić się, że przyjęłaś wszystkie zalecane szczepienia w swoim regionie, a jeśli planujesz podróż, zadbaj o immunizację przed możliwymi zagrożeniami w miejscu docelowym.
Każdego roku szczepionki ratują życie około 3 milionom ludzi na całym świecie. Ospa niegdyś zbierała miliony ofiar, dziś dzięki szczepionkom została całkowicie wyeliminowana. Inne poważne choroby, takie jak polio, błonica i wiele innych wciąż występują, ale nie stanowią już poważnego zagrożenia. Osoby rezygnujące ze szczepień, czy nie szczepiące swoich dzieci, narażają się nie tylko na poważne konsekwencje zdrowotne, ale również na zarażanie innych i wywoływanie ognisk epidemii.
Szczepionka przeciw COVID-19 a zmiany w cyklu miesięcznym
Niektóre kobiety zaobserwowały zmiany w swoich miesiączkach po przyjęciu szczepionki przeciw COVID-19. Choć oficjalne raporty nadal nie wymieniają zmian w cyklu menstruacyjnym wśród potencjalnych skutków ubocznych, wiele kobiet zgłasza spóźnione lub nieobecne miesiączki, wczesne lub obfite krwawienia oraz plamienia między miesiączkami po szczepieniu.
Dowiedz się, dlaczego twoja miesiączka może się spóźniać.
Ekspertki podkreślają, że trudno jest jednoznacznie powiązać szczepienie z cyklem menstruacyjnym, ponieważ zaburzenia miesiączkowania są powszechne u kobiet w wieku rozrodczym. Zdaniem specjalistek, na nieprawidłowości cyklu mogą również wpływać stres i niepokój związane z pandemią. Pomimo wielu doniesień, zmiany menstruacyjne nie zostały wpisane na listę możliwych działań niepożądanych po szczepieniu. Nie uwzględniono ich także podczas badań klinicznych, ponownie narażając kobiety na bezbronność i brak wsparcia.
Mimo że ryzyko krótkotrwałych zmian w cyklu nie powinno powstrzymywać kobiet przed szczepieniem, warto, aby tego typu objawy były monitorowane i włączone do listy potencjalnych skutków ubocznych, dzięki czemu każda kobieta może świadomie podjąć decyzję dotyczącą swojego zdrowia.
Dlaczego pojawiają się takie zmiany?
Większość zgłaszanych zmian w cyklu menstruacyjnym była tymczasowa i trwała jeden lub dwa cykle, co skłania niektóre ekspertki do przekonania, że mogą one wynikać z naturalnej odpowiedzi układu odpornościowego.
Krótkoterminowe objawy nie spowodowały trwałych konsekwencji. Poważniejszym problemem pozostaje fakt, że osoby odpowiedzialne za badania kliniczne szczepionek przeciw COVID-19 po raz kolejny pominęły tak ważny aspekt kobiecego zdrowia. W efekcie, gdy tak wiele kobiet zaczęło zgłaszać zmiany w miesiączkach, brakowało sprawdzonych informacji, co prowadziło do spekulacji i zniechęcało kolejne kobiety do szczepień.
Czy powinnaś się martwić?
Wstępne badania wskazują, że szczepionki przeciw COVID-19 są bezpieczne i dają jedynie krótkotrwałe skutki uboczne. Jeśli masz wątpliwości, zawsze porozmawiaj ze swoją lekarką, ale nie ma dowodów, że szczepionka wpływa negatywnie na płodność, wywołuje komplikacje porodowe lub wady wrodzone. Nawet zmiany cyklu nie powinny trwać dłużej niż jeden lub dwa cykle. Jeśli zauważysz długotrwałe objawy lub poważniejsze zaburzenia cyklu, skonsultuj się z lekarzem.
Jak przygotować się do szczepienia?
Przed każdą szczepionką warto dowiedzieć się więcej na temat jej historii, sposobu działania oraz ewentualnego wpływu na organizm.
Zdobądź rzetelne informacje. Masz pytania dotyczące szczepienia? Skorzystaj ze strony internetowej Ministerstwa Zdrowia lub innych zaufanych źródeł, gdzie znajdziesz dane na temat korzyści i skutków ubocznych różnorodnych szczepionek, zalecanych dawek oraz programów szczepień. Sprawdź także swoją historię medyczną – być może potrzebujesz dawki przypominającej.
Skonsultuj się z lekarką. Lekarka oceni dla ciebie ryzyko i korzyści związane z konkretną szczepionką. Jeśli cierpisz na schorzenia lub alergie zwiększające ryzyko powikłań, lekarka zaleci odpowiedni sposób postępowania dla twojego bezpieczeństwa.
Oceń ryzyko. Jeśli obawiasz się potencjalnych skutków ubocznych, porównaj je z konsekwencjami zakażenia wirusem, przed którym broni szczepionka. Przykładowo, choć niektórzy mają krótkotrwałe efekty po szczepieniu przeciw COVID-19, konsekwencje zachorowania są znacznie poważniejsze. W tej chwili każda z nas ryzykuje zakażenie tym wirusem. Im więcej z nas się zaszczepi, tym szybciej opanujemy epidemię oraz szybciej wrócimy do pełnej swobody życia społecznego.
Podczas gdy skutki uboczne szczepionki mijają po tygodniu-dwóch, powikłania po wirusie mogą trwać latami. Badania wykazały, że długotrwałe skutki COVID-19 mogą obejmować trwałe uszkodzenie płuc, Alzheimera, Parkinsona, udar i problemy z sercem. O ile lekarka nie stwierdzi istotnych przeciwwskazań, najlepszym rozwiązaniem jest szczepienie i unikanie ciężkiego przebiegu COVID-19.
Obserwuj swoje zdrowie. Po szczepieniu pozostań, jeśli to możliwe, w przychodni przez co najmniej 30 minut na wypadek reakcji alergicznej. Większość skutków ubocznych – zmęczenie, ból ramienia, ból głowy, gorączka – ustępuje w ciągu kilku dni i można je łagodzić lekami przeciwbólowymi oraz przeciwzapalnymi. Jeśli objawy utrzymują się ponad dwa tygodnie lub są poważne, skonsultuj się z lekarzem.
Jeśli zauważysz zmiany w swoim cyklu menstruacyjnym – powiedz o tym. Porozmawiaj z lekarką lub zgłoś swoje doświadczenia odpowiednim instytucjom w kraju lub regionie. Im więcej kobiet podzieli się obserwacjami, tym większa będzie świadomość zgłaszanych symptomów i szansa, by w przyszłości badania kliniczne również uwzględniły zdrowie kobiet i menstruację.
Możesz śledzić swój cykl w aplikacji WomanLog. Pobierz WomanLog już teraz:
