Regl Dönemi Dışkısı Nedir ve Neden Olur?
Regl dönemi oldukça karmaşıktır. Sağlığımızı, ruh halimizi ve genel iyiliğimizi etkiler ve başa çıkması gerçekten can sıkıcıdır. Ağrılı kramplardan sivilcelere ve şişkinliğe kadar hormonlarımız bir türlü durulmaz. Bu yazıda, çok da konuşulmayan ama sık yaşanan bir konuya—regl dönemi dışkısına—değineceğiz. Evet, kanama, ağrı ve ruhsal dalgalanmalar yetmezmiş gibi, saatlerce banyoya tıkılı kalmak da cabası olabiliyor.
Regl döneminin başlamasından önceki günlerde ve regl sırasında, çeşitli rahatsız edici hatta garip semptomlar yaşayabilirsiniz. En sık regl şikayetleri arasında karın krampları, bel ağrısı, şişkinlik, baş ağrısı, yoğun duygular ve yorgunluk yer alır. Fakat birçok kadın, bağırsak hareketlerinde de değişiklik yaşar.
Kramp ve kanamaya ek olarak, dışkınız daha yumuşak ve kokulu olabilir ve tuvalete daha sık gitmek zorunda kalabilirsiniz. Merak etmeyin, bu fazladan karmaşa da tamamen normaldir. Bunun neden olduğuna birlikte bakalım.
Menstrüel döngüye genel bakış
Menstruasyonun sadece kanamadan ibaret olduğuna inanılır. Ancak regl olmuş biri olarak biliyorsunuz ki, kanama genellikle en az can sıkıcı semptomdur ve regl dönemi dışkısı en zorlayıcılardan biri olabilir. Bağırsaklarımızın neden regl döneminde böyle davrandığını anlamak için önce hormonlarımızın döngü boyunca nasıl değiştiğine bakalım.
Tipik bir döngü 25 ila 35 gün sürebilir; bu süre kişiden kişiye ve döngüden döngüye farklılık gösterebilir. Her döngüde, adet gören kişi beyin, yumurtalıklar ve rahim tarafından yönetilen bir dizi hormonal değişim yaşar.
Döngünün başında (reglinizin ilk gününden itibaren sayılır), seks hormonları—östrojen, testosteron ve progesteron—düşük seviyededir. Birkaç günlük kanamadan sonra beyninizdeki hipofiz bezi folikül uyarıcı hormon (FSH) salgılar ve böylece döngünün foliküler fazı başlar. FSH, yumurtalıklarınızda bulunan bir düzineden fazla folikülün içindeki olgunlaşmamış yumurtaları geliştirmesini uyarır.
Genellikle bir folikül diğerlerinden daha hızlı gelişir ve dominant folikül olur, bu da sağlıklı bir yumurtanın tamamen olgunlaşmasını ve yumurtlamaya hazırlık sağlar. (Birkaç yumurta tam olgunlaşırsa, ikiz ya da üçüz olasılığı doğar.) Kalan foliküller ise vücut tarafından tekrar emilir.
Dominant folikül östradiol salgılar ve bu da olası bir gebelik için rahim duvarını kalınlaştırır. Ayrıca döngünün ortasında hipofiz bezini luteinize edici hormonun (LH) ani salgılanması için uyarır, bu da yumurtlamayı tetikler.
Yumurtlamanın 12 – 24 saati arasında, olgun yumurta en yakın fallop tüpüne bırakılır ve burada döllenme ihtimali için rahime hareket eder.
Yumurtlamadan sonra, çatlamış folikül geçici bir hücre kütlesine (korpus luteum) dönüşür ve östrojen üretmeye devam ederken olası bir gebeliği desteklemek için progesteron üretimine başlar.
Şimdi döngünün son evresi olan luteal faz başlamıştır. Eğer yumurta döllenirse ve gebelik oluşursa, korpus luteum yaklaşık 12 hafta boyunca progesteron üretmeye devam eder ve bu sırada plasenta rahim ortamını düzenleme görevini devralır.
Yumurta döllenmezse, korpus luteum on gün içinde parçalanır. Sonrasında östrojen ve progesteron seviyeleri tekrar düşer, rahim duvarı artık korunmaz ve regl kanı olarak vücuttan atılır.
Cinsel hormonlar ve bağırsak hareketleri
Reglinizin ilk günlerindeki düşük hormon seviyelerinin neden daha sık bağırsak hareketlerine veya ishale yol açabileceğini merak ediyor olabilirsiniz.
Genellikle cinsel hormonlar olarak bilinen bu hormonlar sadece üremeyi değil, birçok farklı vücut sistemini de düzenler. Hormonlar dalgalandıkça, enerji seviyemizi, uykumuzu, sosyal isteğimizi, libidomuzu ve fiziksel sağlığımızı etkiler. Ayrıca sindirim sistemi fonksiyonunda da değişikliklere yol açabilirler.
Örneğin östrojen, sindirim sisteminin düz kaslarını gevşetici bir etkiye sahiptir. Yumurtlamadan önce ve yumurtlama sırasında östrojen seviyeleri yüksek olduğunda, daha düzenli bağırsak hareketleri fark edebilirsiniz. Progesteron ise su tutulmasına neden olabilir ve bu da kabızlık ve şişkinliğe yol açar.
Prostaglandinler ve bağırsak hareketleri
Bu süreçte önemli bir başka unsur da prostaglandinler adı verilen bir grup lipid bileşendir. Hormonlar gibi, prostaglandinler de mesaj taşıyıcı kimyasallardır. Ancak hormonlar hormon bezlerinde üretilip kana karışırken, prostaglandinler ihtiyaç duyulduğunda hücreler içinde üretilir.
Prostaglandinlerin ne kadar çok ve farklı işlevlere sahip olduğunu hâlâ öğreniyoruz. Şu ana kadar dokuz farklı tipinin farklı süreçleri etkilediği keşfedildi: damar genişlemesi, kas kasılması, ağrı hissinin oluşması ya da azalması, iltihaplanma ve kan pıhtılaşması gibi.
Adet sırasında, prostaglandinler rahmin kasılmasını ve rahim duvarının atılmasını tetikler, bu da kramp yapabilir.
Prostaglandinler aynı zamanda bağırsaklardaki düz kasları da uyarır, bu da daha uzun ve sık bağırsak hareketlerine yol açar—yani regl dönemi dışkısı.
Regl dönemi dışkısının sık görülen semptomları şunlardır:
- İshal
- Artmış bağırsak hareketi sıklığı
- Her zamankinden güçlü bir koku
- Dışkılarken karın krampları
- Şişkinlik
Elbette, herkesin vücudu farklı olduğu için semptomlar kişiden kişiye değişir. Bazı kadınlar regl dönemi dışkısından hiç şikayetçi olmazken, bazıları dönemin başında kendini daha kabız hissedebilir.
Regl dönemi dışkısını kötüleştiren şeyler nelerdir?
Doğal hormonal değişiklikler, bazı kadınlarda sindirim sistemi sorunlarının tek sebebi değildir. Beslenme, mevcut sağlık durumları ve ruh sağlığı da bağırsak hareketlerinde değişikliğe yol açabilir.
Beslenmeniz
Regl öncesi dönemde vücudun tatlı ve tuzlu yiyeceklere ihtiyaç duyduğu bir sır değil. Son araştırmalara göre, bu tür isteklerin nedeni döngünün luteal fazında insülin duyarlılığındaki azalmadır. Bu dönemde vücudunuz, yediğiniz besinden normalde olduğu kadar enerji çıkaramaz. Bunun sonucu olarak, daha fazla acıkır ve karbonhidratça zengin yiyecekleri arzulayabilirsiniz—vücudunuz enerji ihtiyacını karşılamaya çalışıyor.
Ancak, şekerli, nişastalı ve yağlı yiyecekler, hem sağlığınız hem de sindirim sisteminiz için en iyi seçim değildir. Özellikle yumurtlamadan sonra progesteron baskın olduğunda kabızlık ve su tutulumuna neden olabilirler.
Var olan sağlık sorunları
Irritabl bağırsak sendromu (IBS), inflamatuar bağırsak hastalığı (IBH) ve gıda intoleransları gibi gastrointestinal durumlar da regl sırasında daha da kötüleşebilir. Menstrüasyon ve sindirim yolu hastalıkları arasındaki bağlantı net olmasa da, genellikle diyet değişikliği, yüksek kortizol ve prostaglandin seviyeleri sorumlu tutulur.
Artan stres
Birçok kadın regli başlamadan birkaç gün önce strese daha duyarlı hale gelir. Döngünüzün luteal fazında kendinizi daha huzursuz ve sinirli hissediyorsanız, muhtemelen yükselen kortizol seviyelerindendir; çok sayıda çalışma da bunu gösteriyor.
Bir arkadaşınızla tartışma, ödenmemiş faturalar ya da huysuz çocuklarla uğraşmak gibi şeyler stres kaynakları olabilir. Stres, midenizde ve ince bağırsakta işlemleri yavaşlatır, kalın bağırsakta ise hareketi hızlandırır. Midenizde uçuşan kelebekler, gerginlik çok arttığında stres ishali şeklinde kendini gösterebilir.
Regl dönemi dışkısı ile başa çıkmak için neler yapabilirsiniz?
Biraz baş belası olabilir ama güzel haber: Regl dönemi dışkısını ve ilgili sindirim sistemi şikayetlerini yönetmenin yolları var.
Sıvı alımınızı artırın
Bol su içmek sindirim sisteminin düzgün çalışmasını sağlar ve kabızlığı önler. Reglinizin ilk günlerinde ishal oluyorsanız, farkında olmadan çok fazla sıvı kaybedebilirsiniz. Bu durumda sıvı alımını artırmak önemlidir.
Dengeli beslenin
Meyve, sebze, tam tahıl ve baklagillerden zengin lifli bir diyet bağırsak hareketlerini düzenler ve kabızlığı hafifletir. Ancak döngünüzün en kötü günlerinde, şişkin hissedip ishalle uğraşıyorsanız, lif alımınızı azaltıp daha çok kaliteli protein tüketmeye odaklanabilirsiniz çünkü fazla lif regl dönemi dışkısını kötüleştirebilir.
Kafein ve alkolü sınırlayın
Hem kafein hem de alkol, vücudu susuz bırakır ve sindirim sistemini tahriş edebilir, ishal ve şişkinlik arttırabilir. Regl sırasında vücudunuz, kafein ve alkolün etkilerine karşı daha da hassas olabilir; bu da huzursuzluk ve sinirliliğin artmasına ve dolayısıyla regl dönemi dışkısının kötüleşmesine neden olabilir.
Hafif egzersiz
Düzenli fiziksel aktivite sindirimi destekler, şişkinlik ve kabızlık gibi semptomları hafifletir. Ayrıca fiziksel aktivite, kan akışını ve endorfin üretimini artırır; bu da prostaglandin seviyelerini ve ağrıyı azaltır. Sadece hafif bir yürüyüş ya da yoga bile iyi hissetmenizi sağlayabilir.
Reçetesiz ilaçları düşünün
Reçetesiz antidiarreal ya da iltihap önleyici ağrı kesiciler oldukça işe yarayabilir. İbuprofen, prostaglandin üretimini yavaşlatarak kramp ve regl dönemi dışkısını azaltır. Yani bir hap ile iki sorunu çözebilirsiniz.
Sıcak uygulama
Sıcak battaniye, sıcak su torbası, sıcak banyo ya da duş, prostaglandin kaynaklı rahim kasılmalarını azaltır. Böylece ağrılar hafifler ve tuvalet ihtiyacı azalabilir. Isı sihirli bir çözüm olmasa da daha rahat hissetmenizi sağlar.
Semptomlarınızı takip edin
Bir regl günlüğü tutmak veya bir regl takip uygulaması kullanmak, hem bağırsak hareketlerinizdeki hem de diğer regl semptomlarındaki değişikliklerinizi fark etmeye yardımcı olur. Kayıt tutmak, yaşadığınız semptomların regl ile ilişkili olup olmadığını anlamınızı da kolaylaştırır.
WomanLog, regl günlerini kaydetmek, hormonal değişimleri izlemek ve yüzlerce olası semptomu kayda almak için pratik bir uygulama sunar.
Birkaç ay boyunca semptomları kaydettikçe, uygulama bağırsak hareketlerinizdeki değişikliklerin regl ile mi, yoksa başka bir durumla mı ilişkili olduğunu anlamanıza yardımcı olacak desenler oluşturur. Semptomlarınızı ne kadar uzun süre takip ederseniz, desenleri o kadar net görebilirsiniz.
Sağlık uzmanınızla konuşun
Reglinizin başında birkaç dakika fazladan tuvalette vakit geçirmek bir şeydir, fakat her ay aşırı ishal, şiddetli şişkinlik ve kabızlık yaşamak başka sağlık sorunlarını gösterebilir. Semptomlarınız şiddetli ise ve 1–3 günden uzun sürerse, başka gastrointestinal sorunlarınız olup olmadığını görmek için doktorunuza danışın.
Son sözler
Regl dönemi fiziksel, psikolojik ve duygusal olarak zorlayıcı olabilir. Unutmayın, bedeninizin hissettirdiği hiçbir şey garip değil ve pek çok kadın her ay benzerini yaşıyor. Artık regl dönemi dışkısı hakkında daha fazla bilgiye ve başa çıkma yollarına sahipsiniz.
WomanLog'u şimdi indir:
