Czym Jest Trądzik? Przyczyny, Rodzaje i Leczenie
Trądzik to powszechna choroba skóry, dobrze znana jako problem nastolatek, choć dotyka także dorosłych. Kuszące może być zakrywanie go (makijażem lub inaczej), jednak to co najwyżej rozwiązanie tymczasowe i często tylko pogarsza sprawę.
Różne rodzaje trądziku wymagają różnych metod leczenia, a każda wybrana kuracja powinna być dostosowana do Twojego typu skóry. Chłopcy doświadczają trądziku inaczej niż dziewczęta, a nastolatki inaczej niż dorosłe kobiety.
Jak powstaje trądzik
Gruczoły łojowe znajdują się w całej środkowej warstwie skóry. Niektóre są przyłączone do mieszków włosowych, a inne nie. Produkują łój – woskowatą, tłustą substancję niezbędną do utrzymania zdrowej skóry i włosów. Trądzik pojawia się, gdy pory skóry zostają zatkane nadmiarem łoju i martwych komórek.
Uwięziony łój sprzyja rozwojowi bakterii naturalnie obecnych na skórze, w szczególności Propionibacterium acnes, odpowiedzialnej za zmiany zapalne:
- Zaskórniki zamknięte (białe) — zawierają łoje nie mające kontaktu z powietrzem.
- Zaskórniki otwarte (czarne) — zawierają łoje wystawione na działanie powietrza ("główka" to utleniony łój).
Kiedy zablokowane mieszki rozciągają się zbyt mocno, powstają zmiany retencyjne:
- Krosty (potocznie pryszcze) — wypełnione ropą, a nie nadmiarem łoju. Mogą być białe lub czerwone.
- Zmiany torbielowate — poważniejsza forma krost z dużą ilością ropy głęboko pod skórą, w stanie płynnym, półstałym lub stałym.
- Grudki — zawierają uwięziony łój, białe krwinki i bakterie, których nadmiar spowodował niewielkie pęknięcie mieszka. Grudki wyglądają jak małe, bolesne guzki bez widocznej wydzieliny. Mogą mieć brązowy, fioletowy, różowy lub czerwony kolor.
- Guzki — poważniejsza forma grudek, z głębszym pęknięciem mieszka. Występują jako duże, twarde i bolesne grudki pod skórą.
Trądzik najczęściej pojawia się na twarzy, klatce piersiowej, górnej części pleców oraz ramionach.
Co powoduje trądzik?
Problemy z trądzikiem mają w około 80% podłoże genetyczne. Historia rodzinna jest dobrą wskazówką, czego się spodziewać. Inne czynniki są mniej przewidywalne i zależą od indywidualnych predyspozycji i reakcji organizmu.
Hormony odgrywają kluczową rolę w powstawaniu trądziku, zwłaszcza u nastolatek. W okresie dojrzewania wzrasta poziom androgenów, co zwiększa produkcję łoju. Główną rolę odgrywa tutaj testosteron. Choć zwykle kojarzony z mężczyznami, każda kobieta produkuje go w pewnym stopniu.
Zmiany te nie dotykają wszystkich jednakowo. Niektóre nastolatki mają generalnie czystą skórę i sporadyczne wypryski, inne zmagają się z poważnym, długotrwałym trądzikiem.
U dorosłych kobiet trądzik może być związany z użyciem antykoncepcji hormonalnej oraz zmianami hormonalnymi w trakcie cyklu miesiączkowego i ciąży.
Istnieje wiele innych czynników mogących wpływać na powstawanie trądziku, indywidualnych dla każdej kobiety. Stres także ma na to wpływ — u niektórych wyłącznie w określonych sytuacjach. Spożywanie produktów o wysokim indeksie glikemicznym — takich, które szybko podnoszą poziom cukru we krwi — może negatywnie wpływać na zdrowie skóry. Z drugiej strony nie udowodniono, by tłuste jedzenie zwiększało ryzyko trądziku. Równowaga bakterii żyjących na Twojej skórze (mikrobiota skóry) także bezpośrednio wpływa na jej stan.
Pewne zakażenia i leki mogą powodować powstawanie trądziku lub zaostrzać już istniejący. Dotyczy to także wszystkiego, co regularnie dotyka twarzy — palców, włosów, szalików, pasków pod brodę czy masek ochronnych. Oczywiście nie da się tego całkowicie uniknąć (zwłaszcza kiedy mamy społeczny obowiązek zadbać o bezpieczeństwo podczas epidemii), ale warto zwracać uwagę, by jak najrzadziej dotykać twarzy.
Pielęgnacja skóry i kosmetyki
Higiena osobista jest ważna w przypadku trądziku. Chociaż nie wynika on z braku higieny, odpowiednia pielęgnacja skóry może mieć znaczenie.
O czym warto pamiętać:
- Nie myj twarzy zbyt często — usuwasz wtedy pożyteczne oleje i bakterie niezbędne do zdrowia skóry.
- Unikaj mocnego szorowania — podrażnisz skórę i pogorszysz trądzik; myj twarz delikatnie, używając łagodnego środka oczyszczającego.
- Jeśli masz długie włosy, które opadają na twarz, myj je częściej w trakcie zaostrzeń trądziku, ponieważ ich dodatkowa tłustość może wpływać na skórę.
- Często zmieniaj pościel i poszewki na poduszkę.
Trądzik może wiązać się także z używaniem niewłaściwych kosmetyków. Ustalając swoją pielęgnację, zwróć uwagę na przeznaczenie produktów oraz dla jakiego typu skóry są przeznaczone. Łatwiej będzie dobrać odpowiednie kosmetyki, jeśli znasz swój typ skóry. Trzeba być przygotowaną na próbę i błąd, bo każda z nas reaguje inaczej na składniki.
Po diagnozie dermatolożka lub kosmetolożka może polecić leczenie lub preparaty odpowiednie do Twojej sytuacji.
Choć makijaż to dobry sposób, by ukryć niedoskonałości i dodać sobie pewności, ma on wpływ na skórę. Niektóre kosmetyki mogą przesuszać skórę, zatykać pory, a nawet wywoływać trądzik. Nie ufaj wszystkim reklamom — na przykład toniki na bazie alkoholu raczej wysuszają, niż nawilżają skórę, mimo zapewnień producentów.
Wybierając kosmetyki, lepiej postawić na kilka wysokiej jakości produktów. Sprawdź skład i wybieraj świadomie. Jeśli dbasz o swoją skórę, warto skonsultować się z dermatolożką.
Nie wyciskaj!
Każda z nas zna to uczucie — stoisz przed lustrem i masz ochotę wycisnąć pryszcza.
Dermatolożki i kosmetolożki jednogłośnie odradzają wyciskanie. Naciskanie na już zapalne miejsce może pogłębić stan zapalny i wepchnąć zanieczyszczenia głębiej, powodując kolejne zmiany. Możesz też doprowadzić do pęknięcia mieszka i rozprzestrzenienia zakażenia na głębsze warstwy skóry, przez co jej gojenie potrwa dłużej. Nawet jeśli wydaje Ci się, że wszystko usunęłaś, prawdopodobnie tak nie jest.
Wyciskanie sprzyja także powstawaniu blizn. Każdorazowe uszkodzenie skóry grozi utratą tkanki podczas gojenia. Im więcej tkanki stracisz, tym większe ryzyko blizn potrądzikowych. Te blizny mogą zejść z czasem, jednak zazwyczaj trwa to nawet kilka lat. Poza bliznami może wystąpić przebarwienie pozapalne.
Co mogę zrobić z trądzikiem?
Niektóre przypadki trądziku wymagają więcej troski niż inne, a każda osoba i każdy typ skóry mają swoje potrzeby. Jednak istnieją uniwersalne zasady dbania o zdrową skórę.
Bądź delikatna dla swojej skóry
Aby zapobiec nagromadzeniu łoju, które może powodować trądzik, myj twarz raz lub dwa razy dziennie łagodnym środkiem i letnią wodą.
Unikaj pocierania skóry ręcznikiem (czy czymkolwiek) — to nie pomoże pozbyć się trądziku. Wręcz przeciwnie, pogorszy sytuację, drażniąc skórę.
Zmywaj makijaż każdego dnia
Podczas mycia twarzy poświęć czas na dokładne usunięcie makijażu, by nie zatkać porów.
Poznaj swoje produkty
Stosując kremy nawilżające, toniki, korektory, olejki do włosów czy nawet perfumy, sprawdzaj skład, by nie wywołać efektów, których chcesz uniknąć. Pamiętaj, „droższe” nie znaczy „lepsze”. Zrób research lub zapytaj osobę z doświadczeniem.
Likwiduj wypryski
Oprócz zwykłych kosmetyków, takich jak kremy nawilżające czy oczyszczające, istnieje wiele preparatów dostępnych bez recepty specjalnie przeznaczonych do walki z trądzikiem. Nie ma jednego produktu, który działa na każdego tak samo; możesz potrzebować kilku prób, by znaleźć odpowiedni. Stosuj je zgodnie z zaleceniami i nie używaj kilku naraz, chyba że doradzi to specjalistka.
Zdrowo się odżywiaj
Cukier, produkty mleczne i inne składniki mogą sprzyjać zapaleniu skóry, powodując nasilenie zmian. Możesz wykluczyć pewne produkty, by zobaczyć, czy wpłynie to na stan cery. Pamiętaj jednak, by dieta była zbilansowana — niedobory składników negatywnie wpłyną na zdrowie.
W przypadku przewlekłego trądziku
Niektóre przypadki trądziku potrafią być wyjątkowo uporczywe mimo starań. Lekarka lub dermatolożka może pomóc dobrać najbardziej skuteczne terapie i przepisać odpowiednie leki. Często potrzeba kilku metod, aby poradzić sobie z trądzikiem oraz bliznami.
Możliwe terapie skórne obejmują:
Terapia światłem
Różne metody terapii światłem mogą być skuteczne. Większość wymaga kilku wizyt u lekarza.
Peeling chemiczny
Peeling chemiczny sprawdza się przy łagodnym trądziku. To zabieg polegający na nakładaniu na skórę roztworu chemicznego, by usunąć zewnętrzną warstwę i pobudzić jej regenerację. Rodzaj skóry i trądziku decyduje, czy peeling będzie odpowiedni, ile zabiegów potrzeba i jaki jest zalecany sposób pielęgnacji po zabiegu.
Drenaż i oczyszczanie
Często to ostateczność — ekstrakcja jest jedną z drobnych interwencji chirurgicznych usuwających zmiany. Takie zabiegi mogą jednak pozostawić drobne blizny, więc warto rozważyć je z lekarką.
Zastrzyk ze sterydów lub kortyzonu
Leczenie stosowane przy tkliwych, opornych guzkach lub torbielach. Do zmiany wstrzykiwany jest rozcieńczony kortykosteroid, by zmniejszyć zaczerwienienie, obrzęk i ból. To metoda krótkotrwała i powtarzalna, choć wiąże się z ryzykiem efektów ubocznych, jak przerzedzenie skóry czy przebarwienia.
Możesz śledzić swój cykl miesiączkowy za pomocą WomanLog. Pobierz aplikację WomanLog już teraz:
