To nie miesiączka – dlaczego krwawię?
Antykoncepcja, choroby przenoszone drogą płciową, początek menopauzy – różne stany mogą powodować krwawienia z pochwy w dowolnym momencie cyklu miesiączkowego. Dokładna diagnoza wskaże najbardziej odpowiednie leczenie dla Ciebie.
Najczęściej krwawienie z pochwy pomiędzy miesiączkami, czyli krwawienie śródcykliczne, nie jest powodem do niepokoju. Najczęstsze przyczyny to menopauza oraz antykoncepcja hormonalna (szczególnie w pierwszych trzech miesiącach stosowania). Jednak to nie jedyne powody krwawień śródcyklicznych.
Jeśli często doświadczasz krwawień śródcyklicznych, uważane jest to za nieprawidłowość i wymaga kontroli.
Antykoncepcja hormonalna
Antykoncepcja hormonalna wykorzystuje hormony do zapobiegania ciąży. Obejmuje wkładkę domaciczną (IUD), plaster antykoncepcyjny, pierścień dopochwowy, tabletki antykoncepcyjne oraz implant antykoncepcyjny.
Antykoncepcja hormonalna jest częstą przyczyną krwawień z pochwy pomiędzy miesiączkami. Zwykle występuje to jedynie podczas pierwszych trzech miesięcy stosowania, gdy organizm przystosowuje się do nowego środka antykoncepcyjnego. Jeśli krwawienie jest bardzo obfite lub utrzymuje się dłużej niż 3 miesiące, skonsultuj się z lekarzem. Zmiana metody antykoncepcji często rozwiązuje problem.
Krwawienie pomiędzy miesiączkami może pojawić się również wtedy, gdy antykoncepcja hormonalna nie jest stosowana zgodnie z zaleceniami. Na przykład pominięcie tabletki lub problem z plastrem antykoncepcyjnym może czasem skutkować plamieniem.
Zaburzenia związane z menopauzą
Menopauza, czyli zakończenie miesiączkowania, to moment wygaśnięcia zdolności rozrodczych kobiety. Jest to naturalny proces, który następuje wraz ze starzeniem się jajników i zmniejszeniem produkcji hormonów płciowych. Organizm zaczyna się zmieniać. Jednym z najbardziej zauważalnych objawów jest utrata aktywnych pęcherzyków jajnikowych (to one produkują i uwalniają komórki jajowe oraz stymulują miesiączkowanie i płodność). Kiedy jajniki przestają być aktywne, miesiączki już nie występują.
Czas, kiedy hormony zaczynają się zmieniać w ramach przygotowania do menopauzy, nazywamy perimenopauzą. Faza ta może trwać od kilku miesięcy do kilku lat. W tym okresie wiele kobiet doświadcza następujących objawów:
- nieregularne miesiączki
- spóźniające się miesiączki (może wystąpić pominięcie jednego lub więcej cykli)
- obfitsze lub skąpsze krwawienia niż zwykle
- uderzenia gorąca i poty nocne
- bezsenność
- suchość pochwy
Co właściwie się dzieje?
Jajniki są źródłem estrogenów i progesteronu – dwóch kluczowych hormonów regulujących układ rozrodczy, w tym cykl menstruacyjny i płodność u kobiet. Dwa kolejne hormony biorą udział w regulacji rozrodczości – LH (hormon luteinizujący) i FSH (hormon folikulotropowy). Wraz z wiekiem jajników i obniżeniem produkcji tych hormonów, LH i FSH przestają kontrolować poziom estrogenów, progesteronu i testosteronu tak jak wcześniej.
Najpierw spada produkcja progesteronu. W rezultacie cykl menstruacyjny zaczyna się zmieniać – krwawienie staje się mniej regularne, może być obfitsze i trwać dłużej. Obfite krwawienia mogą prowadzić do anemii – niskiego poziomu czerwonych krwinek – co skutkuje osłabieniem i uczuciem zmęczenia. Wyrównanie poziomu żelaza może pomóc w tej sytuacji.
Później cykle estrogenowe także ulegają zmianie. Produkcja gwałtownie wzrasta, a następnie nagle spada. Podczas hipoestrogenizmu (nagły wzrost estrogenów) kobiety mogą odczuwać tkliwość piersi oraz napięcie w dolnej części brzucha, podobnie jak przed miesiączką, czemu towarzyszy drażliwość i wrażliwość.
Zmiany hormonalne mogą powodować obfite miesiączki, a nawet krwawienie pomiędzy cyklami. Ten czas bywa trudny do opanowania, bo oprócz dużego obciążenia emocjonalnego związanego z końcem płodności, kobieta nie ma pewności, kiedy będzie miała kolejną miesiączkę.
Z czasem, gdy produkcja estrogenów ustaje, miesiączki całkowicie znikają. Menopauzę diagnozuje się po 12 miesiącach bez miesiączki – kończy się wtedy okres perimenopauzy. Jednak niektóre objawy, np. uderzenia gorąca, mogą utrzymywać się przez kilka lat.
Endometrioza
Kiedy dziewczynka przechodzi przez okres dojrzewania, a jej hormony stabilizują się, cykle menstruacyjne stają się bardziej regularne. Krwawienie powinno występować raz na cykl, który trwa średnio 28 dni (ale u każdej kobiety długość cyklu może się różnić). Cykle trwające od 21 do 40 dni są uznawane za normalne. Zazwyczaj miesiączka trwa od 3 do 6 dni, ale tu również mogą wystąpić różnice.
Jeśli doświadczasz krwawień niezgodnych ze standardowymi wytycznymi dla przeciętnego cyklu miesiączkowego, skonsultuj się z lekarzem lub ginekolożką. Może to świadczyć o schorzeniu zwanym endometriozą, czyli sytuacji, gdy endometrium – tkanka normalnie występująca w macicy – wyrasta poza nią.
Endometrioza najczęściej dotyczy jajników, jajowodów i tkanek miednicy. W rzadkich przypadkach tkanka endometrialna może rozprzestrzenić się poza narządy miednicy. Zachowuje się jak endometrium: narasta, degraduje i krwawi podczas każdego cyklu. Jeśli nie ma ujścia, tkanka zostaje uwięziona w organizmie.
Schorzenie to może dotyczyć również jajników, prowadząc do powstawania torbieli zwanych endometriomami. Otaczające tkanki mogą zostać podrażnione, prowadząc do blizn i zrostów, czyli nieprawidłowych pasm tkanki włóknistej, które mogą powodować zlepianie się narządów miednicy.
Objawy to m.in. krwawienie pomiędzy miesiączkami, ból po stosunku oraz obfite miesiączki. Jednak endometrioza nie zawsze daje wyraźne objawy, dlatego warto regularnie wykonywać badania, by lekarz lub ginekolożka mogła monitorować ewentualne zmiany. Endometriozy nie da się całkowicie wyleczyć, ale można ją kontrolować. Dostępne są terapie: leki przeciwbólowe, hormonalne, a jeśli to konieczne – operacja. Lekarz lub ginekolożka doradzi Ci, jaka terapia będzie dla Ciebie najlepsza.
Choroby przenoszone drogą płciową a krwawienia śródcykliczne
Choroby przenoszone drogą płciową (ChPDP) mają różnorodne objawy u kobiet, często są dyskretne, łatwo pomylić je ze zwykłymi procesami fizjologicznymi. Jednym z objawów jest plamienie pomiędzy miesiączkami.
ChPDP powodowane są przez kontakty seksualne z osobą zakażoną. Czynniki ryzyka to m.in. nieregulowane stosowanie środków odurzających oraz wielu partnerów seksualnych.
Jeśli podejrzewasz u siebie ChPDP (nawet jeśli nie masz pewności), najlepiej skonsultuj się z lekarzem oraz wykonaj regularne badania w wyznaczonym ośrodku. Po zdiagnozowaniu większość infekcji przenoszonych drogą płciową można skutecznie wyleczyć. Ważne jest jednak, by oboje partnerzy dokończyli leczenie, aby uniknąć ponownego zakażenia. Jeśli okaże się, że nie masz ChPDP, negatywny wynik będzie dużo bardziej pomocny i bezpieczniejszy niż niewiedza.
Krwawienie a ciąża
Krwawienie śródcykliczne może czasem wiązać się z wczesną ciążą, ciążą pozamaciczną, poronieniem lub ciążą zaśniadową.
Jedna na cztery ciężarne doświadcza nieprawidłowych krwawień z macicy (metrorrhagia) w pierwszym trymestrze ciąży. Metrorrhagia u ciężarnych może mieć wiele przyczyn o różnych konsekwencjach, dlatego najbezpieczniej skontaktować się z lekarzem.
Kiedy zapłodnione jajeczko zagnieżdża się w błonie śluzowej macicy (około 7–8 dni po zapłodnieniu), niewielkie krwawienie jest dość często spotykane i nie wpływa na ciążę.
Ciąża pozamaciczna występuje, gdy jajeczko zagnieżdża się i rozwija w jajowodzie zamiast w jamie macicy. Zwykle powoduje to ciemne krwawienie oraz silny ból w podbrzuszu, który może pojawić się przed przewidywanym terminem miesiączki i zostać pomylony z okresem.
Ciąża pozamaciczna jest bardzo niebezpieczna, dlatego natychmiast wezwij pogotowie! Nie czekaj, aż sytuacja się sama rozwiąże. Niestety, ciąża pozamaciczna zagraża życiu matki i nigdy nie kończy się porodem.
Poronienie to samoistne zakończenie ciąży, prowadzące do utraty płodu przed 20. tygodniem. Około 15% ciąż kończy się poronieniem, często zanim kobieta zdąży się zorientować, że jest w ciąży. Najczęstsze objawy to krwawienie z towarzyszącym bólem w dole brzucha. Poronienia mają wiele przyczyn medycznych, na które często nie mamy wpływu. Warto jednak poszerzać swoją wiedzę, by lepiej troszczyć się o siebie i zrozumieć, czemu doszło do poronienia.
Brązowe lub jasnoczerwone krwawienie z pochwy we wczesnej ciąży może być również spowodowane ciążą zaśniadową, inaczej zaśniadem groniastym. To rzadka komplikacja, charakteryzująca się nieprawidłowym rozrostem trofoblastu – komórek, z których tworzy się łożysko.
Wyróżniamy dwa typy ciąży zaśniadowej:
Pełna ciąża zaśniadowa (pełny zaśniad groniasty): tkanka łożyskowa jest obrzęknięta i przypomina pęcherzyki wypełnione płynem. W tej sytuacji nie rozwija się zarodek – powstaje jedynie łożysko w formie licznych cyst.
Częściowa ciąża zaśniadowa (częściowy zaśniad groniasty): prawidłowa tkanka łożyskowa rozwija się razem z nieprawidłową. Zarodek może zacząć się rozwijać, ale nie będzie zdolny do przetrwania i zwykle zostaje wcześnie poroniony.
W obu przypadkach komórki jajowe nie mają pełnego materiału genetycznego, więc ciąża kończy się poronieniem.
Po aborcji
Nieprawidłowe krwawienie może być też konsekwencją przebytej aborcji – zarówno farmakologicznej, jak i chirurgicznej.
Krwawienie po aborcji jest normalne. Może wyglądać jak miesiączka, ale to nie to samo – macica usuwa resztki ciąży.
Aborcja farmakologiczna polega na przyjęciu dwóch tabletek. Pierwsza przyjmowana jest zwykle w szpitalu lub klinice pod kontrolą ginekolożki – powoduje ona złuszczanie się śluzówki macicy, uniemożliwiając rozwój ciąży. Część kobiet krwawi już po pierwszej tabletce.
Druga tabletka przyjmowana jest zwykle w domu. Powoduje ona skurcze, w wyniku których macica wydala całą swoją zawartość. Krwawienie zazwyczaj rozpoczyna się od 30 minut do 5 godzin po jej zażyciu. Staje się intensywniejsze, może zawierać skrzepy. Po kilku godzinach krwawienie słabnie i przypomina zwykły okres.
Wiele kobiet doświadcza krwawienia tuż po aborcji chirurgicznej, u innych pojawia się ono po 3–5 dniach. Zazwyczaj jest mniej obfite niż okres. Może ustąpić samoistnie lub trwać aż do kolejnej miesiączki, ale z czasem staje się coraz skąpsze.
Typowe jest krwawienie przez tydzień lub dwa po obu rodzajach aborcji. Jeśli coś wzbudza Twój niepokój, skonsultuj się z lekarzem.
Rak szyjki macicy
Chociaż lekkie plamienia są normalne i częste, nie wolno ich lekceważyć – krwawienie śródcykliczne może być objawem raka szyjki macicy. Rzadko dotyczy młodych kobiet, najczęściej występuje u kobiet w wieku średnim (35+).
Zaawansowany rak szyjki macicy daje też inne objawy ostrzegawcze, takie jak:
- dłuższe i/lub obfitsze miesiączki
- krwawienie po stosunku
- krwawienie po menopauzie
- krwawienie po badaniu ginekologicznym
- krwawienie powodujące anemię, zawroty głowy i zmęczenie
Im wcześniej wykryte i leczone zostaną zmiany przednowotworowe lub nowotworowe, tym większa szansa na ich całkowite wyleczenie.
Inne przyczyny
Polipy, mięśniaki i inne łagodne guzy macicy również mogą wywołać krwawienia pozamiesiączkowe, podobnie jak nagła utrata lub przybranie na wadze, upadki, urazy, a nawet intensywny i gwałtowny seks.
Zmiany w cyklu miesiączkowym mogą być też skutkiem niektórych chorób przewlekłych, np. cukrzycy czy intensywnego stresu. U nastolatek cykl miesiączkowy nie jest jeszcze ustabilizowany, stąd krwawienia w okresie dojrzewania występują nieregularnie.
Ważne, by dobrze poznać swoje ciało i określić, jak wygląda u Ciebie prawidłowy cykl. Korzystaj z naszej aplikacji WomanLog – to ułatwia obserwowanie zmian i niepokojących objawów. Jeśli symptomy same nie ustępują, będziesz miała gotowe informacje do przedstawienia lekarzowi lub ginekolożce, co pomoże dobrać najlepsze rozwiązanie.
Możesz śledzić swój cykl z aplikacją WomanLog. Pobierz WomanLog już teraz:
