Gdy seks sprawia więcej bólu niż przyjemności
Bolesna penetracja, czyli dyspareunia, to utrzymujący się lub nawracający ból narządów płciowych pojawiający się tuż przed, w trakcie lub po stosunku. Wiele kobiet od czasu do czasu odczuwa dyskomfort podczas penetracji waginalnej, ale dla niektórych ból podczas seksu staje się stałym elementem ich intymnego życia.
Dyspareunia sprawia, że perspektywa seksu jest stresująca, zakłócając życie intymne kobiety. Niektóre kobiety są w stanie znosić dyskomfort lub odciąć się od własnej seksualności, jednak może to prowadzić do dalszych problemów. Niestety, dyspareunia może dotknąć każdego, niezależnie od wieku czy stylu życia. Dobrą wiadomością jest to, że w wielu przypadkach można ją łatwo leczyć.
Według brytyjskich badań 1 na 13 kobiet doświadcza bolesnych stosunków utrzymujących się przez ponad trzy miesiące w roku.
Objawy bolesnego seksu to:
- Bolesna penetracja
- Dyskomfort podczas penetracji, także przy zakładaniu tamponu czy kubeczka menstruacyjnego
- Głęboki ból podczas ruchów frykcyjnych
- Pieczący lub tępy ból
- Pęknięcia tkanek pochwy
- Kłujący ból, utrzymujący się po stosunku, podobny do bólu miesiączkowego
Dlaczego seks jest bolesny?
Bolesne współżycie może mieć wiele przyczyn. Nawet kobiety bez wcześniejszych problemów zdrowotnych mogą odczuwać dyskomfort z powodu takich drobnych kwestii jak brak odpowiedniego nawilżenia. Jednak niektóre z nas borykają się z problemami fizycznymi i psychicznymi, które sprawiają, że seks waginalny bywa nieprzyjemny.
Oto lista najczęstszych przyczyn:
Pochwica (waginismus)
Kobieta z pochwicą może odczuwać ból podczas penetracji pochwy, używania tamponu czy badania ginekologicznego, ponieważ ściany pochwy mimowolnie się zaciskają przy każdej próbie wprowadzenia czegokolwiek. Pacjentki opisują te doznania jako piekący ból lub uczucie oporu przy penetracji. Przyczyna pochwicy jest złożona i często wiąże się z lękiem albo negatywnymi wcześniejszymi doświadczeniami seksualnymi.
Infekcje
Gdy flora pochwy zostaje zaburzona przez nadmiar bakterii, pochwa staje się wrażliwa, swędzi i piecze. Częste infekcje, takie jak grzybica pochwy lub bakteryjna waginoza, mogą wywołać suchość i pękanie skóry, co utrudnia seks lub inne formy penetracji. Infekcje przenoszone drogą płciową (STI) także mogą powodować dyskomfort. Chlamydia i rzeżączka wywołują podrażnienie narządów płciowych i pęknięcia tkanek, a opryszczka narządów płciowych może prowadzić do bardzo bolesnych zmian.
Zapalenie szyjki macicy—cervicitis
Niektóre infekcje pochwy i STI prowadzą do zapalenia szyjki macicy. Bolesna penetracja, skurcze po seksie i pieczenie podczas oddawania moczu to typowe objawy cervicitis. Jeśli zauważyłaś podobne symptomy, koniecznie umów się do ginekologa, by ustalić źródło problemu. Bolesna szyjka macicy i krwawienia przy współżyciu mogą też być objawem raka szyjki macicy; Twój ginekolog może wykonać cytologię, by to wykluczyć. Przeczytaj nasz artykuł o chorobach przenoszonych drogą płciową tutaj.
Mięśniaki—nieprawidłowe rozrosty na macicy. Mięśniaki macicy często nie dają objawów i są wykrywane przypadkowo przy badaniu ginekologicznym. Choć zwykle są łagodne, mogą wywoływać bolesne miesiączki, skurcze i ból podczas seksu. Więcej o mięśniakach piszemy tutaj.
Endometrioza oznacza, że błona śluzowa macicy (endometrium) zaczyna rosnąć poza jamą macicy. Objawy mogą się różnić w zależności od lokalizacji komórek endometrialnych. Bolesność podczas seksu to jeden z możliwych objawów; niektóre kobiety opisują głęboki, kłujący ból w dolnej części brzucha, od łagodnego po bardzo silny.
Torbiele jajników
Małe „funkcjonalne” torbiele jajników powstają i pękają w trakcie cyklu, ale czasem zdarza się, że rosną większe i powodują ból podczas współżycia. Możesz czuć ból, jeśli penis przy stosunku dotyka jajników, powodując wydostanie się płynu z torbieli. Jeśli obserwujesz też bolesne, obfite lub nieregularne miesiączki, trądzik i przyrost masy ciała, może to wskazywać na zespół policystycznych jajników.
Zapalenie narządów miednicy mniejszej
Stan zapalny narządów rodnych najczęściej powstaje z powodu infekcji przenoszonych drogą płciową. Objawia się bolesnym oddawaniem moczu, nieprawidłową wydzieliną z pochwy, krwawieniami między miesiączkami i bólem po współżyciu. Nieleczone zapalenie miednicy może prowadzić do niepłodności, przewlekłych bólów lub ciąży ektopowej.
Menopauza
Z wiekiem poziom estrogenu w organizmie kobiety spada, co sprawia, że śluzówka pochwy staje się cieńsza i mniej nawilżona. Suchość pochwy to częsta przypadłość w okresie menopauzy, która może powodować ból oraz mikrourazy podczas seksu.
Poród
W okresie połogu ciało kobiety nastawione jest na regenerację i opiekę nad dzieckiem, poziom estrogenu się obniża, przez co współżycie po porodzie może być bolesne. Ból pojawia się także, gdy kobieta rozpoczyna współżycie zbyt wcześnie, gdy mięśnie dna miednicy są jeszcze słabe lub napięte.
Suchość pochwy
Brak naturalnego nawilżenia to jedna z najczęstszych przyczyn dyspareunii. Poziom nawilżenia pochwy jest powiązany z ilością estrogenu w organizmie. Jego spadek (menopauza, stosowanie środków antykoncepcyjnych, leków na serce, ciśnienie lub antydepresantów) prowadzi do suchości i podrażnień pochwy. Bez dodatkowego lubrykantu seks jest nieprzyjemny i powoduje mikrouszkodzenia tkanek.
Wulwodynia
To nazwa bólu w okolicach sromu – często opisywanego jako ostry, piekący ból, który nasila się w reakcji na wprowadzenie czegokolwiek do pochwy. Przyczyny wulwodynii nie są znane – podejrzewa się czynniki fizyczne (infekcje, alergie) i psychiczne (nadreaktywność układu nerwowego).
Omówiłyśmy możliwe przyczyny, więc co można zrobić, by poprawić jakość życia seksualnego?
Rozpoznanie problemu to pierwszy krok do postawienia diagnozy i wdrożenia leczenia. Lekarz wykona podstawowe badania, by wykluczyć infekcje STI i pochwy. Jeśli wyniki będą negatywne, ginekolog może zlecić USG i badanie ginekologiczne w celu wykrycia torbieli, mięśniaków lub endometriozy. Jeśli przyczyna leży w psychice, pomóc może terapia seksuologiczna lub techniki uważności.
Gdy źródłem problemu jest suchość pochwy, leki zwiększające nawilżenie pochwy istotnie łagodzą dyskomfort. Nawilżacze i lubrykanty zmniejszają tarcie, ograniczają podrażnienia i przyspieszają regenerację tkanek. W leczeniu suchości pochwy oraz objawów menopauzy często stosuje się terapię estrogenową – nie jest ona jednak polecana kobietom z podwyższonym ryzykiem raka piersi.
Lekarstwa mogą usunąć objawy fizyczne, lecz lęk przed bólem podczas seksu może pozostać na długo po ustąpieniu dolegliwości. Porozmawiaj ze swoim partnerem o przeżywanych trudnościach i uczuciach dotyczących seksu oraz intymności – to pomoże odbudować zaufanie i bliskość.
Aby poprawić swoje życie seksualne, możesz spróbować:
- Eksperymentuj z pozycjami i odkrywaj, co sprawia Ci najwięcej przyjemności. Jeśli któraś pozycja jest wyjątkowo komfortowa, korzystaj z niej częściej. By seks nie stał się rutyną, sięgnij po gadżety erotyczne, zabawy w role lub nowe miejsca.
- Wypróbuj lubrykant. Mit o tym, że jest potrzebny tylko po menopauzie, jest nieprawdziwy – wiele kobiet zauważa poprawę komfortu nawet bez wcześniejszych problemów. Lubrykant zwiększa przyjemność, zapobiega podrażnieniom i pęknięciom pochwy. Im lepiej nawilżona pochwa, tym mniejsze ryzyko pęknięcia prezerwatywy.
- Skup się na grze wstępnej. Kobiety potrzebują czasu, by osiągnąć pobudzenie – niekiedy nawet do 20 minut, a przy bólu lub stresie jeszcze więcej. Zabawa i komfort podczas gry wstępnej pomagają obu stronom zrelaksować się. Artykuł o grze wstępnej przeczytasz tutaj.
- Nie zmuszaj się do seksu, gdy nie masz na to ochoty. Słuchaj swojego ciała, szczególnie w sferze intymnej.
- Odkrywaj inne formy bliskości. Seks to nie tylko penetracja waginalna – większość kobiet nie osiąga orgazmu tylko w ten sposób. Pieszczoty, pocałunki, wzajemna masturbacja czy seks oralny sprawiają przyjemność obu stronom i pogłębiają więź.
Więcej o seksie bez penetracji przeczytasz tutaj.
Nawet jeśli ból podczas penetracji się utrzymuje, nie musisz rezygnować z bliskości. Istnieje wiele sposobów, by czerpać przyjemność z intymności – samodzielnie lub z partnerem. Mówienie o swoich doświadczeniach wymaga wrażliwości i odwagi, ale nie warto pozostawać z tym w samotności. Rozmowa o bolesnym seksie z partnerem i lekarzem pomoże Ci znaleźć przyczynę i otrzymać potrzebne wsparcie.
Możesz śledzić swój cykl i życie seksualne w aplikacji WomanLog. Pobierz WomanLog już teraz:
