Różne rodzaje upławów i co oznaczają
Upławy są naturalną częścią życia. Każda kobieta w wieku rozrodczym ich doświadcza. Można powiedzieć, że upławy odzwierciedlają zdrowie kobiety. Kolor i konsystencja wydzieliny wskazują, w jakiej fazie cyklu się znajduje i są wrażliwe nawet na drobne zmiany diety, codziennej rutyny, zaburzenia hormonalne, poziom pH pochwy oraz infekcje.
Upławy to płyn/śluz wydzielany przez gruczoły w szyjce macicy i pochwie, razem z komórkami naturalnie złuszczającymi się z organizmu. Te wydzieliny oczyszczają, nawilżają oraz chronią pochwę, a dodatkowo pomagają plemnikom dotrzeć do komórki jajowej i ją zapłodnić. W tym artykule przyjrzymy się różnym rodzajom zdrowych i niezdrowych upławów—jak wyglądają i co oznaczają—oraz jak dbać o zdrowie intymne.
Mikrobiom pochwy
Zdrowa pochwa utrzymuje delikatną równowagę mikroflory, zazwyczaj z przewagą pałeczek kwasu mlekowego i innych bakterii fermentujących, które produkują kwas mlekowy i nadają środowisku umiarkowaną kwasowość. Normalne pH pochwy to 3,8–4,5. Kwasowość pochwy chroni zarówno jej wnętrze, jak i narządy rozrodcze przed szkodliwymi bakteriami, pasożytami i grzybami. Z wiekiem kwasowość lekko się zmniejsza i może zbliżać się do pH 5,0.
Pochwa sama się oczyszcza. Wydzieliny odgrywają kluczową rolę w utrzymaniu jej czystości i zdrowia. Ten śluz/płyn możesz zauważyć na papierze toaletowym lub w bieliźnie. Jeśli sprawiają Ci dyskomfort, spróbuj stosować cienkie wkładki higieniczne, które można regularnie zmieniać.
Zdrowe upławy są przezroczyste lub białe i nie mają intensywnego zapachu. Ich kolor i konsystencja zmieniają się w trakcie cyklu miesiączkowego. Niektóre kobiety monitorują te zmiany, aby wiedzieć, kiedy są płodne—zarówno by zwiększyć szanse na ciążę, jak i by jej uniknąć.
Upławy a fazy cyklu miesiączkowego
Początek cyklu—miesiączka. W tych dniach szyjka macicy nie wytwarza wiele wydzieliny, a nawet jeśli, krwawienie miesiączkowe sprawia, że jest to niezauważalne. Krew może mieć kolor od jasnoczerwonego po ciemnobrązowy. Zwykle ciemnieje pod koniec menstruacji. Niewielkie skrzepy są normalne, ponieważ złuszcza się endometrium wraz z niezapłodnioną komórką jajową. Niepokojące objawy to krwawienie trwające dłużej niż zwykle, obfite miesiączki lub szybkie zakończenie krwawienia po starcie.
Tuż po okresie—sucho, brak wydzieliny. Produkcja śluzu szyjkowego jest zależna od poziomu estrogenu. Po okresie poziom estrogenu powoli wzrasta wraz z dojrzewaniem kolejnego pęcherzyka w jajniku. Wydzielina zwykle pojawi się, gdy poziom estrogenu będzie wyższy.
Tydzień przed owulacją—lepka, następnie kremowa, biała lub żółtawa wydzielina. Wraz z dojrzewaniem komórki jajowej rośnie poziom estrogenu, a szyjka zaczyna wydzielać śluz ponownie. Początkowo jest lepki, jakby klejący, potem staje się bardziej kremowy, przypominający balsam. Zazwyczaj ma kolor biały, ale po wyschnięciu może być żółtawy.
Około owulacji—śliska, przezroczysta, rozciągliwa, mokra wydzielina. Najwięcej śluzu występuje podczas owulacji. Pochwa jest wtedy znacznie bardziej wilgotna, bo w wydzielinie jest więcej wody. Upławy wyglądają jak białko jaja—są śliskie, rozciągliwe i przejrzyste. Ten śluz chroni plemniki i ułatwia ich transport. Pamiętaj—sama obecność „śluzu owulacyjnego” nie potwierdza jeszcze owulacji.
Faza lutealna—lepka, sucha wydzielina. Po jajeczkowaniu pozostałość po pęcherzyku zamienia się w ciałko żółte. Jeśli doszło do zapłodnienia, ciałko żółte wytwarza progesteron wspomagający ciążę. Jeśli nie, ciałko żółte zanika, a hormony spadają. Szyjka i ściany pochwy produkują mniej śluzu; pojawia się on rzadko i jest suchy oraz lepki. Ta faza trwa do końca cyklu, czyli około dwóch tygodni, kończąc się kolejną miesiączką.
Zmiany w naturalnych upławach
Upławy zmieniają się podczas cyklu, ale też z powodu wahań hormonalnych, zmian diety, nowych leków, środków antykoncepcyjnych. To zwykle nie jest powód do obaw.
Jednak nagła zmiana może oznaczać nieprawidłowości. Kolor wydzieliny jest tu bardzo pomocny diagnostycznie. Obserwuj też inne objawy, takie jak podrażnienie pochwy i sromu, pieczenie przy oddawaniu moczu, świąd, nieprzyjemny zapach—pomoże to lekarzce ustalić przyczynę i leczenie.
Zielonkawo-żółta wydzielina
Jasnożółte upławy najczęściej nie są powodem do niepokoju, zwłaszcza gdy pojawiły się po zmianie diety lub rozpoczęciu suplementacji. Jednak ciemnożółta, żółtawo-zielona lub zielona wydzielina zwykle oznacza infekcję bakteryjną lub chorobę przenoszoną drogą płciową, szczególnie jeśli wydzielina jest grudkowata i ma nieprzyjemny zapach. Inne objawy to podrażnienie i obrzęk pochwy, a czasem też ból przy oddawaniu moczu. Skontaktuj się z ginekolożką jak najszybciej.
Białe, spienione lub grudkowate upławy
Gęste, białe, grudkowate upławy są typowym objawem infekcji grzybiczej pochwy. Inne objawy to podrażnienie i obrzęk sromu, średnio nasilony lub silny świąd, ból podczas współżycia. Jeśli pojawiają się takie symptomy, a konsystencja śluzu przypomina twarożek, lecz nie ma silnego, nieprzyjemnego zapachu, najprawdopodobniej przyczyną jest grzybica pochwy.
Grzybica spowodowana jest przerostem grzyba Candida albicans lub innych gatunków Candida—drożdżaka żyjącego na powierzchni i wewnątrz ludzkiego ciała. Normalnie jest nieszkodliwy, ale w sprzyjających warunkach nadmiernie się namnaża, powodując kandydozę. Choć nie zalicza się do chorób przenoszonych drogą płciową (STI), kandydoza może czasem przenosić się między partnerkami praktykującymi seks waginalny.
Szara wydzielina
Szary kolor upławów nigdy nie jest oznaką zdrowia; często towarzyszą mu także intensywny, nieprzyjemny, często „rybi” zapach oraz świąd lub podrażnienie sromu. Najczęstszą przyczyną jest bakteryjne zapalenie pochwy (BV)—infekcja bakteryjna powstała w wyniku zaburzenia mikrobiomu i nadmiernego rozrostu szkodliwych bakterii.
Dotyczy to każdej kobiety, jednak sprzyjają temu takie zachowania, jak: irygacje, mycie pochwy zapachowymi lub leczniczymi mydłami, pranie bielizny w ostrych detergentach, kontakty z nowym partnerem lub wieloma partnerami, używanie perfumowanych płynów do kąpieli, palenie papierosów. BV leczy się najczęściej antybiotykami. Czasem ustępuje samoistnie, ale nieleczone może prowadzić do powikłań, zwłaszcza u kobiet w ciąży. Partnerzy płci męskiej nie wymagają leczenia, ale mogą przenieść infekcję na kobiety.
Różowa wydzielina
Różowe upławy na początku lub końcu miesiączki są częste—nawet odrobina krwi barwi naturalną wydzielinę. Jeśli widzisz różową wydzielinę niezwiązaną z miesiączką i jesteś aktywna seksualnie, może to oznaczać plamienie okołowspółżyciowe (spotting)—lekkie krwawienie spowodowane drobnymi pęknięciami błony śluzowej wywołanymi intensywnym stosunkiem lub suchością pochwy; powinno ustąpić w ciągu godziny lub dwóch.
Krwawienie implantacyjne (przy zagnieżdżaniu zarodka) może trwać kilka godzin albo kilka dni. Czasem zmiana lub rozpoczęcie antykoncepcji powoduje różową wydzielinę przez kilka miesięcy, szczególnie po założeniu implantu, wkładki wewnątrzmacicznej lub nowego rodzaju tabletek.
Jednak nieprawidłowe krwawienia mogą sygnalizować poważniejsze problemy, jak zapalenie przydatków, raka szyjki macicy czy chorobę przenoszoną drogą płciową. Obserwuj swoje symptomy i skonsultuj się z ginekolożką, by poznać przyczynę.
Przeczytaj także: To nie okres—dlaczego krwawię?
Jeśli pojawia się intensywny zapach, podrażnienie, obrzęk, świąd lub ból pochwy czy sromu—jak najszybciej skonsultuj się z ginekolożką. Większość opisanych tutaj problemów można leczyć preparatami z apteki lub antybiotykami. Szybkie rozpoznanie i leczenie zwykle oznacza poprawę w ciągu kilku dni lub tygodni. Nieleczone dolegliwości mogą prowadzić do trwałych problemów.
Jak zapobiegać niezdrowym upławom
Nawet dbając o siebie najlepiej jak potrafisz, czasem infekcje intymne się zdarzają. Najczęstsze to grzybica oraz bakteryjne zapalenie pochwy. Nie zawsze można im zapobiec, ale istnieją sposoby, by zmniejszyć ryzyko.
Mniej znaczy więcej. Pochwa sama się oczyszcza. Do codziennego odświeżenia wystarczy przemywanie sromu ciepłą wodą. Jeśli musisz użyć mydła, wybierz łagodne, przeznaczone do higieny intymnej. Perfumowane produkty i mocne mydła naruszają równowagę bakteryjną, zwiększając ryzyko infekcji. Nie stosuj irygacji—wypłukują one dobre bakterie, które Cię chronią.
Postaw na prostotę. Zakładaj bieliznę z naturalnych materiałów. Powinna być wygodna, nieuciskowa i wyprodukowana z tkanin, takich jak bawełna. Bawełna pozwala skórze oddychać i nie zaburza naturalnego pH okolic intymnych.
Współżyj bezpiecznie i badaj się regularnie. Jeśli masz kilku partnerów, warto badać się w kierunku chorób przenoszonych drogą płciową minimum raz lub dwa razy w roku. Niewykryta STI może być przyczyną nietypowej wydzieliny i nieprzyjemnych zapachów. Jednak istnieje wiele innych stanów prowadzących do zmian upławów. Dla odpowiedniej diagnozy ginekolożka może wykonać cytologię, analizę krwi, sprawdzić ogólnie zdrowie narządów rodnych.
Upławy są normalne i odgrywają ważną rolę w utrzymaniu zdrowia pochwy i narządów rozrodczych. Obserwowanie zmian śluzu pomoże monitorować własne zdrowie. Infekcja intymna nie jest powodem do wstydu—prędzej czy później spotyka prawie każdą kobietę. Regularne badania, właściwa higiena i bezpieczny seks pozwolą cieszyć się zdrowiem i wolnością od infekcji.
Możesz śledzić swój cykl miesiączkowy dzięki WomanLog. Pobierz aplikację WomanLog już teraz:
