Seks w czasie ciąży i po porodzie
Przyszłe mamy i ojcowie często martwią się, czy seks w ciąży jest bezpieczny i czy nie zaszkodzi dziecku. Jednak ciąża nie oznacza konieczności wstrzemięźliwości – ani penetracja, ani orgazm nie są niebezpieczne dla dziecka.
Ciąża wystawia na próbę intymność pary – libido kobiety ciężarnej bywa niestabilne, ponieważ wpływają na nie hormony oraz to, jak ona sama i jej partner postrzegają zmiany w jej ciele. Zrozumienie przemian fizycznych i psychicznych, jakich doświadcza kobieta w czasie ciąży, może pomóc parze pokonać trudności, które mogą się pojawić.
Ciąża to nie choroba, ale wywołuje rzeczywiste zawirowania hormonalne, fizyczne i psychiczne, które mają ogromny wpływ zarówno na przyszłą mamę, jak i na jej otoczenie.
Pierwszy trymestr
Libido ulega zmianom w czasie ciąży i jest to całkowicie normalne. Zazwyczaj popęd seksualny kobiety maleje w pierwszym trymestrze z powodu zmęczenia, mdłości, wymiotów oraz innych drobnych dolegliwości spowodowanych podwyższonym poziomem estrogenów i progesteronu. Zdarza się, że towarzyszą temu także zaparcia, hemoroidy, zgaga lub suchość pochwy.
Ciało ciężarnej naturalnie staje się mniej dostępne fizycznie dla partnera, bo pod wpływem hormonów przechodzi wiele transformacji. Przyjemne wcześniej doznania mogą być teraz nieprzyjemne, a penetracja bywa bolesna z powodu zmian w ścianach pochwy i położeniu szyjki macicy. Przyszłe mamy często zauważają też zwiększoną ilość wydzieliny szyjkowej.
Piersi się powiększają, co często podoba się partnerowi, ale dla wielu kobiet stają się one nadwrażliwe i bolesne. To przez hormony, które intensywnie przygotowują piersi do karmienia, pobudzając wzrost gruczołów mlecznych. Proces ten przebiega szybko, a szybki wzrost zawsze łączy się z bólem. Ciało przyszłej mamy może być ociężałe i bolesne, piersi – pełne, obrzmiałe i bardzo wrażliwe na dotyk, szczególnie brodawki, co może sprawiać, że zabawy erotyczne będą niekomfortowe.
Ponieważ partnerzy czasem nie potrafią odczytać tych zmian w pożądaniu, ważna jest rozmowa i, być może, eksplorowanie innych form bliskości. Nawet jeśli częstotliwość współżycia spada, nie warto rezygnować z przyjemności. Warto potraktować te trzy miesiące jako czas spokoju i czułości – bowiem ukrywanie swoich uczuć i potrzeb w milczeniu może zostawić emocjonalne blizny.
Nie wszystkie ciężarne tak samo reagują na zmiany hormonalne – wyższy poziom hormonów płciowych oraz zwiększony dopływ krwi do narządów rodnych sprawiają, że u niektórych kobiet pojawia się wzmożona ochota na seks. Jednak najczęściej libido spada w pierwszym trymestrze, by ponownie wzrosnąć w drugim.
Drugi trymestr
Gdy organizm przyzwyczaja się do zmian, a przykre objawy ustępują, przyszła mama odzyskuje energię. Drugi trymestr dla wielu kobiet jest najwygodniejszy fizycznie, a ponieważ minął największy lęk o poronienie, jest również lepszy psychicznie.
Libido wraca! Od czwartego miesiąca ciąży wiele kobiet doświadcza większego pobudzenia i pożądania – czasem nawet silniejszego niż przed ciążą. Ciało nie jest jeszcze tak ciężkie, a zmęczenie mija. Zwiększony napływ krwi do okolic intymnych sprawia, że doznania są mocniejsze, co potęguje apetyt na seks. Większa ilość wydzieliny oraz ucisk macicy na narządy rodne również mogą powodować większą przyjemność.
W drugiej połowie ciąży zupełnie normalne jest, że z piersi „wycieka” siara (choć nie każda kobieta tego doświadcza). Nie można tego kontrolować – to odruch, który pojawia się pod wpływem stymulacji piersi, uczucia szczęścia, odprężenia albo gdy kobieta usłyszy płacz dziecka. Siara (zw. też pierwszym mlekiem) to niezwykle wartościowa substancja pełna składników odżywczych, którą ciało matki przygotowuje dla noworodka. Aby uniknąć plamienia, warto nosić wkładki laktacyjne.
Około piątego miesiąca ruchy płodu stają się wyczuwalne, a dziecko może reagować poruszaniem się podczas seksu. To naturalne i nie należy się obawiać – płód jest chroniony przez powłoki brzuszne, mięśnie macicy i płyn owodniowy, który amortyzuje wszelkie wstrząsy.
O ile lekarz nie zaleci inaczej, większość form współżycia – także analnego, oralnego i masturbacji – jest w ciąży w pełni bezpieczna. Skurcze podczas orgazmu nie są tożsame ze skurczami porodowymi i nie wywołają przedwczesnego porodu.
Z powodów bezpieczeństwa nie zaleca się jednak używania elektrycznych czy wibrujących gadżetów przeznaczonych do penetracji pochwy. Można natomiast korzystać, z zachowaniem zasad higieny i komfortu, z niewibrujących zabawek erotycznych.
Dla niektórych ojców fakt obecności płodu w brzuchu jest problematyczny. Warto jednak wiedzieć, że dziecko w żaden sposób nie „ogląda” stosunku – nie odczuwa ani przyjemności, ani dyskomfortu.
Uwaga! Sama ciąża nie chroni w 100% przed zakażeniem chorobami przenoszonymi drogą płciową. Jeśli partner ma czynną lub niedawno rozpoznaną infekcję, trzeba zrezygnować z każdego rodzaju współżycia – to zagrożenie zarówno dla matki, jak i dziecka. Stosowanie prezerwatywy jest konieczne, jeśli para nie pozostaje w stałym, monogamicznym związku.
Trzeci trymestr
W trzecim trymestrze ciąży wiele kobiet mierzy się z nowymi wyzwaniami. Obrzęki, nagły przyrost wagi, zmęczenie, bóle ciała… Przyszłe mamy często cierpią na ból pleców, przemieszczają się z trudem, brzuch staje się ciężki, pojawiają się problemy gastryczne. Ten miks dolegliwości może utrudniać aktywność seksualną.
Niepokój związany z bólem podczas seksu to częsty problem. Warto wypróbować różne pozycje. Jeśli kobieta nadal ma ochotę na seks, ale nie preferuje określonych form współżycia, można wybrać inne rodzaje bliskości – ciąża to dobry moment na kreatywność. W ostatnim trymestrze pary często rezygnują z penetracji na rzecz czułych pieszczot i zmysłowego kontaktu.
Pod koniec trzeciego trymestru zbliża się termin porodu. Mimo postępu medycyny, poród wciąż jest przeżyciem tajemniczym, budzącym silne emocje, zwłaszcza u pierworódek. Bywa, że niepokój związany z terminem porodu ogranicza ochotę na seks.
Niektóre kobiety obawiają się, że seks w końcówce ciąży przyspieszy poród. Część lekarzy rzeczywiście zaleca powstrzymanie się od współżycia w ostatnich tygodniach, bo prostaglandyny (hormony zawarte w nasieniu) mogą zmiękczać szyjkę macicy. Preparaty z prostaglandynami są też stosowane medycznie do indukcji porodu – często razem z oksytocyną, która wywołuje skurcze.
Chociaż temat ten był badany, nie udało się jednoznacznie określić, jak współżycie wpływa na rozpoczęcie akcji porodowej. Intymność badań utrudnia uzyskanie jednoznacznych wyników.
Nie udowodniono, by seks w ciąży mógł wywołać przedwczesny poród lub zmienić ułożenie dziecka, ale może nieco przyspieszyć poród, jeśli organizm jest przygotowany. Dlatego większość lekarzy zaleca, aby kochać się do samego dnia porodu – o ile oboje partnerów ma na to ochotę i nie ma przeciwwskazań medycznych.
Kiedy unikać seksu
Lekarz zaleci czasową rezygnację z seksu (lub innych czynności wywołujących podniecenie/orgazm), jeśli kobieta jest zagrożona którymś z poniższych czynników:
- ryzyko poronienia lub wcześniejsze poronienia
- ryzyko porodu przedwczesnego (skurcze przed 37. tygodniem)
- krwawienia, wydzielina lub skurcze niewiadomego pochodzenia
- pęknięcie lub sączenie się wód płodowych
- przedwczesne rozwieranie szyjki macicy
- łożysko przodujące
- ciąża mnoga (bliźnięta, trojaczki lub więcej)
Seks po porodzie – kiedy można?
Seks to ostatnia rzecz, o której myśli świeżo upieczona mama. Powrót do intymności często opóźniają zmęczenie i ból. Ciało po porodzie potrzebuje czasu na regenerację – wypoczynek jest konieczny. Większość specjalistów zaleca wstrzemięźliwość przez 4–6 tygodni bez względu na sposób porodu. W przypadku pęknięcia krocza i szycia ten okres może być dłuższy.
Jeśli upłynął rekomendowany czas i wróciła ochota, ale wciąż pojawia się ból podczas lub po stosunku, ulgę może dać okład z lodu owiniętego w ręcznik oraz leki przeciwbólowe dostępne bez recepty.
Najlepsze efekty daje szczera rozmowa o tym, co sprawia przyjemność, a co nie. Warto rozważyć alternatywy dla klasycznego współżycia – masaż, seks oralny lub wspólną masturbację.
Kobiety często skarżą się, że seks po porodzie nie daje już takiej radości jak wcześniej. Najczęściej powodem jest suchość i wrażliwość pochwy spowodowana wahaniami hormonalnymi, zwłaszcza podczas karmienia piersią. To normalne i przejściowe – ulgę przynosi użycie lubrykantu.
Innym powodem braku ochoty na seks jest całkowite pochłonięcie opieką nad dzieckiem. Wpływa na to prolaktyna – hormon przywiązania, który po porodzie gwałtownie wzrasta, a poziom estrogenów spada.
Niskie libido po porodzie może też wynikać z niezadowolenia świeżo upieczonej mamy ze swojego wyglądu – ciało bardzo się zmieniło i potrzeba czasu, aby odzyskać sprawność i pewność siebie.
Przejście do rodzicielstwa wymaga ogromnych zmian oraz dopasowania się do nowych wyzwań i obowiązków, co niekiedy prowadzi do trudności emocjonalnych. To nie tylko powrót do seksualności w związku – rodzice muszą na nowo zorganizować życie, by sprostać potrzebom noworodka. Zarówno mamy, jak i ojcowie mogą doświadczać problemów ze zdrowiem psychicznym po porodzie. Jeśli Ty lub Twój partner/partnerka zauważacie wahania nastroju, niepokój, smutek, płaczliwość, drażliwość, problemy z apetytem lub snem, zgłoście się do lekarza rodzinnego, położnej lub psychoterapeutki. Im wcześniej rozpoznasz depresję poporodową lub baby blues, tym szybciej wrócisz do zdrowia i odzyskasz dobre samopoczucie – to ważne, zarówno dla rodziców, jak i dziecka.
Możesz śledzić swój cykl z WomanLog. Pobierz WomanLog już teraz:
