Przewodnik po kobiecym ciele
Wizualne porównanie męskiego i kobiecego ciała ludzkiego pokazuje wiele podobieństw, jednak różnice są natychmiast widoczne. Najbardziej oczywistą różnicą są narządy rozrodcze—fizyczne wyrażenie chromosomów, które decydują o płci biologicznej.
Anatomia specyficzna dla kobiet odnosi się do funkcji seksualnych, rozrodu i regulacji hormonów, obejmując narządy płciowe zewnętrzne—srom—i wewnętrzne narządy rozrodcze—jajniki oraz macicę.
Piersi są uznawane za „pomocnicze” narządy rozrodcze, ponieważ ich główną funkcją jest laktacja—dostarczanie mleka noworodkowi.
Nasze początki w łonie matki
Anatomia seksualna kobiet i mężczyzn jest różna, ale wszystkie narządy płciowe rozwijają się z tego samego zestawu komórek. Podczas rozwoju płodowego komórki te różnicują się w zależności od konkretnego środowiska hormonalnego, w którym się znajdują.
Płeć biologiczna dziecka jest ustalana w momencie, gdy plemnik ojca łączy się z komórką jajową matki. To możliwe dzięki genom i niosącym je chromosomom.
Spośród 23 par chromosomów, które zawierają wszystkie informacje genetyczne potrzebne ludziom do rozmnażania się, tylko jedna para różnicuje płeć—chromosom X przekazywany przez komórkę jajową matki oraz chromosom X lub Y przekazywany przez plemnik ojca.
Chromosomy płciowe niosą geny odpowiedzialne za różnicowanie płciowe. Szczególnie istotny jest gen SRY (Sex-determining Region of the Y chromosome), który wytwarza specyficzne białko determinujące płeć i powoduje rozwój męskich gonad (jąder). Bez obecności funkcjonalnego genu SRY rozwijający się zarodek domyślnie staje się dziewczynką.
Niedługo po ich uformowaniu jądra zaczynają wydzielać testosteron. Ekspozycja na ten hormon powoduje, że niezróżnicowane tkanki rozwijają się w żołądź prącia. Przy braku testosteronu te same tkanki rozwijają się w łechtaczkę.
Pozostałe narządy rozrodcze rozwijają się w podobny sposób. Pod wpływem hormonów moszna, jądra, najądrza, nasieniowody, prostata, pęcherzyki nasienne, cewka moczowa i prącie rozwijają się u mężczyzn, natomiast jajniki, jajowody, macica, szyjka macicy, kanał pochwy, gruczoły Bartholina, pochwa, łechtaczka i kaptur łechtaczki powstają u kobiet. Narządy płciowe, z którymi rodzi się człowiek, to pierwotne cechy płciowe.
Dalszy rozwój płciowy następuje długo po urodzeniu, podczas dojrzewania. Ponownie, pod wpływem hormonów płciowych, ciało ludzkie dojrzewa i pojawiają się wtórne cechy płciowe u obydwu płci.
U kobiet:
- piersi stają się większe
- pojawia się owłosienie pod pachami i w okolicy łonowej
- biodra się poszerzają
- wargi sromowe mniejsze mogą stać się bardziej widoczne i ciemniejsze
U mężczyzn:
- owłosienie pojawia się pod pachami, na klatce piersiowej, brzuchu i w okolicy łonowej
- zaczynają rosnąć włosy na twarzy
- krtań (jabłko Adama) powiększa się
- głos się pogłębia
Zewnętrzne narządy płciowe kobiety—znane również jako srom
Zewnętrzne narządy płciowe obejmują wzgórek łonowy, wargi sromowe większe i mniejsze, przedsionek pochwy/otwór pochwy, łechtaczkę oraz krocze.
Wszystkie razem nazywają się sromem (z łaciny „osłona” lub „powłoka”).
Zewnętrzne narządy płciowe pełnią trzy główne funkcje:
- umożliwiają wniknięcie plemników do organizmu
- chronią wewnętrzne narządy rozrodcze przed infekcjami
- biorą udział w odczuwaniu przyjemności seksualnej
Wzgórek łonowy (wzgórek Wenery) to zaokrąglony, mięsisty obszar zbudowany z tkanki tłuszczowej, który pokrywa kość łonową i od okresu pokwitania jest pokryty owłosieniem. „Kędziorki” mają swoje zadanie—zmniejszają tarcie podczas seksu i zapobiegają przenoszeniu bakterii oraz innych patogenów—jednak niektóre kobiety wolą je przycinać, golić lub depilować. Co zrobisz ze swoim owłosieniem, zależy od Ciebie.
Mieszki włosowe pod pachami oraz w okolicy łonowej powiązane są z gruczołami apokrynowymi; gruczoły te wydzielają feromony, które mogą wpływać na atrakcyjność seksualną, jednak wiele pytań na ten temat pozostaje bez odpowiedzi.
Wargi sromowe większe—mięsiste zewnętrzne wargi po obu stronach otworu wejścia do pochwy. Chronią pozostałe zewnętrzne narządy płciowe oraz zawierają gruczoły potowe i łojowe, które wytwarzają substancje nawilżające. Po okresie dojrzewania zewnętrzna powierzchnia warg staje się bardziej pigmentowana i pokryta owłosieniem, a wnętrze jest gładkie i różowe.
Wargi sromowe mniejsze—wewnętrzne wargi znajdujące się wewnątrz warg większych, są gładkie, różowe i mogą bardzo różnić się rozmiarem. U niektórych kobiet, na przykład, wargi mniejsze wystają poza większe, u innych pozostają drobne.
Bogata sieć naczyń krwionośnych nadaje wargom sromowym mniejszym różowawy kolor. Podczas pobudzenia seksualnego naczynia te napełniają się krwią, co powoduje obrzęk i zwiększoną wrażliwość warg sromowych mniejszych.
Łechtaczka
Wargi sromowe mniejsze łączą się u góry, otaczając żołądź łechtaczki, która zwykle ma rozmiar ziarnka grochu, choć może się różnić w zależności od osoby. Tak naprawdę widoczna jest tylko końcówka łechtaczki—posiada też dwa trzonki wnikające w ciało nawet na 12–13 centymetrów. Łechtaczka zawiera mnóstwo zakończeń nerwowych, więc reaguje na dotyk puchnąc, co przyczynia się do podniecenia seksualnego u kobiet.
Kaptur łechtaczki
Kaptur łechtaczki to fałd skórny otaczający żołądź łechtaczki. Chroni łechtaczkę przed tarciem.
Wargi sromowe większe, mniejsze oraz łechtaczka zbudowane są z tkanki erekcyjnej, która napełnia się krwią podczas stymulacji.
Przedsionek pochwy
W obrębie warg sromowych mniejszych znajduje się przedsionek pochwy, w którym znajdują się wewnętrzne kobiece narządy płciowe:
- Otwór cewki moczowej (ujście cewki moczowej). Znajduje się tuż nad otworem pochwy; cewka moczowa to przewód odprowadzający mocz z pęcherza.
- Otwór pochwy. Pochwa to kanał mięśniowy, wyściełany błoną śluzową, rozciągający się od sromu do macicy.
Pochwa może różnić się wielkością, ale średnia długość to około 7 centymetrów. Rozszerza się w czasie podniecenia.
Jeśli włożysz palec do pochwy, zupełnie normalne jest wyczucie fałd i zgrubień—nie powinna być gładka. Te wyboje noszą nazwę rugae. Podobnie jak miechy akordeonu lub fałdy na spódnicy, rugae rozciągają się i kurczą, by pomieścić obiekty o różnej wielkości, od palca czy tamponu po niemowlęta o wadze 3,5 kg lub nawet większe.
Błona dziewicza
Błona dziewicza to cienka błona zasłaniająca zewnętrzny otwór pochwy. Nie każda kobieta ją posiada, a jeśli już, to najczęściej jest ona niepełna i kobieta nawet nie wie o jej istnieniu.
Błona dziewicza może ulec przerwaniu w wyniku urazu miednicy, aktywności fizycznej, badania ginekologicznego, stosunku bądź porodu. Brak błony dziewiczej nie oznacza, że kobieta była aktywna seksualnie.
Gruczoły Bartholina
Znajdują się po obu stronach otworu pochwy i wydzielają gęsty, nawilżający płyn w czasie stosunku.
Dalej w pochwie znajduje się:
Szyjka macicy—zaokrąglona, wypukła struktura o długości około 2–3 cm znajdująca się przy wewnętrznej podstawie kanału pochwy. Tutaj zaczyna się macica. W środku znajduje się niewielki otwór łączący szyjkę z pochwą. Szyjka zmienia kształt i położenie przez całe życie kobiety pod wpływem hormonów oraz podczas menstruacji i ciąży.
W czasie porodu szyjka rozwiera się do 10 cm, umożliwiając dziecku przejście z macicy przez kanał pochwy na świat.
Macica to mięśniowy worek, w którym rozwija się płód podczas ciąży. Znajduje się w środkowej części jamy miednicy.
W trakcie cyklu miesiączkowego kobiety błona śluzowa macicy grubieje, przygotowując się na przyjęcie komórki jajowej z jednego z jajników. Tworzy to przyjazne warunki do rozwoju zarodka, jeśli dojdzie do zapłodnienia.
Jeśli ciąża nie nastąpi, błona śluzowa macicy złuszcza się i wydalana jest przez pochwę. To okres miesiączki. Trwa 5–7 dni i powtarza się co około 28 dni. Długość cyklu miesiączkowego jest indywidualna i może się zmieniać z cyklu na cykl.
Dwie jajowody wychodzą z górnej części macicy, łącząc jajniki z macicą.
Jajniki to małe, owalne narządy po obu stronach macicy, utrzymywane przez więzadła łączące je z jajowodami oraz ścianą macicy.
Przy urodzeniu jeden jajnik zawiera około 1 milion oocytów, czyli komórek jajowych. W momencie dojrzewania oocyty zaczynają dojrzewać, zazwyczaj pojedynczo (choć bywa, że jednocześnie dojrzewa kilka), a następnie są uwalniane z jajnika do odpowiadającego mu jajowodu, którym przemieszczają się do macicy w celu ewentualnego zapłodnienia. Ten proces nazywa się owulacją. W ciągu życia kobiety dojrzewa i uwalniana jest tylko około 500 komórek jajowych; reszta zanika.
Jajniki produkują też hormony—estrogen i progesteron. Odgrywają one kluczową rolę w funkcjonowaniu układu rozrodczego i regulacji cyklu miesiączkowego.
Normalnie zapłodniona komórka jajowa przedostaje się przez jajowód do macicy, gdzie zagnieżdża się w ścianie macicy i zaczyna się rozwijać. Gdy zapłodniona komórka jajowa zagnieździ się w jajowodzie, nazywamy to ciążą pozamaciczną—ektopową.
Krocze
Obszar między otworem pochwy a odbytem nazywany jest kroczem.
Piersi
Po porodzie piersi kobiety dostarczają dziecku mleka.
- Brodawek. Brodawka to wypukły obszar na powierzchni piersi, w którym kończą się przewody mleczne. Brodawki mają wiele zakończeń nerwowych, dlatego mogą być także obszarem stymulacji seksualnej. Nie zawsze są wypukłe—niektóre kobiety mają brodawki płaskie lub wklęsłe.
- Otoczka. Otoczka to kolisty, pigmentowany obszar otaczający brodawkę. Jej wielkość jest indywidualna. Zawiera małe gruczoły Montgomery’ego, które wydzielają substancje zapobiegające wysychaniu brodawki, szczególnie podczas karmienia.
- Pierś. Sama pierś składa się z tłuszczu, mięśni, więzadeł oraz rozbudowanej sieci naczyń krwionośnych i gruczołów. U kobiet te struktury są wyspecjalizowane do produkcji mleka.
Piersi są w większości zbudowane z tkanki tłuszczowej; ilość tłuszczu (połączenie masy ciała i genów) decyduje o wielkości. Wielkość piersi nie ma jednak wpływu na ilość produkowanego przez kobietę mleka.
Kobieca tkanka piersiowa jest wrażliwa na cykliczne zmiany poziomu hormonów—dla większości kobiet piersi zmieniają się wraz z wiekiem.
W każdej piersi znajdują się sekcje, zwane płatami, rozchodzące się promieniście od brodawki. Każdy płat zawiera drobne pęcherzyki—pęcherzyki mleczne (pęcherzyki gruczołowe)—w których powstaje mleko. Pęcherzyki łączą się w sieć cienkich kanalików—przewodów mlecznych. Podczas karmienia przewody transportują mleko z pęcherzyków w kierunku otoczki, gdzie łączą się w większe przewody kończące się brodawką. Ssanie brodawki przez dziecko stymuluje wzrost poziomu prolaktyny we krwi, co z kolei pobudza produkcję mleka w pęcherzykach.
Piersi są nie tylko ozdobą, ale również organem bardzo praktycznym—wręcz magicznym!
Uwaga! Każda kobieta powinna regularnie badać swoje piersi, by wykryć wszelkie zmiany mogące być wczesnym objawem raka. Lekarz lub ginekolog mogą pokazać Ci, jak przeprowadzić samobadanie piersi, które warto włączyć do swojego zdrowotnego rytuału!
Możesz śledzić swój cykl i życie seksualne dzięki WomanLog. Pobierz WomanLog już teraz:
