Czy zauważyłaś, że mniej więcej w połowie cyklu na kilka dni zmienia Ci się nastrój? To mogą być objawy owulacji. Choć faza owulacyjna cyklu menstruacyjnego jest najkrótsza, to zarazem najbardziej znacząca.
Wahania hormonalne w Twoim organizmie w tym czasie wpływają na to, jak reagujesz na różne sytuacje. W rzeczywistości owulacja jest tak silnym zjawiskiem, że wpływa na sny i zmysł węchu. Nic więc dziwnego, że podczas płodnego okna możesz czuć się bardziej emocjonalna lub rozproszona.
To właśnie spróbujemy wyjaśnić w tym artykule. Dowiesz się tutaj, jak owulacja łączy się z Twoimi emocjami oraz poznasz sposoby, by przetrwać te kilka dni i uczynić cykl bardziej przewidywalnym.
Aby zrozumieć, dlaczego owulacja wpływa na emocje, przyjrzyjmy się bliżej temu procesowi.
Najczęściej, myśląc o cyklu menstruacyjnym, kobiety zwracają uwagę tylko na fazę krwawienia. Jednak w trakcie 28–35 dni, czyli długości cyklu, Twoje ciało przechodzi przez różne fazy cyklu, wahania hormonalne i reakcje organizmu na nie.
Pierwszym dniem cyklu jest początek miesiączki. W tej fazie błona śluzowa macicy się złuszcza, ponieważ komórka jajowa z poprzedniego cyklu nie została zapłodniona. Krwawienie trwa zwykle od 2 do 7 dni.
Kolejna to faza folikularna. Gdy miesiączka się kończy, możesz czuć się bardziej energiczna, aktywna i towarzyska. W tym czasie organizm przygotowuje się do nadchodzącej owulacji. W fazie folikularnej wzrasta poziom estrogenu i testosteronu, co daje więcej energii i pewności siebie.
Na początku cyklu dwa hormony: folikulotropina (FSH) oraz lutropina (LH) zaczynają wzrastać, co trwa od 24 do 36 godzin. Hormony te pobudzają rozwój komórki jajowej w jajnikach. Jednocześnie estrogen stymuluje odbudowę błony śluzowej macicy. Wszystko to trwa do około 10.–18. dnia cyklu (może zdarzyć się wcześniej lub później, w zależności od długości cyklu).
Uwolnienie komórki jajowej wyznacza początek owulacji. Owulacja to krótkie okno trwające 24–48 godzin, kiedy jajeczko przemieszcza się z jajników przez jajowody do macicy. Pęcherzyk Graafa pęka, uwalniając jajeczko do macicy, gdzie oczekuje na zapłodnienie. Jeśli nie napotka plemnika, ulega rozpadowi i zostaje wchłonięte przez organizm.
Owulacja trwa zaledwie dzień lub dwa, ale jest niezwykle istotna, bo tylko wtedy może dojść do zapłodnienia.
W ostatniej części cyklu, czyli fazie lutealnej, poziom estrogenu i testosteronu zaczyna spadać, a pęknięty pęcherzyk zaczyna produkować progesteron. Hormon ten przygotowuje błonę śluzową macicy do ewentualnej implantacji. Gdy nie dochodzi do zapłodnienia, powstała tkanka ulega złuszczeniu, powodując krwawienie miesiączkowe i ponowny początek cyklu.
Aby uprościć wahania hormonalne w trakcie cyklu, skupmy się na trzech najważniejszych hormonach rozrodczych: estrogenie, testosteronie i progesteronie.
Na początku cyklu ich poziom jest niski. Możesz zauważyć, że Twój nastrój jest dość przeciętny, nie do końca taki, jakiego byś chciała. Możesz czuć się bardziej zmęczona i rozdrażniona.
Jednak między 5. a 7. dniem cyklu estrogen i testosteron zaczynają wzrastać. Możesz poczuć się bardziej aktywna, zauważyć, że chętniej się udzielasz towarzysko, a nawet zmniejsza się nieco niepokój społeczny.
Z każdym dniem, im bliżej owulacji, poziomy testosteronu i estrogenu rosną. Przed samą owulacją osiągają szczyt.
Dla większości kobiet to najlepszy moment całego cyklu: mają najwięcej energii, czują się towarzyskie, pewne siebie, flirtujące, a nawet piękniejsze. To prawda – badania potwierdzają, że podczas owulacji rysy twarzy stają się łagodniejsze i wydajesz się bardziej atrakcyjna innym, a także sobie samej.
Fizyczne objawy owulacji:
Po owulacji rozpoczyna się faza lutealna, podczas której spada poziom estrogenu i testosteronu, a rośnie stężenie progesteronu. Progesteron, nazywany również hormonem opiekuńczym, przygotowuje macicę na ewentualną ciążę.
Jednak uczucia związane z tym hormonem mogą również wywoływać drażliwość, zmęczenie, lęk, przygnębienie i złość, a także wahania nastroju. Szczególnie pod koniec cyklu, gdy estrogen jest na niskim poziomie, możesz odczuwać objawy zespołu napięcia przedmiesiączkowego (PMS), takie jak:
Większość kobiet kojarzy czas owulacji z pozytywnymi emocjami i dobrym nastrojem dzięki szczytowi estrogenu.
Dla innych objawy owulacji nie są jednak tak przyjemne. Zamiast wzrostu energii i pozytywnego samopoczucia pojawiają się wahania nastroju, rozdrażnienie, przygnębienie i lęk. Dzieje się tak z kilku powodów.
Owulacja trwa bardzo krótko, więc możesz nawet nie zauważyć, kiedy się kończy i zaczyna faza lutealna. Dla wielu osób, szczególnie przy silnym PMS lub PMDD (przedmiesiączkowym zaburzeniu dysforycznym), tygodnie po owulacji bywają bardzo trudne.
Nierównowaga hormonalna może powodować wahania nastroju, objawy depresyjne, nasilone lęki, a nawet pojawianie się myśli samobójczych. Te objawy mogą się zacząć tuż po zakończeniu owulacji.
Nawet nadmiar „dobrego” może zaszkodzić. Hormony płciowe oddziałują na mózg oraz neuroprzekaźniki, jak serotonina. Gwałtowny wzrost estrogenu i testosteronu może zaburzyć poziomy neuroprzekaźników, wywołując depresyjne i emocjonalne objawy. Nagły spadek tych hormonów również powoduje rozchwianie serotoniny, przez co możesz czuć się mniej sobą.
Gwałtowne zmiany hormonów płciowych mogą nasilić już istniejące zaburzenia psychiczne. Jeśli zmagasz się z depresją, lękami, PMDD, ADHD czy chorobą afektywną dwubiegunową, zmiany hormonalne mogą pogarszać Twój stan. Badania pokazują związek między fazą lutealną a nasileniem objawów emocjonalnych:
Badanie „Psychiatric Symptoms Across the Menstrual Cycle in Adult Women” wykazało: „Wyniki pokazują, że fazy przedmiesiączkowa i miesiączkowa są najczęściej związane z nasileniem objawów o różnym spektrum. Istnieją mocne dowody na wzrost psychoz, manii, depresji, prób samobójczych oraz konsumpcji alkoholu właśnie w tych fazach. Lęk, stres i napady objadania się utrzymują się na podwyższonym poziomie generalnie przez całą fazę lutealną. Subiektywne skutki palenia i używania kokainy są mniejsze podczas fazy lutealnej, choć danych o innych substancjach jest mniej. Brak jednoznacznych wzorców w przypadku zaburzeń panicznych, PTSD oraz osobowości borderline i trudniej wyciągać wnioski dla objawów GAD, fobii społecznej, OCD i trichotillomanii, ze względu na ograniczone dane.”
Radzenie sobie z wahaniami nastroju i objawami fizycznymi podczas owulacji i fazy lutealnej bywa wyzwaniem. Jest to jeszcze trudniejsze, jeśli masz dużo obowiązków – wymagającą pracę, podróże, opiekę nad dziećmi czy inne zobowiązania.
Ale cykl miesięczny rządzi się własnymi prawami i nie zawsze idzie w parze z Twoimi planami. Jednak dostrzeganie zmian w ciele i dostosowywanie się do nich może znacząco poprawić Twoje samopoczucie. Oto kilka wskazówek, jak zadbać o siebie, gdy robi się trudno.
Notuj przebieg cyklu menstruacyjnego, by przewidzieć, kiedy może nastąpić owulacja. Wiedząc, co dzieje się z Twoim ciałem, możesz nad nim zapanować. WomanLog oferuje darmowy kalendarz menstruacyjny, byś mogła lepiej zrozumieć swój cykl i organizm. Jest dostępna w App Store, Google Play i AppGallery.
Dbaj o zrównoważoną dietę bogatą w owoce, warzywa, pełnoziarniste produkty i chude białko. Regularna aktywność fizyczna i odpowiednia ilość snu są niezbędne dla równowagi emocjonalnej. Dbaj również o poziom witamin i minerałów.
Najważniejsze witaminy i minerały dla zdrowego cyklu to: B6 i B12, D, C, cynk, magnez i wapń. Spożywaj produkty bogate w te składniki lub skonsultuj z lekarką ewentualną suplementację.
Praktykuj relaksację, np. medytację, jogę, głębokie oddychanie lub progresywny relaks mięśni, aby lepiej radzić sobie ze stresem. Zmiany hormonalne czy PMS mogą sprawić, że czujesz się inaczej niż zwykle. Pamiętaj jednak, że to tylko faza i minie.
Znajdź czas na czynności, które sprawiają Ci radość i pozwalają odpocząć, np. czytanie książek, kąpiel, słuchanie muzyki lub spacer po lesie. W czasie fazy lutealnej ogranicz intensywne i stresujące aktywności.
Jeśli możesz, zamień treningi HIIT na spacery, ćwiczenia siłowe, jogę lub pilates. W pracy skup się na planowaniu i przygotowaniach, a nie na ciągłych spotkaniach czy rozpoczynaniu nowych projektów.
Ogranicz spożycie kofeiny i alkoholu, ponieważ mogą nasilać wahania nastroju i lęk. Jeśli nie wyobrażasz sobie poranka bez kawy, spróbuj zamienić ją na matchę lub zieloną herbatę – zawierają mniej kofeiny, a nadal pobudzają.
Podziel się swoimi uczuciami z przyjaciółką, rodziną lub psychoterapeutką. Co najważniejsze – nie bagatelizuj swojego doświadczenia. Wiele kobiet słyszy, że cierpienie i ból podczas cyklu to norma, ale silne objawy PMS nie są normalne i mogą świadczyć o poważniejszych problemach zdrowia reprodukcyjnego.
Wahania nastroju podczas owulacji nie są niczym niezwykłym— nie każdej z nas towarzyszy wtedy uczucie lekkości czy radości. Najważniejsze, by pamiętać, że są sposoby i wsparcie, które mogą pomóc.
Kiedy zauważysz, że hormony wpływają negatywnie na Twoje samopoczucie czy zdrowie psychiczne, pamiętaj, aby:
Pamiętaj, że nie należy długotrwale znosić nieprzyjemnych dolegliwości fizycznych i psychicznych. Zachęcamy, byś zgłosiła się po pomoc medyczną i wybierała komfort ponad wszystko.
Zdajemy sobie sprawę, że społeczność medyczna nie zawsze adekwatnie odpowiada na potrzeby zdrowia kobiet, ale wiele wspaniałych lekarek i specjalistek jest gotowych, aby Cię wysłuchać i znaleźć najlepszy sposób pomocy.
Pobierz WomanLog już teraz: